آخرین تحولات سیاسی قرقیزستان در آستانه برگزاری انتخابان ریاست جمهوری
. جباروف هفته گذشته رسماً اعلام کرد برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری از نخست‌وزیری استعفا خواهد داد و همچنین اظهار داشت تالانت مامیتوف، از چهره‌های سیاسی نزدیک به وی که اکنون رئیس پارلمان است، جای او را در سرپرستی ریاست جمهوری خواهد گرفت. جباروف همچنین در آزمون زبان قرقیزی که ویژه نامزدهای انتخابات است شرکت کرد و موفق به کسب نمره قبولی شد. در همین حال جباروف که سفرهای زیادی به مناطق مختلف قرقیزستان دارد، با انتقاداتی از سوی چهره‌های سیاسی مبنی بر انتخاباتی بودن این سفرها نیز مواجه شده است. این موضوع می تواند منجر به تسریع روند استعفای وی شود. موضوع دیگری که هم‌زمان با اعلان رسمی ورود جباروف به کارزار انتخاباتی مطرح شده، پرونده فساد اقتصادی است که در مورد رایگل جباروا، خواهر جباروف مطرح شده است. او به جرم پولشویی به 10 سال زندان محکوم شده است. جباروف این حکم را با انگیزه‌های سیاسی خوانده است. پیش‌تر خبرهایی مبنی بر درخواست پناهندگی جباروا از دولت لهستان نیز منتشر شده بود.
هفته گذشته علاوه بر جباروف چهره‌های سیاسی مطرح ناشناخته دیگری نیز برای شرکت در انتخابات ثبت‌نام کردند. کلارا سورونکولوا، یکی از قضات اتاق قانون اساسی قرقیزستان نیز هفته گذشته برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرد. خانم سورونکلوا نخستین زنی است که در انتخابات پیش‌رو ثبت‌نام کرده است. صادق شعرنیاز، کارگردان سینما، یک اقتصاددان به نام کوبان چورایف، نظربیک نشان‌اف (یکی از اکتیویست‌های اجتماعی مطرح)، بکتور آسانوف (استاندار سابق جلال‌آباد)، نورلان موتایف (یک اکتیویست اجتماعی)، رشید تاگایف (رئیس سابق یکی از شرکت‌های اوش گاز) و آیمن کاسانوف نیز از دیگر افرادی هستند که تاکنون در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرده‌اند. در مجموع تاکنون 34 نفر در انتخابات ریاست‌جمهوری قرقیزستان ثبت‌نام کرده‌اند.
گفتنی است مهلت ثبت‌نام نامزدها برای انتخابات تنها تا 14 نوامبر بود و اکنون به نظر می‌رسد پرونده نامزدهای حاضر در انتخابات با همین 34 پرونده بسته شده است. پیش‌تر در سال 2017، 59 نفر در انتخابات ثبت‌نام کرده بودند که از این میان تنها 13 نفر راهی مرحله نهایی انتخابات شدند.
1- اصلاح قانون و رویه‌های انتخابات
دولت قرقیزستان گفته است انتخابات ریاست‌جمهوری پیش‌رو از طریق فناوری بلاک چین برگزار خواهد شد. جباروف تصریح کرده است اگر این فناوری در انتخابات ریاست‌جمهوری موفق شود، در انتخابات پارلمانی نیز از آن استفاده خواهد شد. به گفته وی این روش شفافیت را در برگزاری انتخابات افزایش می‌دهد و از مشکلاتی که در انتخابات 4 اکتبر وجود داشت می‌تواند پیشگیری نماید. اصلاحات قانون انتخابات نیز که برگزاری انتخابات پارلمانی پیش‌تر به آن منوط شده بود، هفته گذشته در پارلمان قرقیزستان به تصویب رسید. در این اصلاحیه شرایط برای رای دادن شهروندان قرقیزی که خارج از کشور هستند تسهیل شد، مقرر شد سپرده پرداخت شده از سوی نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری و یا احزاب برای انتخابات پارلمانی در صورتی که حداقل یک درصد آراء را به خود اختصاص دهند به آن‌ها بازگردانده شود و نیز مبلغ آن از 5 میلیون صوم به یک میلیون صوم کاهش یافت. مهم‌ترین بخش اصلاحیه قانون انتخابات نیز کاهش آستانه رای حضور در پارلمان برای احزاب از 7 درصد به 3 درصد است. بدین ترتیب، احزاب کوچک‌تر با آراء کمتر نیز از این پس شانس حضور در پارلمان را خواهند داشت.
2- تشدید تدابیر امنیتی و احتمال بروز بی‌ثباتی
با نزدیک شدن به موعد برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، روند تشدید تدابیر امنیتی و تقویت نهادهای امنیتی در قرقیزستان نیز تشدید شده است. جباروف که در سفرهای اخیر با انتقاداتی مواجه شده بود، علت اصلی این سفرها را بر طرف کردن درگیری‌های قومی احتمالی در جنوب عنوان کرد. او همچنین در کنفرانس مطبوعاتی اظهار داشته بود که عدم برخورد به موقع با تهدیدات موجب تحولات سال 2010 در این کشور شد. وی عامل اصلی سفرش به جنوب را دست یافتن به توافقی برای عدم بروز بی‌ثباتی عنوان کرد. پیش‌تر در سال 2010 تنش‌های قومی شدیدی میان ازبک‌ها و قرقیزها به وجود آمد که باعث کشته و زخمی شدن صدها نفر شد. جباروف در این زمینه به پرونده قربان‌بیک باقی‌اف، رئیس‌جمهور سابق قرقیزستان در تحولات سال 2010 نیز اشاره کرده و گفته که «تنها باقی‌اف مقصر حوادث 2010 نیست». این در حالی است که پیش‌تر شایعاتی در خصوص ارتباطات احتمالی جباروف و خانواده باقی‌اف در بلاروس وجود داشت.
