آیا ایران برای رقابت قدرت بزرگ در قفقاز جنوبی آماده است؟
ایران نسبت به نتایج جنگ 2020 که وضعیت موجود را از زمان اولین جنگ قره‌باغ در اوایل دهه 1990 تغییر داد، ناراضی بود. از یک‌سو با توجه به لفاظی‌های ملی‌گرایانه مقامات آذربایجان در دهه 1990 نسبت به آذربایجانی‌های قومی ساکن در استان‌های شمالی جمهوری اسلامی، یک آذربایجان قوی‌تر می‌تواند برای ایران تهدید محسوب شود و از سوی دیگر، ارمنستان ضعیف همچنین برای جاه‌طلبی ایران برای نفوذ به منطقه و رسیدن به بنادر دریای سیاه گرجستان به‌عنوان یکی از مسیرهای جایگزین برای تجارت با اروپا مضر خواهد بود.
از طریق این موازنه، تهران قصد داشت جایگاه ویژه خود را در ژئوپلیتیک قفقاز جنوبی که روسیه از نظر تاریخی مسلط بود، حفظ کند. در این راستا نشریه نشنال اینترست در تحلیلی به قلم «امیل اودالیانی» به تبیین و بررسی رقابت ایران و ترکیه در منطقه قفقاز جنوبی پرداخته است که در بخش ذیل به نکات و گزاره‌های اصلی این یادداشت اشاره خواهیم کرد.
دیپلماسی تهاجمی و رزمایش‌های نظامی در مقیاس بزرگ توسط ایران در نزدیکی مرز آذربایجان در واکنش به اتحاد استراتژیک ترکیه و آذربایجان رخ داد که به نظر می‌رسد سکوی پرتاب آنکارا برای مداخله گسترده‌تر در حوزه خزر و آسیای مرکزی است. درواقع این حضور اسرائیل نیست که باعث تشدید واکنش جمهوری اسلامی‌شده است، بلکه ظهور مجدد ترکیه به‌عنوان یک قدرت بزرگ در قفقاز جنوبی و نیاز به اصلاح وضعیت روبه‌زوال ایران در منطقه است، بنابراین ایران به دنبال شرکای طبیعی برای مقاومت در برابر نفوذ ترکیه است که ارمنستان و روسیه نامزدهای احتمالی می‌باشند.
نویسنده در بخش پایانی یادداشت می‌نویسد:
بنابراین جای تعجب نداشت که حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران در جریان تنش‌های اخیر به مسکو سفر کند. درحالی‌که ایران و روسیه در نامیدن همسویی خود با یکدیگر به‌عنوان ائتلاف یا مشارکت محتاط خواهند بود، اما دو کشور به‌طور فزاینده‌ای نسبت به اتحاد رو به رشد ترکیه و آذربایجان مخالف هستند.
آذربایجان که بین دو قدرت قرارگرفته است، یا باید موفقیت و جاه‌طلبی‌های خود را پس از جنگ دوم قره‌باغ کاهش دهد یا اتحاد خود را با ترکیه عمیق‌تر کند. درهرصورت، توانایی طولانی‌مدت باکو برای دنبال کردن یک سیاست خارجی بینابین در راستای منافع این کشور نیست. با توجه به اینکه ترکیه به دنبال کسب نفوذ بیشتر است و ایران با همکاری روسیه درصدد موازنه بخشی ترکیه هستند، احتمالاً در آینده تنش بین طرفین افزایش خواهد یافت.
https://nationalinterest.org/blog/buzz/iran-ready-great-power-competition-south-caucasus-195201
- برچسب ها: آذربایجان, آسیای مرکزی, ارمنستان, اروپا, اسرائیل, امیرعبداللهیان, اندیشکده, اندیشکده جریان, ایران, ترکیه, جریان, جنگ قره‌باغ, قفقاز جنوبی
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
