لایحه دفاعی ایالات متحده ؛ ابهام در آینده حضور این کشور در افغانستان

این لایحه اختیار ترامپ برای خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، کره جنوبی و آلمان در روزهای پایانی ریاست جمهوری وی را محدود کرده و 69 میلیارد دلار هزینه­کرد برای عملیات نظامی خارج از کشور را مجاز اعلام می کند. این لایحه شامل مفاد متعددی است که کشورهای خاورمیانه را تحت تأثیر قرار می دهد، از جمله 3.1 میلیارد دلار کمک نظامی سالانه ایالات متحده به اسرائیل که شامل تعهد 10 ساله رئیس جمهور سابق باراک اوباما نیز هست.

این برنامه همچنین به طرح دولت ترامپ برای بیرون کشیدن برخی از نیروهای آمریکایی از افغانستان می پردازد. پنتاگون ماه گذشته اعلام کرده بود تعداد نیروهای آمریکایی قبل از پایان دوره ترامپ از 4500 به 2500 نفر کاهش می یابد. اما این لایحه دفاعی دولت ترامپ را ملزم می کند قبل از عقب نشینی نیروهای آمریکایی در افغانستان طبق توافق با طالبان، گزارش مفصلی را به کنگره ارائه دهد و توافقنامه صلح 29 فوریه خود را با طالبان برای بررسی و نظارت به کنگره ارائه دهد. در این لایحه پیش بینی شده است که دولت جو بایدن نیز باید از تبعیت طالبان از این توافق گزارش دهد.

این قانون همچنین کمک 4 میلیارد دلاری ایالات متحده به نیروهای امنیت ملی افغانستان و تمدید برنامه ویژه ویزا برای اتباع افغانستان را که به نیروهای آمریکایی در این کشور کمک می کنند را مجاز دانسته است.

در مقابل، کاخ سفید اعلام کرده است که احتمالا این لایحه از سوی دونالد ترامپ وتو خواهد شد. همچنین ژنرال مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش، پیشنهاد داده است که فقط 2 پایگاه بزرگ و چندین پایگاه ماهواره ای برای 2500 سربازی که در افغانستان مستقر هستند باقی بماند. علاوه بر این ایالات متحده پشتیبانی هوایی، بودجه و آموزش خود به ارتش افغانستان را ادامه خواهد داد – مطابق با توافقی که با طالبان انجام شده است – و حدود 6500 سرباز دیگر ناتو نیز در افغانستان باقی می مانند. مارک میلی معتقد است که ایالات متحده در افغانستان دچار یک بن­بست راهبردی شده است و دولت افغانستان هم تا زمانی که نیروهای آمریکایی در این کشور هستند قصد جدی برای مبارزه با طالبان نخواهد داشت.

نظامیان دولت ترامپ معتقدند که ارتش افغانستان آنقدر توسط نیروهای ایالات متحده کار آموخته شده تا بتواند به جای آنان بجنگد و همه مأموریت های زمینی و 96% مأموریت های هوایی را خود انجام دهد.

                                          ژنرال مایک میلی رئیس ستاد ارتش ایالات متحده

در مقابل، دموکرات ها و همچنین جریانات گلوبالیست در ایالات متحده معتقدند، بعید است ارتش افغانستان بتواند در برابر طالبان به تنهایی مقاومت کند. دموکرات ها می گویند از زمانی که دولت ترامپ و طالبان در ماه فوریه توافق نامه ای را امضا کردند که مطابق با آن باید عقب نشینی کامل آمریکایی ها از افغانستان تا بهار سال آینده رخ دهد، ایالات متحده تقریباً همه عملیات های جنگی خود را متوقف و زندانیان طالبان را آزاد کرده است و در نتیجه این اتفاق، طالبان به سرعت شروع به فتح سرزمینی در افغانستان کرده است تا موضع خود را در مذاکرات آتی تقویت کنند.

آنان می گویند گفتگوهای صلح با میانجی­گری ایالات متحده بین دولت و طالبان که از ماه سپتامبر در قطر در جریان است، پیشرفت چندانی نداشته است. رهبران طالبان درخواست های اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان برای آتش بس را رد کرده اند و ظاهرا متقاعد شده اند که می توانند بدون دادن امتیازات مهمی در میز مذاکره، در میدان نبرد امتیازات زیادی بدست آورند.

اما معمای حضور نیروهای اشغالگر در افغانستان یک سر دیگر هم دارد: ناتو. استولتنبرگ سیاستمدار نروژی که اکنون دبیر کل ناتو است در مورد وابستگی نیروهای ناتو در افغانستان به نیروهای آمریکایی می گوید ماموریت ناتو به سطح حیاتی پشتیبانی از نیروهای آمریکایی مانند تدارکات، تجهیزات و اطلاعات متکی است. وی گفت که در حال حاضر نیروهای باقی مانده ایالات متحده قادر به برآورده کردن این نیاز برای نیروهای غیرآمریکایی ناتو در افغانستان هستند که تعداد آنها بیشتر از آمریکایی ها است. اینکه ایالات متحده با نیروهای کمتری به کار خود در افغانستان ادامه خواهد داد یا خیر، به دولت بایدن و جلسه مهم وزیران دفاع ناتو که برای ماه فوریه برنامه ریزی شده است و همچنین میزان تعهد طالبان به مفاد مذاکرات فعلی بستگی دارد.

به نظر می رسد روزهای آینده برای حضور نظامی در افغانستان بسیار سرنوشت ساز باشد. وتوی لایحه توسط ترامپ و احتمال اعلام وضع اضطراری می تواند منجر به بازگشت سربازان آمریکایی از افغانستان و افزایش سیطره طالبان بر افغانستان شود، هر چند که روی کار آمدن بایدن نیز با این ابهام همراه است که آیا وی در افغانستان می ماند یا خیر زیرا مواضع تیم دیپلماتیک وی در این مورد بسیار ضد و نقیض بوده است.

منابع پژوهش در دفتر پژوهشکده موجود است.