در همین حال هفته گذشته بیشکک شاهد برگزاری چندین تجمع و راهپیمایی اعتراضی محدود در حوزه‌های مختلف بود. در این راستا، اعضای فدراسیون اتحادیه‌های کارگری تجمعی را در مقابل ساختمان پارلمان برگزار کرده و اعتراض خود را نسبت به اصلاحات قانون فعالیت اتحادیه‌های کارگری ابراز داشتند. معترضین تهدید کردند در صورتی که به اعتراض آنان رسیدگی نشود، با شمار بیشتری از افراد تجمعات اعتراضی برگزار خواهند کرد. بر اساس لایحه مذکور، افراد کمتر از 35 و بیشتر از 65 سال حق عضویت در اتحادیه‌های کارگری را نخواهند داشت. در همین حال شماری از معلولین نیز در اعتراض به لغو و یا عدم اجرای برخی قوانین حمایت از معلولین که در سال 2017 تصویب شده بود نیز مقابل پارلمان تجمع کردند. هفته گذشته همچنین طرفداران آلماسبیک آتامبایف و شمار دیگری از زندانیان سیاسی که اعتصاب غذا کرده‌اند نیز در مقابل کاخ ریاست‌جمهوری تجمعاتی را برپا کردند. این تجمعات در زمانی شکل گرفت که دادگاه رسیدگی به پرونده کوی‌تاش نیز در همین هفته با حضور آتامبایف برگزار گردید. در همین حال آزادی رحیم ماتریاموف، معروف به رحیم میلیون نیز انتقادات زیادی را برانگیخته است. جباروف نیز امتناع از دستگیری ماتریاموف را یک تصمیم سیاسی خواند. در همین حال خبرهایی نیز مبنی بر لغو مصونیت‌های قضایی سورانبای جین‌بیک‌اف، رئیس‌جمهور مستعفی قرقیزستان نیز به دلیل دست داشتن وی در پرونده‌های فساد منتشر شده است. جباروف با این حال گفته است که مشارکت جین‌بیک‌اف در جرائم سنگین هنوز به اثبات نرسیده و وی همچنان از مصونیت برخوردار است.
در ادامه روند هفته‌های اخیر، انتصابات و تغییر و تحولات دستگاه‌های امنیتی نیز ادامه یافت. هفته گذشته در یک اقدام قابل توجه، جباروف طی فرمانی رسمی سازمان مرزبانی قرقیزستان را به زیرمجموعه کمیته دولتی امنیت ملی منتقل می‌کند. این موضوع قدرت و جایگاه کمیته دولتی امنیت ملی را ارتقاء می‌دهد. در همین راستا، جباروف طی احکامی دیگر، معاونین جدید رئیس کمیته دولتی امنیت ملی در مراکز مبارزه با تروریسم و امنیت سایبری را نیز منصوب کرد. از دیگر انتصابات امنیتی هفته گذشته همچنین می‌توان به برکناری معاون رئیس پلیس مالی و انتصاب معاون جدید دادستان نظامی این کشور اشاره کرد.
1- کمک مالی آمریکا برای انتخابات ریاست جمهوری
آژانس توسعه ایالات متحده آمریکا (USAID) اعلام کرد یک بسته حمایتی برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری قرقیزستان را در نظر گرفته است. بخشی از این بودجه که هنوز رقم دقیق آن اعلام نشده، به کمیسیون مرکزی انتخابات قرقیزستان با هدف برگزاری انتخابات منطبق بر استانداردهای دموکراتیک ارائه می‌شود. بخش دیگری از این بودجه نیز قرار است در اختیار سازمان‌های مردم‌نهاد داخلی، جامعه مدنی و برخی سازمان‌های بین‌المللی برای نظارت بر روند برگزاری انتخابات گذارده شود. این کمک‌های مالی البته اعتراضات و انتقادات دیگری را در میان رسانه‌های روسی برانگیخت. بعضی از رسانه‌ها ارائه این کمک‌های مالی و نقدی را نوعی مداخله در روند برگزاری داخلی انتخابات معرفی کرده‌اند. پیش‌تر نیز قبل از برگزاری انتخابات پارلمانی 4 اکتبر، ایالات متحده ارقام قابل توجهی را در اختیار برخی سازمان‌های مردم‌نهاد قرار داده بود.
این اقدام در حالی صورت گرفت که سادیر جباروف، نخست‌وزیر و سرپرست ریاست‌جمهوری قرقیزستان طی پیامی پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را تبریک گفته بود. وی در پیام تبریک خود ابراز امیدواری کرده بود که نسخه پیش‌نویس موافقتنامه همکاری دو کشور به زودی تصویب و اجرایی شود. روزا اتونبایوا، رئیس‌جمهور و وزیر سابق امور خارجه قرقیزستان نیز پیش‌تر پیام تبریکی برای بایدن و هریس ارسال کرده بود.
منابع پژوهش در دفتر پژوهشکده موجود است.
- برچسب ها: انتخابان ریاست جمهوری, اندیشکده, اندیشکده جریان, جریان, ریاست‌جمهوری قرقیزستان, قرقیزستان
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
