شبکه دفاعی آمریکا در آسیای جنوب شرقی

شبکه دفاعی آمریکا در آسیای جنوب شرقی

در دوره ریاست جمهوری ترامپ اگرچه در ابتدا نشانه هایی از عدم توجه و تمرکز به این منطقه بروز کرد اما با گذشت زمان آمریکا حضور خود به انحاء مختلف در این منطقه گسترش داد. با به قدرت رسیدن جو بایدن در آمریکا به نظر می رسد این منطقه همچنان محور توجه سیاست خارجی آمریکا به ویژه بواسطه افزایش اختلافات میان آمریکا و چین باشد.
اگرچه عمر زیادی از دولت بایدن نگذشته است اما اظهارات و پیشنهادات دفاعی آمریکا نشان می دهد ایالات متحده به دنبال توسعه روابط و حضور در این منطقه است.

تمرکز دفاعی آمریکا در منطقه

با توجه به تحولات اخیر در روابط آمریکا با منطقه آسیای جنوب شرقی، به نظر می رسد در استراتژی دفاعی آمریکا به منظور مهار چین توسعه روابط با کشورهای این منطقه اهمیت زیادی دارد. بلینکن، وزیر خارجه دولت بایدن در گفتگوی تلفنی با وزیر خارجه فیلیپین، بر اهمیت موافقتنامه دفاعی میان آمریکا و متحدان این کشور و استناد به آن در صورتی که مانیل در دریای چین جنوبی مورد حمله واقع شود تأکید کرد. وی وعده همراهی آمریکا با کشورهای مدعی آسیای جنوب شرقی در مواجهه با فشار پکن را مطرح کرد. بلینکن بر اهمیت معاهده دفاع متقابل برای امنیت دو کشور و مرتبط بودن آن در صورت حمله به نیروهای مسلح فیلیپین، کشتی ها یا هواپیماها در آسیاپاسیفیک (که دریای چین جنوبی را نیز در بر می گیرد) نیز تأکید کرد. این موضع گیری به نوعی تأیید موضع مایک پمپئو در سال 2019 بود که اعلام داشت معاهده دفاع متقابل میان حوزه های مورد ادعایی فیلیپین در دریای چین جنوبی را در بر می-گیرد.

این تضمین های بلینکن پس از آن به وقوع پیوست که وزیر خارجه فیلیپین، تئودورو لوسین، اعتراضی سیاسی نسبت به تصویب قانونی در چین مطرح کرد که به گارد ساحلی این کشور اجازه آتش افروختن علیه کشتی های خارجی را می داد و آن را «تهدید جنگ» توصیف کرد. طبق قانون تصویبی پکن، گارد ساحلی می تواند از تمام ابزارهای ضروری برای متوقف ساختن یا جلوگیری از تهدیدات کشتی های خارجی استفاده کند.
اما درکنار این اظهارات باید به گزارش ارسالی فرماندهی ایندوپاسیفیکی ایالات متحده به کنگره در تاریخ 2 مارس (12 اسفند 1399) نیز اشاره کرد. این طرح خواستار هزینه بیشتر27 میلیارد دلاری بین سال های 2022 تا 2027 (که 4.6 میلیارد دلارآن فقط برای سال 2022 خواهد بود) شده است. این سند می گوید که ایالات متحده به شبکه  پایدار و دقیق دفاعی در زنجیره جزایر اول نیاز دارد که بر مبنای آن کمیت تسلیحات زمین پایه را افزایش می دهد. این شبکه ها باید از نظر عملیاتی غیرمتمرکز و از نظر جغرافیایی در طول مجمع الجزایر پاسیفیک غربی توزیع شده باشد.

