مذاکرات راهبردی عراق و آمریکا

در همین راستا، «سفر سردار قاآنی به بغداد»، «جلسه نخست ­وزیر (مصطفی الکاظمی) با رهبران و نمایندگان جریان­های سیاسی پارلمان»، «بیانیه شورای هماهنگی گروه های مقاومت مسلحانه» و ادامه «حملات به کاروان­ های لجستیک آمریکایی» از رخدادهای مرتبط با مذاکرات راهبردی است.

در این دور از مذاکرات، کمیسیونی متشکل از ژنرال‌های عالیرتبه نظامی و امنیتی طرفین رو در روی یکدیگر نشستند تا مسائل فوق را از منظر فنی و با منطق نظامی بررسی کنند. در پایان این مذاکرات، طرفین عراقی و آمریکایی نقل قول های متفاوتی داشتند؛ اما آن‌چه مسلم به نظر می‌رسد صحبت‌های نخست وزیر موقت عراق است که خطاب به نمایندگان جریان‌های سیاسی و فراکسیون‌های پارلمان اعلام کرد: «[فعلا] هیچ جدول زمانبندی برای خروج آمریکا از عراق وجود ندارد.» در حاشیه این دور از مذاکرات، برخی منابع خبری از پیام غیررسمی مصطفی الکاظمی به ایران خبر دادند که در آن گروه‌های مقاومت را – در صورت استمرار عملیات‌های مسلحانه علیه آمریکا – تهدید کرده بود.

تحلیل:

• موضع گروه‌ها و جریانات مختلف عراقی در قبال خروج نظامیان آمریکایی را می‌توان به این صورت طبقه‌بندی کرد:

• ژنرال‌های نظامی و امنیتی حاضر در کمیسیون، مسأله خروج نظامیان آمریکایی را از منظر مسائلی مانند «مأموریت آموزشی ناتو»، «چشم‌انداز مبارزه با تروریسم»، «ساختار امنیتی دولت عراق» و… مورد توجه قرار می‌دهند. ابهام در این زمینه و ضعف اعتمادسازی، باید مورد توجه دلسوزان مقاومت قرار گیرد.
• بازیگری که باید بیش­تر مورد توجه قرار گیرد، «ترکیه» است که برای مبارزه با پ.ک.ک وارد شمال عراق شده است.
• ملاحظات:

الف. ملت عراق، خاطره جمعی بسیار ناگواری از آثار تحریم (در دوره صدام) بر زندگی و معیشت خود دارد و تبعا دارای حساسیت بسیار بالایی نسبت به تحریم است.

ب. اولویت عمده گروه‌های سیاسی، مسأله «انتخابات» است و رویکرد خود در مسأله خروج نظامیان آمریکایی را براساس آن تنظیم می‌کنند. در چنین بستری، دوگانه «الدوله/اللادوله» اثرگذار به نظر می‌رسد.

ج. گروه‌های مقاومت در مسأله خروج نظامیان آمریکایی، با چالش «ملی‌گرایی» و «استقلال» مواجهند. در این راستا، نقش‌آفرینی مستقیم ایران باید مورد بازنگری قرار گیرد.

جمع بندی:

• تا برگزاری انتخابات آینده، بعید به نظر می‌رسد آمریکا از عراق خارج شود. مطلوب عمده بازیگران سیاسی مؤثر در این است که اولا آمریکا تا آن تاریخ خارج نشود؛ ثانیا گروه‌های مسلح مقاومت به حملات خود ادامه دهند!
• برخلاف تحلیل‌های داخلی و علی رغم گزارش برخی رسانه‌ها مبنی بر وصول پیام تهدید‌آمیز الکاظمی به تهران مبنی بر برخورد با گروه‌های مقاومت، به نظر می‌رسد دولت فعلی عراق از استمرار حملات مسلحانه – تا زمانی که تلفات انسانی مؤثر نداشته باشد – استقبال کند! یا این‌که برخورد با عاملان این حملات در اولویت نباشد!
• 
• حملات مسلحانه اگر معطوف به کاروان‌های لجستیک باشد، بعید است بازدارندگی کافی در پنتاگون ایجاد کند. اما حملات با موشک‌های پیشرفته که تلفات انسانی دارد، ممکن است واکنش متقابل و محکم پنتاگون را به دنبال داشته باشد.
• دو متغیر مؤثر در مسأله خروج نظامیان آمریکایی از عراق، خارج از چارچوب مذاکرات راهبردی بغداد واشنگتن است. این دو متغیر عبارتند از:

الف. میزان اهتمام واشنگتن به منطقه خاورمیانه؛

• روند مذاکرات تهران واشنگتن و باز شدن پرونده‌های منطقه‌ای در این مذاکرات.

لذا ممکن است برخلاف روند فعلی تحولات سیاسی عراق، کاخ سفید به این جمع‌بندی برسد که خروج از عراق در راستای منافع آمریکاست.

• در صورت پیشروی ترکیه و تصرف سنجار، کل معادلات سیاسی عراق تحت تأثیر قرار می‌گیرد و این تحلیل، اعتبار خود را از دست می‌دهد!

منبع:منابع پژوهش در دفتر پژوهشکده موجود است.