فاز اول: توافق موقت تا اواسط فوریه 2021:
این مرحله باید از ماه نوامبر پس از مسجل شدن ریاست جمهوری بایدن آغاز شود. سه کشور اروپایی باید در این ماه به “منجمد کردن فعالیتهای هستهای ایران که بیش از برجام است” متمرکز شوند. هدف این است که معامله موقت تا اواسط ماه فوریه (اواخر بهمن) انجام شود و ورود مجدد دولت بایدن به برجام آن را عملیتر کند. این اقدامات میتواند کاهش سطح غنیسازی به زیر 3.67%، توقف فعالیتهای غنیسازی در تأسیسات فردو و توقف نصب سانتریفوژهای پیشرفته باشد. پس از تحلیف بایدن، دولت آمریکا باید تقاضای خود را به طور رسمی به کمیسیون مشترک ارسال کند تا مشارکت خود در برجام را احیا کند. به موازات آن دولت باید یک مذاکرهکننده ارشد سابق در برجام را برای احیای روند دیپلماسی محرمانه تعیین کند. باید در پایان مرحله اول مشوقهایی اقتصادی در قبال فریز موقت فعالیتهای هستهای ایران در اختیار این کشور قرار داده شود. این مشوقها میتواند اراده جدی آمریکا در همکاری مجدد را نشان داده و اعتماد به نفس تهران را افزایش دهد. بسته اقتصادی در این مرحله میتواند شامل موارد زیر باشد:
صدور مجدد معافیت برای خرید محدود نفت ایران توسط برخی کشورها مانند چین، کره جنوبی، یونان و ایتالیا؛
صدور معافیت اجرایی برای کاهش محدودیت تجارت با ایران و همچنین افزایش دسترسی ایران به درآمدهای خارجیاش.
فاز دوم: اجرای کامل و متقابل برجام تا ژوئن 2021
در این مرحله برجام باید به طور کامل تا قبل از انتخابات ریاست جمهوری ایران اجرا شود. هر دو طرف باید تنشهای نظامی را کم کنند. ایران باید در این مرحله سخنان خود علیه آمریکا و متحدان منطقهای آن را تعدیل کند. اروپا میتواند در این مرحله شاهدی برای کاهش تحریکات از سوی هر دو طرف باشد. مهمترین اختلافی که ایران میتواند در این مرحله آن را مطرح کند این است که سرعت بازگشت تحریمهای ثانویه سریعتر از آن است که ایران بتواند برنامه هستهایاش را گسترش دهد و از این جهت ایران درخواست جبران خسارات وارد شده به خود را دارد.
بایدن نمیتواند به دلیل فشارهای داخلی به پرداخت غرامت به ایران اقدام کند بنابراین باید از روشهای دیگری برای اعتمادسازی استفاده کند. این راهکارها میتوانند به قرار ذیل باشند:
فاز سوم: مذاکرات هستهای هرچه بیشتر از ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳
درحالیکه دو مرحله اول ایجاد ثبات در برجام و جلوگیری از بحران کوتاهمدت درباره برنامه هستهای ایران را هدف قرار میدهد مرحله سوم بر توسعه بهرهوری از برجام متمرکز است. این مرحله با جانشین حسن روحانی پیش خواهد رفت. دولت بایدن باید در ماههای پایانی فعالیت روحانی این موضوع را به طور خصوصی مطرح کند که رهبر ایران چگونه به ادامه مذاکرات چراغ سبز نشان خواهد داد. انتصاب نماینده ویژهای برای پیشبرد این امور محرمانه و سپس دیپلماتیک از سوی بایدن میتواند در تسریع این روند مفید باشد. این نماینده باید اعتبار بالایی میان اعضای کنگره داشته باشد. ایران برای پیگیری مذاکرات به یک چارچوب چندجانبه نیاز دارد زیرا واکنش منفی داخلی نسبت به مذاکره با آمریکا پس از شهادت سردار سلیمانی وجود دارد.
بنابراین چارچوب ۵+۱ و کمیسیون مشترک به عنوان زندهترین سالن گفتگو با ایران درباره موضوع هستهای باقی میماند. هنوز مشخص نیست ایران مایل باشد تعهدات هستهای خود را فراتر از شرایط ذکر شده در برجام تمدید کند یا در واقع آیا رئیسجمهور ایران مجاز به انجام چنین اقدامی است یا خیر اما دولت بایدن باید آماده باشد موارد زیر را برای تخفیف تحریمها انجام دهد:
برای پیشرفت در مذاکرات به احتمال زیاد ایران حذف سپاه پاسداران از لیست سازمانهای تروریستی خارجی را از دولت بایدن درخواست خواهد کرد. مشخص نیست که بایدن فضای سیاسی این اقدام را خواهد داشت یا خیر اما پیشنهاد میشود این موضوع را در پرونده مذاکرات منطقهای با ایران مورد بررسی قرار دهد.
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.