در میان این اولویت ها ایجاد قابلیت دفاع هوایی360درجه 1.6 میلیارددلاری یکپارچه در گوام باسیستم راداری 200 میلیون دلاری در پالائو( pulau ) و مجموعه  رادارهای فضاپایه2.3 میلیارد دلاری دیده شده است. همچنین در این گزارش پیشنهاد 3.3 میلیارد دلاری توپخانه آتشی بلند برد با برد بیش از 500 کیلومتری به منظور ایجاد شبکه دفاعی پایدار و دقیق در مجموعه زنجیره اول جزایر مطرح شده است. همچنین در این گزارش فرماندهی ایندو پاسیفیک به دنبال 206 میلیون دلار برای هواپیماهای سرنشین دار تخصصی برای تأمین نیازهای جمع آوری اطلاعاتی چند منبعی و مجزا است.
این پیشنهاد اولین پیشنهاد فرماندهی ایندوپاسیفیکی آمریکا از زمانی است که کنگره آمریکا در سند بودجه دفاعی برای 2021 در دسامبر، ابتکار بازدارندگی پاسیفیک را مطرح کرد.

                                         محدوده زنجیره جزایر اول و دوم بر روی نقشه

«فیلیپ دیویدسون»، فرمانده فرماندهی آمریکا در ایندوپاسیفیک اخیراً اظهار داشته است که «ما باید پکن را متقاعد سازیم که هزینه¬های دستیابی به اهداف، با نیروی نظامی بسیار بالا است.» وی همچنین در گفتگو با موسسه اینترپرایز نیز به این موضوع اشاره کرد که بزرگترین تهدید برای آمریکا و متحدان تحلیل رفتن بازدارندگی متعارف در برابر چین است. وی همچنین تأکید داشت به منظور بازدارندگی در برابر چین، آمریکا نیاز دارد که نیروهای مشترک با ابزارهای جنگی مناسب مسلح سازد تا از استقرار سریع نیروها، قدرت تهاجمی دقیق و دفاع موثر حمایت به عمل آورد. وی در این موسسه نیز اولویت¬های دفاعی ابتکار دفاع بازدارندگی پاسیفیک را تقویت دفاع هوایی و موشکی گوام، افزایش توان نیروهای مشترک، توسعه تکنولوژی های نوین و تقویت متحدان و شرکای آمریکا دانست.

نگاهی به آینده

همانطور که در فوق نیز به آن اشاره شد همسو با افزایش این ادراک در میان رهبران آمریکا که چین بزرگترین چالش این کشور محسوب می شود ابتکارات در حوزه های دفاع متعارف نیز به یکی از حوزه-هایی تبدیل شده که رهبران این کشور خود را ملزم به تقویت آن می دانند. در این میان منطقه آسیای جنوب شرقی به سبب قرابت جغرافیایی به چین از اهمیت حیاتی برخوردار است. دولت بایدن نیز با توجه به این موضوع به نظر می رسد توسعه روابط با کشورهای این منطقه را از اولویت های خود قرار خواهد داد. در این میان، شاید بتوان مهم ترین مشخصه های رویکرد بایدن را در موارد زیر بر شمرد:
• ارائه تضمین های جدی به دولت های منطقه و افزایش اعتماد آنها به آمریکا از طرق مختلف همچون برگزاری مانورهای نظامی مشترک، فروش تسلیحات و غیره؛
• تصحیح اشتباهات دولت اوباما که از دید سیاستمداران و تحلیلگران آمریکایی باعث جسارت بیشتر چین شد. در این خصوص می توان به حمایت های آمریکا در مجامع حقوقی و سیاسی بین المللی از ادعاهای سرزمینی و دریایی این کشورها نام برد؛
• تلاش برای ارائه این تضمین به کشورهای متحد (کشورهایی که آمریکا با آن ها دارای پیمان-های اتحادی است همچون فیلیپین ) که موضوعات دریای چین جنوبی نیز در شمول پیمان  های دفاعی دو کشور خواهد بود؛
• توسعه روابط با کشورهای آسیای جنوب شرقی به منظور حرکت زنجیره تولید از چین به سمت این کشورها؛
• توسعه روابط دفاعی با شرکای نوظهور به ویژه ویتنام به ویژه با توجه به اراده رهبران هانوی در تعامل با واشنگتن؛
• توسعه همکاری های چندجانبه به ویژه در لوای آ.سه.آن به منظور حفظ وحدت درون سازمانی.

منابع پژوهش در دفتر پژوهشکده موجود است.