ابتکار ساخت جهانی بهتر؛ آلترناتیو ابتکار کمربند و جاده چین در خاورمیانه

در بخش زیر به نکات و گزاره‌های اصلی این یادداشت اشاره می‌کنیم

• جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا و همکارانش در گروه جی.7 در ماه ژوئن با راه‌اندازی ابتکار ساخت جهانی بهتر موافقت کردند تا سال 2035 م بتوانند شکاف زیربنایی بیش از 40 تریلیون دلار در کشورهای درحال‌توسعه را کاهش دهند. هدف این ابتکار، بسیج سرمایه‌های بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در بخش آب و هوایی، سلامت، فناوری دیجیتال مدرن و برابری جنسیتی است.

• نویسنده در بخش دیگر یادداشت به این سؤال می‌پردازد که آیا ابتکار «ساخت جهانی بهتر» می‌تواند جایگزینی برای چارچوب ابتکار «کمربند و جاده» چین در خاورمیانه باشد؟ پاسخ این پرسش «خیر» است. با توجه به این‌که هدف ابتکار ساخت جهان بهتر محدود است، می‌توان نتیجه گرفت که این ابتکار بیشتر مکمل ابتکار کمربند و جاده است؛ بنابراین می‌توان به چند تفاوت عمده‌ی این دو ابتکار اشاره کرد:
• ابتکار ساخت جهانی بهتر یک رویکرد چندجانبه و دوجانبه به بازار است ولی ابتکار کمربند و جاده متکی به وام‌های تسهیلاتی و تجاری دوجانبه با حمایت دولتی و استفاده از سرمایه بخش خصوصی و شرکت‌های دولتی است.
• درحالی‌که ابتکار کمربند و جاده عمدتاً بر ساخت پروژه فناوری دیجیتال و زیرساخت‌های فیزیکی (بنادر – جاده – سد – راه‌آهن- نیروگاه برق و تأسیسات مخابراتی) متمرکز است، اما تمرکز ابتکار ساخت جهانی بهتر بیشتر بر توسعه زیرساخت‌های سبز و پایدار برای به حداقل رساندن تأثیرات زیست‌محیطی، کاهش آلودگی، افزایش بهره‌وری انرژی و مقابله با چالش‌های جهانی تغییرات آب و هوایی است.
• کشورهای ابتکار کمربند و جاده موظف هستند از شبکه و استانداردهای دیجیتال برای تجارت با سایر شرکا استفاده کنند. در مقابل ابتکار ساخت جهان بهتر این سطح از یکپارچگی را تحمیل نمی‌کند. مهم‌تر از آن، چارچوب ابتکار کمربند و جاده باهدف ایجاد هم‌افزایی با استراتژی‌های توسعه کشورهای خاورمیانه می‌باشد درحالی‌که طرح ساخت جهانی بهتر فاقد مسیر مشخصی است که بتواند به کشورهای خاورمیانه در دسترسی به تجارت جهانی و ایجاد اقتصاد مربوطه کمک کند.

نویسنده در بخش پایانی یادداشت می‌نویسد: «اگر ابتکارات ساخت جهانی بهتر و ابتکار کمربند و جاده در کنار یکدیگر همکاری کنند، ثبات و رفاه خاورمیانه به بهترین شکل تأمین خواهد شد. برای تحقق این امر، ایالات‌متحده و شرکای آن در ابتکار ساخت جهانی بهتر باید آن را با عنوان هویت منحصربه‌فرد، مجزا و متمایز از چارچوب ابتکار کمربند و جاده پیش ببرند.»

• ابتکار ساخت جهانی بهتر از نظر دامنه و گستره، جهانی است و کشورهای کم درآمد و متوسط را تحت پوشش قرار می‌دهد. این طرح برای تأمین مالی زیرساخت‌های بین‌المللی است و لزوماً در تضاد با ابتکار کمربند و جاده چین قرار ندارد.

منابع پژوهش در دفتر اندیشکده موجود است .