بهبود روابط تهران و ریاض کلید توسعه روابط عربستان با عراق

پس از دوره ای کوتاه قطع روابط کامل بین عراق و عربستان در دسامبر 2015، دو کشور به سمت توسعه گسترده روابط خود در بسیاری از زمینه ها از جمله اقتصادی، نظامی و امنیتی در حرکتند.

روابط نظامی بین عراق و عربستان طی دوره اخیر رشد خوبی را شاهد بوده و سفرهای متقابل هیئت های نظامی دو طرف، امضای توافقنامه های امنیتی، برپایی تمرین های مشترک و تقویت همکاری امنیتی را تجربه کرده است.

دیدارها و سفرهای متقابل

به طور کلی پس از سفر عادل الجبیر، وزیر امور خارجه سابق عربستان به بغداد در 25 فوریه 2017، روابط بین دو کشور در بیش از یک بخش از جمله بخش نظامی و امنیتی بهبود یافت.

سفر معن بن زید السعدی، فرمانده نیروی هوایی ارتش عراق به عربستان در 13 اکتبر 2021 و مذاکره با همتای عربستانی خود، یکی از بارزترین دیدارهای نظامی بین دو کشور محسوب می شود.

در این دیدار، دو طرف درباره مسائل دارای اهمیت مشترک و تقویت روابط دوجانبه بین دو کشور رایزنی و بر استحکام روابط و راه های توسعه آن در جهت تحقق منافع مشترک تاکید کردند.

خالد بن سلمان، معاون وزیر دفاع عربستان نیز دهم اکتبر با جمعه عناد سعدون، وزیر دفاع عراق درباره همکاری در زمینه دفاعی و مسائل مشترک گفت وگو کرد.

در این دیدار دو طرف راه های توسعه روابط دوجانبه و همکاری در زمینه دفاعی علاوه بر مسائل دارای اهمیت مشترک را بررسی کردند.

در همین راستا الناصر درید، پژوهشگر امور عراق درباره این دیدارها گفت که چند مشکل درخصوص این دیدارها وجود دارد که از بارزترین آن، این است که اطلاعیه های رسمی به صورت مفصل درباره زمینه های همکاری بین طرفین و اینکه این سفرها پروتکلی یا حمایت سیاسی یا تشریفاتی است یا همکاری واقعی در سطح نظامی وجود دارد، سخن نمی گویند.

درید در گفت وگو با پایگاه خبری الخلیج آنلاین احتمال داد دو کشور همکاری نظامی گرم و آشکاری داشته باشند اما گویا عربستان به دلیل شرایطی فعلی دولت عراق نسبت به امضای توافقنامه با عراق مردد است.

وی توضیح داد که عراق و عربستان همکاری نظامی در زمینه دوره های آموزشی و پروتکلی دارند که در زمینه تسلیحات و آموزش بین دو کشور همسایه انجام می شود.

توافقنامه های نظامی

توافقنامه های نظامی یکی از شیوه های همکاری نظامی بین دو کشور است. بغداد و ریاض تاکنون توافقنامه های زیادی امضا کردند که آخرین آن در نوامبر و بر سر همکاری و هماهنگی در شماری از زمینه های امنیتی، نظامی و اطلاعاتی بود.

دو طرف در حاشیه نشست کمیته سیاسی، امنیتی و نظامی عراق و عربستان به ریاست فؤاد حسین و فیصل بن فرحان، وزرای امور خارجه عراق و عربستان توافق کردند.

توافق مذکور بر سر همکاری و هماهنگی در مسائل سیاسی، امنیتی و نظامی و همکاری بر سر ایجاد دیدگاه مشترک نسبت به مسائل دارای اهمیت مشترک برای دو کشور علاوه بر تمرین های نظامی مشترک و گشایش دفتر وابستگی نظامی در دو کشور بود.

همکاری نظامی دو کشور در چارچوب توافق اخیر، شامل دورهای آموزشی و تجربی در زمینه مطالعات و برنامه ریزی استراتژیک و تقویت همکاری امنیتی و اطلاعاتی درخصوص مبارزه با جرائم و قاچاق بود.

همکاری امنیتی و نظامی بین عراق و عربستان همچنین، شامل ائتلاف بین المللی مبارزه با داعش است.

سفرمعاون وزیر دفاع عربستان در ماه مه به عراق شکل جدیدی از توسعه روابط نظامی بین دو کشور را نمایان کرد. مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق درباره این سفر بر اهمیت توسعه روابط بین دو کشور در زمینه های اقتصادی، سیاسی علاوه بر امنیتی در زمینه جنگ با داعش تاکید کرد.

الکاظمی به فرماندهان امنیتی عراق در وزارت دفاع دستور داد پیگیر تقویت همکاری امنیتی با همتایان عربستانی خود در راستای خدمت به ثبات و امنیت داخلی دو کشور باشند.

معاون وزیر دفاع عربستان نیز بر امید کشورش به تقویت همکاری دوجانبه و تحکیم روابط همه جانبه تاکید کرد.

ایران، مانع اصلی

در همین رابطه، درید در گفت وگو با الخلیج آنلاین، همکاری نظامی دو کشور را تنها هماهنگی بدون پیشرفت توصیف کرد و گفت این وضعیت تا زمانی که اوضاع سیاسی و امنیتی عراق متشنج است و عراق از نفوذ برخی کشورهای همسایه خارج نشده، ادامه دارد.

به گفته وی، مداخله در امور حاکمیتی عراق موجب شده، هیچ همکاری حقیقی و گسترده ای در هیچ زمینه ای با هیچ یک از کشورهای منطقه صورت نگیرد چرا که همکاری با عراق باید با چراغ سبز ایران انجام شود.

وی به عنوان مثال روابط عراق و ترکیه را که شاهد رشد و شکوفایی است، ذکر کرد و گفت روابط دو طرف به دلیل تایید ایران شکوفاست اما این قضیه در رابطه با عربستان و عراق تفاوت دارد به خصوص با توجه به اینکه پرونده عربستان از ترکیه پیچیده تر است و بهبودی روابط بین عراق و عربستان به بهبودی روابط ایران و عربستان بستگی دارد.

همکاری امنیتی عراق و عربستان

در سطح امنیتی نیز روابط بین عراق و عربستان شاهد پیشرفت بوده به ویژه پس از سفر عثمان الغانمی وزیر کشور عراق به ریاض در ماه فوریه و سفر وزیر امور خارجه عراق که با موضوع هماهنگی امنیتی و سیاسی دو کشور بوده است.

فیاض الرویلی، رئیس ستاد کل ارتش عربستان نیز در ماه مارس به عراق سفر کرد و طی آن به بررسی پرونده های هماهنگی امنیتی و نظامی بین دو کشور پرداخت.

این کارشناس امور عراق، درباره همکاری امنیتی بین عراق و عربستان گفت در این بخش نیز همکاری روتینی برای حفظ امنیت مرزها به ویژه با توجه به تهدید برخی گروه های مسلح برای امنیت عربستان صورت می گیرد.

وی گفت صحبت از گشایش جاده های تجاری بین دو کشور است اما این مساله به هماهنگی نیاز دارد و همکاری مشهودی در زمینه نظامی در این خصوص وجود ندارد.

به صورت کلی، درید احتمال می دهد روابط عراق و عربستان به دلیل شفاف نبودن روابط بین عربستان و ایران و عدم تصمیم گیری مستقل عراق درخصوص روابط خارجی خود، در حال نوسان باقی بماند.

منبع:https://mdeast.news