ایران و ایالات‌متحده: جاده دیپلماتیک طولانی و آهسته

سناریوی اول پیروزی ضعیف بایدن است به این معنی که جمهوری‌خواهان اکثریت مجلس نمایندگان یا سنا را در اختیار داشته باشند. به دنبال آن، تحولات در کنگره بین 3 نوامبر تا 20 ژانویه توانایی رئیس‌جمهور در انجام اقدامات جسورانه در سیاست خارجی را محدود خواهد کرد. در این وضعیت پیشنهاد “تعامل در برابر تعامل” در یک روند آهسته طی خواهد شد. برجام به طور حداقلی دنبال خواهد شد و با توجه به عدم رغبت تهران به توسعه دستور کار به موضوعات موشکی و منطقه­ای، آمریکا همچنان سیاست تحریم­ها را به عنوان یک گزینه مطمئن دنبال خواهد کرد.
سناریوی دوم ناظر بر پیروزی بایدن و نیز دموکرات­ها در سنا خواهد بود. در این سناریو بایدن از همان ابتدا فرصت مانور قابل‌توجهی به دست خواهد آورد. بایدن با این‌حال در موضعی قرار خواهد گرفت که باید دغدغه‌های دو حزبی را در داخل و دغدغه‌های منطقه­ای در خاورمیانه را مورد توجه ویژه قرار دهد.
از نظر نصر یک سناریوی بسیار ایده­ال نیز وجود خواهد داشت. به این سناریو در واشینگتن “بازگشت پاک” می­گویند. در این سناریو، تلاش برای احیای برجام و بسترسازی برای توسعه آن با سرعت انجام خواهد شد. با تسریع در رویکرد “تعامل در برابر تعامل” بایدن قادر خواهد بود بر مقاومت­های داخلی و منطقه­ای غلبه کند و مسیر بهبود روابط با تهران را به سرعت طی کند.
واشینگتن باید بداند که وضعیت در تهران مطابق انتظارات در واشینگتن نیست. در تهران در مورد اقداماتی که آمریکا باید انجام دهد انسجام وجود ندارد. برخی در تهران انتظار دارند بایدن بلافاصله تمام دستورات اجرایی ترامپ را لغو کند. رادیکال­ها در تهران معتقدند آمریکا باید غرامت خروج از برجام را به ایران پرداخت نماید. در تهران پس از مقاومت در برابر فشار حداکثری آمریکا این باور به وجود آمده که می‌توان مقاومت کرد. در میان گروه­های رادیکال‌تر در مجلس ایران حتی سخن از خروج از برجام و NPT مطرح شده است. حتی حامیان احیای برجام نیز در توان بایدن برای احیای پایدار آن تردید دارند. در هرصورت با توجه به اینکه توسعه برجام به منطقه، سرعت احیای آن را کند خواهد کرد و بازیگران مختلف و مذاکرات پیچیده‌ای حول توازن نظامی و کنترل تسلیحات بین ایران و همسایگان عرب آن ایجاد خواهد کرد، نمی‌توان انتظار داشت در کوتاه‌مدت، برجام احیا شود.

منابع پژوهش در دفتر پژوهشکده موجود است.