روسیه با جاده M 4 سوریه به جنگ «قانون قیصر» امریکا می رود

این جاده برای روسیه مهم است چون می خواهد از طریق آن راه را برای تردد مسافر و کالا باز کند و از این طریق سلطه خود را در سوریه تحکیم بخشد و کفه ای معادل «قانون قیصر» که امریکا آن را وضع کرده ایجاد کند.

جاده M 4 از مرزهای عراق در شرق سوریه تا دشت های ساحلی غرب آن امتداد دارد و شریان بازرگانی اقلیمی و ضامن جلوگیری از فروپاشی اقتصادی در مناطق تحت کنترل حکومت سوریه است. از این جاده هم نفت خام مناطق شمالی سوریه منتقل می شود هم گندم و پنبه کشتزارهای سوریه.

برای روسیه تأمین امنیت M 4 به معنای تثبیت نفوذش در سوریه با احیای اقتصاد این کشور و زمینه چینی برای آغاز بازسازی سوریه و از سرگیری مبادلات تجاری با همسایگانش است. تاکتیک روسیه برای رسیدن به این هدف آمیزه ای از مذاکر و وساطت با دیگر طرف ها و نیز درگیری های نظامی شدید بوده است..

برای مناطق تحت کنترل امریکا در شرق فرات و نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) هم جاده M4 اهمیت حیاتی دارد چون امنیت آن به معنای ثبات در چاه های نفت شمال شرقی سوریه است که اکثر آنها درکنترل امریکاست.

ترکیه هم بازیگری اساسی در سوریه است که نقشی سرنوشت ساز در تعیین  آینده این جاده حیاتی دارد. ناسازگاری منافع امریکا و ترکیه معادله نزاع ها در سوریه را تغییر می دهد. با پیشروی ترکیه در شرق فرات، اولویت اصلی این کشور سلطه بر این جاده است که مناطق تحت کنترل کردها را به هم وصل می کند. ترکیه می کوشد که مانع از شکل گیری یک منطقه خودمختار کردنشین در مرزهای جنوبی خود شود.

امکان بستن این جاده یک کارت مهم به دست ترکیه می دهد تا بتواند  از آن در مذاکرات آینده خود دربرابر روسیه به خصوص درباره آینده ادلب رو کند. بازگشایی این جاده از اصلی ترین اهداف روند مذاکرات آستانه با حضور ایران و روسیه و ترکیه بوده است. هرچند افزایش اشتیاق روسیه برای بازگشایی آن اکنون بخشی از رقابت هایش با امریکا در سوریه هم شده است.

روسیه در 25 مه پس از هفت ماه توانست جاده M 4 را بازگشایی کند. این جاده از استان های حسکه، رقه، حلب می گذرد و به دوراهی M 4 و M 5 می رسد که اولی با گذر از اریحا به بندر لاذقیه می رسد و دومی با گذر از دمشق به استان درعا در مرز اردن. می توان این جاده را به دو بخش تقسیم کرد که همه تعادل قوا در این دوبخش تقسیم می شود: جاده حسکه ـ حلب، جاده حلب ـ لاذقیه.

جاده حسکه ـ حلب تحت کنترل نیروهای قسد و نیز نیروهای حکومتی سوریه و مخالفان آن است و در نقطه ای که به منبج می رسد هم نیروهای روسیه حضور دارند هم امریکا هم ترکیه. حمله نظامی ترکیه در اکتبر 2019 و توافقات اردوغان با مایک پنس، معاون رئیس جمهور امریکا، و همچنین با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه باعث شد که سه ناحیه در این مسیر شکل بگیرد: نخست انتقال نفوذ روسیه به منبج که پیشتر امریکا و ترکیه بر سر آن با هم اختلاف داشتند، همزیستی نیروهای امریکا و روسیه در استان حسکه، هم مرز با ترکیه، و کشیده شدن نفوذ امریکا به شرق فرات برای اولین بار.

از 27 مه گذشته نیروهای امریکایی و روسی اولین گشت مشترک خود را در بخشی از این جاده که از کنار مهم ترین چاه های نفت سوریه می گذرد اجرا کردند. این هماهنگی نظامی با هدف کاهش از تنش ها در شرق فرات انجام شد و احتمالا فعلا برقرار بماند.

در جاده حلب ـ لاذقیه هم نیروهای ایرانی حضور دارند هم ترکیه و هم روسیه. می توان این جاده را به چهار بخش تقسیم کرد: اطراف شهر الباب در استان حلب که در کنترل نیروهای وابسته به ترکیه است، از حلب تا سراقب که در کنترل نیروهای وابسته به ایران است، اریحا تا جسر الشغور که در کنترل «هیئت تحریر الشام» است، و بخش پایانی که به لاذقیه می رسد و در کنترل نیروهای دولتی سوریه است.

هم ترکیه و هم روسیه نیروهای خود را در این منطقه افزایش داده اند و بسیاری پیش بینی می کنند که به زودی شاهد تنشی میان این نیروها در این منطقه و احتمال حمله روسیه به جسر الشغور و اریحا باشیم.

همزمان با مشکلات اقتصادی لبنان و فشارهای امریکا بر بیروت برای توقف قاچاق به سوریه، یکی از پیامدهای اجرای «قانون قیصر» افزایش نیاز سوریه به جاده M 4 به عنوان یک روزنه اقتصادی جهت تأمین کالاهای لام است. نیروهای قسد و دیگر مخالفان دولت سوریه در سرتاسر این مسیر با نصب پاسگاه هایی عوارض دریافت می کنند، ضمن آنکه از آن برای قاچاق کالاهای اساسی استفاده می کنند.

در سطح رقابت های سیاسی، روسیه می کوشد که میان نیروهای قسد و حکومت سوریه وساطت کند، موضوعی که اگر جدی شود حتما با وتوی امریکا که متحد کردهاست مواجه می شود. ازسوی دیگر مسکو می کوشد که با جذب عشایر محلی در حسکه نفوذ خود را در شرق فرات که حوزه نفوذ ایالات متحده است افزایش دهد. همزمان امریکا می کوشد که میان نیروهای قسد و ترکیه وساطت کند و نیز احزاب کرد را با هم متحد کند تا نفوذ خود را در شرق فرات افزایش دهند و مانع از نفوذ روسیه به این منطقه شوند.

در آن سوی، آنکارا با بهره برداری از کاهش شدید ارزش لیره سوریه دربرابر دلار، لیره ترکیه را وارد مناطق تحت کنترل خود در سوریه کرده است. ترکیه می کوشد این مناطق را به لحاظ اقتصادی به خود وابسته کند. موضوعی که با تحریم های امریکا جدی تر هم خواهد شد. این همه نشان می دهد که رقابتی میان قدرت های حاضر در سوریه بر سر بازگشایی جاده M 4 و اجرای قانون قیصر درگرفته است و بی تردید تنها قربانی این رقابت مردم سوریه هستند.

منبع:https://mdeast.news/