تحولات راهبردی در پی جنگ دوم قره‌باغ
دکتر احمد کاظمی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با بیان اینکه در نشست اخیر سه‌جانبه روسای جمهور ارمنستان، جمهوری آذربایجان و روسیه در مسکو به نظر می‌رسد به وضعیت حقوقی قره‌باغ، اسیران جنگ اخیر و میراث فرهنگی این منطقه رسیدگی نشده است، گفت: در بیانیه‌ای که بعد از نشست مسکو منتشر شده، هیچ اشاره‌ای به این موارد نشده است.
وی با بیان اینکه تنها نکته‌ای که در بیانیه مسکو منتشر شده، موضوع مربوط به مسائل ترانزیتی بوده است، اضافه کرد: بر اساس بیانیه چهارماده‌ای، توافق شده یک گروه کاری در سطح معاونان نخست‌وزیر سه کشور تشکیل شود و این گروه کاری باید تا 11 بهمن (30 ژانویه) رئوس طرح‌ها و اقداماتی را که برای توسعه حمل و نقلی منطقه و ارتباط آذربایجان، ارمنستان، نخجوان و ترکیه است، ارائه دهد. باید زیر کارگروه‌هایی توسط این کارگروه تشکیل شود که نهایتا طرح‌ها را تا اول مارس به روسای جمهور سه کشور ارائه دهد.
این کارشناس حقوق بین‌الملل تأکید کرد: آذربایجان و ترکیه تلاش می‌کنند این کریدور از منطقه شهرک «مِگری» در جنوب ارمنستان، برقرار شود. این نشان می‌دهد همان‌طور که برخی مقامات و چهره‌های سرشناس در ترکیه هم مطرح کرده‌اند، ظاهرا ایجاد کریدور از ترکیه به جمهوری آذربایجان از طریق جنوب ارمنستان، به اندازه خود قره‌باغ برای آن‌ها اهمیت دارد.
این تحلیلگر مسائل قفقاز افزود: از جزئیات این کریدور اطلاعات زیادی در دست نیست؛ اما صحبت‌های مقامات آذربایجان و ترکیه و درعین حال نگرانی‌هایی که از سوی برخی مقامات ارمنستان، از جمله رئیس جمهور و همچنین سایر مقامات این کشور، عنوان شده نشان می‌دهد ترکیه و آذربایجان به دنبال این بوده‌اند که از طریق «مگری» دالانی به ارمنستان داده شود و ارتباط ارمنستان با روسیه و ایران به ویژه در بُعد ریلی از طریق جمهوری آذربایجان صورت گیرد.
وی با اشاره به انتقادات شدید جمعی از مردم ارمنستان به نخست‌وزیر کشورشان و تلاش برای ممانعت از سفر وی به مسکو، تأکید کرد: چنین توافقی، در صورت تحقق، نه تنها ارمنستان را از انزوای جغرافیایی خارج نمی‌کند، بلکه تمام ظرفیت‌های حمل و نقلی ارمنستان را در خدمت آذربایجان و ترکیه قرار می‌دهد و ارمنستان را به این دو کشور وابسته می‌کند.
ملاحظات سیاسی – امنیتی
کاظمی با بیان اینکه در توافقنامه 9 نوامبر در مسکو هیچ اشاره‌ای به اینکه این دالان حمل و نقلی باید از کجا احداث شود، نشده است، توضیح داد: طبیعتا مسیرهای مختلفی وجود دارد و یکی از آن‌ها می‌تواند از طریق خود منطقه قره‌باغ به سمت ایروان باشد. به این دلیل که فاصله ایروان تا نخجوان در حدود40 کیلومتر و بسیار کم است؛ اما وقتی اصرار جمهوری آذربایجان روی مسیر «مگری» مطرح می‌شود به نظر می‌رسد پشت این موضوع اهداف سیاسی، امنیتی و ژئوپلیتیکی قرار دارد.
به اعتقاد این کارشناس مسائل قفقاز، جمهوری آذربایجان و ترکیه به دنبال این هستند که اتصال جغرافیایی «پان ترکیسم» را از طریق ارمنستان فراهم کنند و این متناسب با طرح‌ها و اهدافی است که برخی قدرت‌های فرامنطقه‌ای مانند آمریکا و انگلستان هم دنبال می‌کنند.
نویسنده کتاب «پان ترکسیم و پان آذریسم» در همین حال گفت: چنین طرحی طبیعتا علیه روسیه است و به نظر می‌رسد روسیه در بحث اتصال جغرافیایی پان ترکسیم از طریق راهروی «مگری» دچار اشتباه محاسباتی شده باشد؛ زیرا از دید رقبای روسیه، یعنی آمریکا و انگلیس، اتصال خط جغرافیایی پان ترکیسم پروژه‌ای است که می‌تواند برای چندین دهه نه تنها علیه برخی کشورهای منطقه، بلکه برای مهار روسیه به خاطر داشتن مناطق ترک‌نشین و تاتارنشین و همچنین چین به خاطر داشتن مناطق اویغورنشین استفاده شود.
کاظمی تصریح کرد: باید در نظر داشت هر طرحی که متناسب با واقعیت‌های منطقه‌ای نباشد، یعنی به جای استفاده از ظرفیت‌های طبیعی جغرافیای منطقه برای ایجاد همگرایی، ایجاد تغییرات ژئوپلیتیکی با اهداف سیاسی و امنیتی را دنبال کند، طبیعتا نمی‌تواند مورد تائید همه کشورهای منطقه قرار گیرد.
وی با بیان اینکه بازیگران فرامنطقه‌ای به دنبال این هستند که با استفاده از جنگ دوم قره‌باغ اهداف خود را در منطقه دنبال کنند، ادامه داد: آمریکا، اسرائیل و انگلیس در تلاشند با استفاده از مناقشه قره‌باغ، در منطقه پایگاه و حضور نظامی داشته باشند و در عین حال بتوانند با تحریک مسائل قومیتی کانون جدید ناامنی علیه دشمنان و رقیبان خود، ایجاد کنند.
منبع:https://www.scfr.ir/
- برچسب ها: آذربایجان, آمریکا, احمد کاظمی, ارمنستان, اروپا, اسرائیل, اندیشکده, اندیشکده جریان, انگلیس, ایران, پان آذریسم, پان ترکیسم, ترکیه, جریان, جنگ قره باغ, روسیه, سیاست مهار روسیه مناطق اویغورنشین
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
