پس از تحریم های مکانسیم ماشه علیه ایران: یک دیدگاه اروپایی

وی با اشاره به عدم موافقت سه کشور اروپایی عضو برجام با اقدامات آمریکا، به این واقعیت اشاره می­کند که بازگشت تحریم ها علیه ایران از سوی آمریکا طرحی سمبلیک است زیرا در عمل شکست خورده است. واکنش ایران به این اقدام آمریکا تاکنون به شرح زیر بوده است:

• ایران و دیگر اعضای جامعه بین الملل موافقت کردند که بازگشت تحریم های سازمان ملل علیه ایران، فقط ذهنیتی مربوط به دوران ترامپ است و امری واقعی نیست؛
• تصمیم گیران در ایران پس از شهادت سردار سلیمانی به این نتیجه رسیده اند که در قبال اقدامات آمریکا محتاط بوده و منتظر نتایج انتخابات آمریکا در ماه نوامبر باشند.

موضع اروپا نسبت به وضعیت پیش آمده درباره برجام:

.1اگر دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا پیروز شود، فضای زیادی برای همکاری دو سوی آتلانتیک در مورد ایران باقی نمی ماند. اروپا خود در مورد دوره دوم ترامپ نگران است زیرا ممکن است مناقشات تجاری بین دو طرف تشدید شود، ناتو یا اروپا به جنگی جدید وارد شوند یا سیاست های پرخطری از جانب آمریکا در قبال روسیه و چین اتخاذ شود. احتمال خوش بینانه ای نیز وجود دارد که طراحان فشار حداکثری در آمریکا متوجه شوند بدون حمایت اروپا، به استراتژی مناسبی در قبال ایران دست نمی یابند و رویکرد خود را تغییر دهند.

.2اگر بایدن انتخاب شود به این معنی نیست که راه آسانی برای عادی سازی امور بین دو سوی آتلانتیک در این باره وجود دارد. بایدن اظهار داشته در صورت بازگشت ایران به برجام، به آن بازخواهد گشت. در طرح توسعه توافق که بایدن به دنبال آن است، مسائل منطقه ای و مذاکره در مورد “بندهای غروب” در اولویت قرار خواهند داشت که کاملا مشابه طرح پیشنهادی امانوئل ماکرون است. در هر صورت از منظر اروپایی، این موضوع نیز محتمل است که آمریکا به طور یکجانبه وارد توافق با ایران شود. در هر صورت در مورد مسایلی مانند اوج گیری چین در نظام بین الملل و بازگشت ثبات به خاورمیانه، آمریکا به اروپا نیاز خواهد داشت.

این مقاله در پایان به دو سوی آتلانتیک دو هشدار مهم می‌دهد:

• با توجه به واقعیت های سیاسی در تهران باید توجه داشت که امکان روی کار آمدن تندروها در انتخابات ریاست جمهوری 2021 وجود دارد و باید این انتظار را داشت که این گروه جدید ممکن است مذاکره با غرب را رد کنند. از این رو غرب باید آماده مواجهه با هر وضعیتی باشد.
• این احتمال وجود دارد که عادی سازی روابط اسرائیل و اعراب باعث ایجاد نگرانی های جدیدی برای ایران شود که توسعه برجام به امور منطقه ای را برای بایدن دشوار کند. علاوه بر این ممکن است چنانچه کشورهای عرب منطقه علاقه­مند به گفتگو با تهران باشند، عادی سازی روابط با اسرائیل مانع این امر شود. از این رو وضعیت دشواری در منطقه پیش روی بایدن قرار خواهد داشت.

منابع پژوهش در دفتر پژوهشکده موجود است.