برای کاهش تنش نیازی نیست که بایدن به سرعت درگیر توافق هسته‌ای ایران شود
منتقدان جمهوری‌خواه برجام در کنگره بر این تأکید دارند که هرگونه اقدامی که موجب کاهش اهرم فشار آمریکا شود آن‌هم در شرایطی که ایران نه از برجام تبعیت می‌کند و نه رفتارهای خود در خاورمیانه را تغییر می‌دهد، اساساً اشتباه خواهد بود.
دنیس راس: دستیار ویژه سابق باراک اوباما و کارشناس برجسته در انستیتو واشنگتن
دنیس راس در این گزارش معتقد است رابطه آمریکا با ایران هیچ‌گاه ساده و آسان نخواهد بود. حتی آمادگی جو بایدن جهت بازگشت به توافق هسته‌ای نیز چندان کارساز نخواهد بود. او به روشنی گفته که هدفش تبعیت ایران از توافق است؛ اما آیا خشم و عصبانیت به خاطر ترور محسن فخری‌زاده دانشمند هسته‌ای و روزنه فرصت ناچیز تا قبل از انتخابات ریاست جمهوری ماه ژوئیه در ایران موجب خواهد شد تا دیپلماسی در کوتاه‌مدت مردود شمرده شود؟ احتمالاً نه زیرا ایران به رفع تحریم‌ها نیاز دارد، اما [آیت‌الله] علی خامنه‌ای رهبر ایران بر کاهش تحریم‌ها توسط آمریکا قبل از هرگونه اقدام از طرف ایران پافشاری خواهد کرد.
مهم‌ترین نکات و گزاره‌های اصلی این گزارش:
- ایران با رعایت محدودیت‌های وضع‌شده در خصوص تعداد سانتریفیوژها، سطح غنی‌سازی، مقدار اورانیوم با غنای پایین که قادر به ذخیره‌سازی است، برچیدن دو آبشار از سانتریفیوژهای پیشرفته نصب‌شده و امثال اینها می‌تواند تبعیت از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ را از سر بگیرد. در خصوص آمریکا، این کشور می‌تواند تحریم‌ها را بار دیگر به حالت تعلیق دربیاورد و ایرانی‌ها را از موهبت رفع تحریم‌ها که به آن نیاز دارند، بهره‌مند سازد.
- منتقدان جمهوری‌خواه برجام در کنگره بر این تأکید دارند که هرگونه اقدامی که موجب کاهش اهرم فشار آمریکا شود آن‌هم در شرایطی که ایران نه از برجام تبعیت می‌کند و نه رفتارهای خود در خاورمیانه را تغییر می‌دهد، اساساً اشتباه خواهد بود
نویسنده این مقاله معتقد است که اگر قرار باشد سیاست دولت بایدن در قبال ایران شانس موفقیت داشته باشد، دولت وی باید شماری از مسائل را حل‌وفصل کند.
- کشورهای اروپایی خواستار بازگشت آمریکا به برجام هستند، درحالی‌که اکثر جمهوری‌خواهان کنگره احتمالاً با هرگونه بازگشت به توافق هسته‌ای که به بندهای غروب، موشک‌های بالستیک، یا فعالیت‌های ایران در خاورمیانه نپرداخته است، مخالفت خواهند کرد.
- دولت جدید در حین پرداختن به مسائل دیگر، ضرورت وضع مجدد محدودیت‌ها در خصوص برنامه هسته‌ای ایران را احساس خواهد کرد، اما نمی‌خواهد تفاهم بر سر برنامه هسته‌ای را به پیشرفت در حوزه موشک‌های بالستیک یا چالش‌های منطقه‌ای منوط کند.
- رئیس‌جمهور منتخب بر این نکته واقف است که اسرائیل، عربستان و امارات خواهان دریافت تضمین در خصوص اقدامات آمریکا در قبال ایران هستند تا مبادا رفتارشان موجب پیچیدگی راهبرد آمریکا شود؛ اما این کشورها نسبت به برجام بدبین هستند، بیم آن دارند که آمریکا از اهرم فشار خود برای همیشه چشم‌پوشی کند و نگران آن هستند که منافع دولت بایدن در جریان مذاکرات موجب شود تا دولت وی چشمان خود را بر روی تهدیداتی که ایران متوجه همسایگان خود می‌کند، ببندد.
- دولت آمریکا باید همچنان آمادگی خود را برای بازگشت به برجام و مذاکره بر سر یک توافق جایگزین اعلام کند ــ امری که موجب اطمینان خاطر اروپایی‌ها می‌شود و این پیام را می‌فرستد که دولت بایدن به توافقات چندجانبه احترام می‌گذارد ــ اما درعین‌حال باید این موضوع را روشن سازد که برای رسیدن به توافق محدودتر در خصوص به عقب بازگرداندن وضعیت هسته‌ای کنونی ایران نباید منتظر ماند و اینکه در ازای چنین اقداماتی می‌توان به شکل محدود تحریم‌ها را کاهش داد.
نویسنده در پایان گزارش به این نتیجه می‌رسد:
- مزیت توافق مبتنی بر «کمتر در ازای کمتر» در آن است که موجب افزایش مدت‌زمان گریز ایران به سمت تولید مواد شکافت‌پذیر قابل استفاده در سلاح هسته‌ای می‌شود؛ اهرم فشار آمریکا را حفظ می‌کند و نیازمند پذیرش برجام توسط جمهوری‌خواهان کنگره و متحدان آمریکا در خاورمیانه نیست، زیرا آن‌ها برجام را دردسرساز می‌دانند؛ و می‌تواند برای آنچه بایدن به روشنی گفته خواهان انجامش است ــ یعنی مذاکره بر سر یک توافق جایگزین که مفاد بیشتری را در بر می‌گیرد و در عین حال به موضع تهاجمی ایران در منطقه می‌پردازد ــ زمان بخرد.»
- بایدن قبل از اتخاذ چنین موضعی باید با کنگره، متحدان اروپایی، اسرائیل، عربستان و امارات مشورت کند. کنگره و دوستان آمریکا در خاورمیانه خواهان درک و شناخت اهداف آمریکا هستند و می‌خواهند بدانند که این کشور چگونه به دنبال حفظ اهرم فشار خود است. البته ایرانی‌ها نیز در این خصوص حرف برای گفتن دارند. ایرانی‌ها نیازمند رفع تحریم‌ها هستند و به دنبال راهی خواهند بود تا این امر را محقق سازند. رفع تحریم‌ها نباید برای آن‌ها بدون هزینه تمام شود.
منابع پژوهش در دفتر پژوهشکده موجود است.
- برچسب ها: آمریکا, اسرائیل, اندیشکده, اندیشکده جریان, ایران, بایدن, توافق هسته‌ای, جریان, عربستان
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
