سفر حریری به قطر؛ نشانه‌ای از کاهش نقش عربستان در لبنان

حسین آجرلو در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی درباره روابط قطر و لبنان گفت: «رابطه قطر و لبنان، رابطه​‌ای نسبتا نوپاست و از دهه 70 که قطر از بریتانیا استقلال یافت، این روابط ایجاد شد. درواقع شکل‌گیری روابط به این صورت بود که بخشی از مردم لبنان برای امور کاری به قطر سفر می​‌کردند و امرای قطر نیز تلاش می​‌کردند که در برخی از پروژه‌​های لبنان مشارکت داشته باشند.»

وی ادامه داد: «البته نقش قطر قبل از جنگ 33 روزه در لبنان تقویت شد. قبل از این جنگ و بعد از ترور رفیق حریری در سال 2005 شاهد بودیم که قطر به عنوان یک بازیگر وارد عرصه لبنان شد و با توجه به چالش‌​هایی که آن مقطع در لبنان شکل گرفته بود قطر در قامت یک بازیگر مهم در این کشور ایفای نقش کرد.»

به گفته این کارشناس، ریاست جمهوری میشل سلیمان بر اساس توافقی بود که در دوحه انجام شد و قطر به طور مشخص وارد ساحت سیاسی لبنان شد.

آجرلو با اشاره به اینکه نقش قطر در آن زمان در لبنان تثبیت شد، ادامه داد: «این روند تا تحولات بهار عربی یعنی سال 2010 و 2011 ادامه داشت و پس از آن قطر با استفاده از شبکه الجزیره در پی آن شد که نقش‌​آفرینی جدی تری در تحولات بهار عربی داشته باشد و در آن مقطع دوحه به عنوان یکی از ارکان مهم کشورهای عربی تبدیل شده بود.»

وی افزود: «نتیجه این نقش آفرینی قطر و نفوذ شبکه الجزیره در تحولات مصر و لبنان به وضوح قابل مشاهده بود.»

این کارشناس مسائل خاورمیانه معتقد است با این وجود قطر نتوانست جایگاهی که در لبنان به دنبال آن بود را به دست آورد. آجرلو با بیان اینکه قطر در لبنان با رقبای جدی روبرو بود تاکید کرد: «ایران و سوریه از یک سو با گروه هشت مارس ارتباطات ویژه داشتند و جریان 14 مارس به رهبری سعد حریری و مسیحیان حزب نیروهای لبنانی نیز به عربستان سعودی نزدیک بودند، لذا این شرایط، فضا را برای قطر سخت تر کرده بود.»

وی ادامه داد: «بعد از تحولات سوریه و کنار رفتن امیر حمد در قطر شاهد بودیم که با توجه به هجمه بالایی که از سوی عربستان و دیگر کشورهای عربی به دوحه وارد شد و همچنین فشارهای آمریکا، این کشور تاحدودی از مواضعش در قبال کشورهای عربی عقب‌​نشینی کرد و مناسباتش را در قالب همکاری​‌هایی با ترکیه در رابطه با تحولات جهان عرب دنبال می​کرد.»

این کارشناس در توضیح شرایط فعلی قطر در منطقه به تنش​‌زدایی بین عربستان با این کشور اشاره کرد و افزود: «به نظر می​رسد اکنون دوحه دوباره این فرصت و فضا را به دست آورده که بازیگری‌​اش را در لبنان تقویت کند، اما با توجه به تجربه این کشور و ظرفیت​‌هایی که دارد با یک نوع محافظه​‌کاری قدم در این مسیر گذاشته است.»

آجرلو با بیان این موضوع که اخیرا سعد حریری مسئول تشکیل کابینه شده است، تاکید کرد: «اما حریری توفیق نداشت که در لبنان اجماع لازم برای تشکیل کابینه را کسب کند، لذا وی به کشورهای مختلف منطقه از جمله امارات و قطر سفر کرد و قرار است به عراق نیز سفری داشته باشد.»

به گفته این کارشناس اگرچه این کشورها جایگاه ویژه​ای در تحولات لبنان ندارند، اما با توجه به ظرفیت‌​هایشان چه در حوزه رسانه و چه در حوزه کمک​‌های مالی و عراق در حوزه مرجعیت شیعه می‌​توانند تا حدودی در تحولات لبنان نقش آفرین باشند.

وی افزود: «لذا سفرهای اخیر حریری به امارات و قطر نخست برای کسب حمایت​‌های سیاسی و سپس با این هدف صورت گرفت که در داخل افکار عمومی را قانع کند که به عنوان نخست​وزیر منتخب در پی کسب کمک‌​های بین‌​المللی برای کشورش است.»

آجرلو توضیح داد: «به دنبال انفجار در بندر بیروت، اقتصاد لبنان آسیب جدی دید و به همین دلیل حریری به صورت جدی می​‌خواهد حمایت اقتصادی برخی از کشورهای عربی منطقه را داشته باشد.»

به گفته این کارشناس، نخست وزیر منتخب لبنان قصد دارد تا با این کمک‌​های اقتصادی، یک وجهه سیاسی برای خود و با هدف حمایت بیشتر مردم کسب کند.

کارشناس مسائل خاورمیانه معتقد است از آنجایی که قطر با جمهوری اسلامی ایران نیز مناسبات خوبی دارد تاکید کرد شاید دوحه از این طریق بتواند تاحدودی فضای داخلی سیاسی میان گروه‌​های مخالف را تلطیف کند.

آجرلو در پاسخ به اینکه آیا سفر حریری به قطر و امارات بیانگر کمرنگ شدن نقش محمدبن سلمان، ولیعهد سعودی در تحولات لبنان است، گفت: «بن​‌سلمان در اغلب پرونده‌​های منطقه‌​ای با چالش و مشکل مواجه شده که از جمله این پرونده‌​ها، پرونده لبنان است، زیرا از زمان ربایش سعد حریری در عربستان و حبس خانگی وی، نقش عربستان به ویژه بن سلمان در بیروت بسیار تضعیف شد.»

وی تاکید کرد که البته هنوز هم بین گروه 14 مارس و ریاض رابطه​‌ای جدی برقرار است.

منبع:https://www.scfr.ir