از جنگ‌های شمالی تا مفهوم امنیت جمعی در خلیج فارس
مراسم روز نیروی دریایی روسیه با رژه نیروها، کشتی‌ها و ناوگان‌های دریایی این کشور در دریای شمال، بالتیک، سیاه، خزر، بندر طرطوس سوریه و اقیانوس آرام به‌طور هم‌زمان برگزار می‌شود؛ اما مراسم اصلی در سن‌پترزبورگ است که رئیس‌جمهوری این کشور به آنجا می‌رود و معمولا بیش از ۲۵۰ کشتی، ۸۰ جنگنده و هیلکوپتر و ۱۵ هزار نیروی نظامی در این مراسم حضور دارند که البته میهمان‌هایی از یگان‌های دریایی دیگر کشورهای متحد با روسیه از‌جمله ایران نیز در این مراسم شرکت می‌کنند.
چرا ناوگان‌های روسیه در پترزبورگ رژه می‌روند؟
پیشینه اقدامات نظامی دریایی روسیه به سال ۱۷۰۳ در دوران پترکبیر باز‌می‌گردد؛ یعنی زمانی که این کشور درگیر جنگ‌های شمالی (۱۷۰۰ تا ۱۷۲۱) شده بود و در این زمان به فرمان پتر یک شناور به همراه 30 قایق موفق می‌شوند دو کشتی جنگی سوئدی را شکست دهند تا نخستین پیروزی دریایی روسیه در این منطقه رقم بخورد و به شکل‌گیری ناوگان بالتیک منجر شود. پترکبیر به دنبال اروپایی‌کردن سن‌پترزبورگ بود و از همین‌رو بهترین معماران را به این شهر دعوت می‌کرد تا بناهایی مجلل به سبک ایتالیا و فرانسه بسازند تا وقتی پنجره اتاقش را باز می‌کند، شهری مدرن را ببیند؛ اما از طرفی دیگر معتقد بود باید نیروی دریایی قوی‌ای در بالتیک شکل دهد تا بتواند نه‌تنها در مقابل سوئد و فنلاند بایستد، بلکه روسیه را نیز به یک قدرت اروپایی تبدیل کند. از این‌رو در سال ۱۷۰۴ نخستین کارخانه کشتی‌سازی با عنوان دریاسالار را راه‌اندازی کرد و حدود ۶۰ کیلومتر آن طرف‌تر از پترزبورگ، یعنی کرونشتاد در خلیج فنلاند (حاشیه دریای بالتیک) را تبدیل به پایگاه نظامی کرد و دستور داد تا آخرین نفر باید در مقابل دشمن دفاع کنند و حق عقب‌نشینی ندارند. بعدها در طول جنگ کریمه (۱۸۵۳- ۱۸۵۶) و به‌ویژه در جریان جنگ جهانی دوم و محاصره سن‌پترزبورگ، نقش یگان بالتیک بسیار پررنگتر از گذشته شد و گفته می‌شود این ناوگان در جریان جنگ بزرگ میهنی، بیش از هزارو ۲۰۰ کشتی جنگی دشمن را نابود کرده است و در حدود صد هزار نفر از تفنگداران دریایی آن روی زمین در مقابل ارتش آلمان نازی می‌جنگیدند. به نظر می‌رسد برایند همین پیشینه تاریخی سبب شده است تا همه‌ساله رئیس‌جمهور روسیه در آخرین یکشنبه جولای عازم سن‌پترزبورگ شود تا از رژه یگان‌های دریایی کشورش در قلمرو یگان دریایی بالتیک شمالی سان ببیند.
از بالتیک شمالی تا امنیت جمعی خلیج فارس
به دنبال خروج دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق ایالات متحده از برجام و افزایش تنش‌های ایران با عربستان سعودی و آمریکا در خلیج فارس، وزارت خارجه روسیه از سند مفهوم امنیت جمعی در خلیج‌فارس سخن گفت و با این ملاحظه که می‌خواهد آبی بر آتش منازعه ایران و آمریکا در منطقه خلیج فارس بریزد، آن را به شورای امنیت سازمان ملل ارئه کرد. وزارت خارجه روسیه بر این باور بود که تأمین امنیت، بزرگ‌ترین مشکل در منطقه خلیج فارس است و از این‌رو یک مکانیسم فراگیر، بلندمدت و عملیاتی را جست‌وجو می‌کرد؛ اما به نظر می‌رسد انتزاعی‌بودن این سند پررنگتر از عملیاتی‌بودن آن بود و همین موضوع سبب شد تا همچنان به منصه ظهور نرسد.
از جنگ‌های شمالی تا رویارویی با ناتو
در ماه‌های اخیر اصطکاک میان روسیه و ناتو در دریای بالتیک و سیاه بسیار شدت پیدا کرده است و هفته‌ای نیست که خبر رهگیری هواپیماهای شناسایی این سازمان از سوی جنگنده‌های روسی در خارج نزدیک روسیه و حتی نزدیکی مرزهای این کشور در رسانه‌های روسی منتشر نشود. مسابقات تسلیحاتی میان آنها بالا گرفته است و اگرچه سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه معتقد است خلاف غرب که می‌کوشد محیط پیرامونی روسیه را ناامن کند، مسکو به دنبال تن‌دادن به مسابقات تسلیحاتی نیست، با این وجود طرفین با برگزاری مانورهای نظامی گوناگون خواسته یا ناخواسته وارد این فضای رقابتی شده‌اند. آمریکا با اوکراین در خارج نزدیک روسیه مانور نظامی برگزار می‌کند و مسکو در پاسخ اقدامی مشترک با بلاروس انجام می‌دهد. پس یگان‌های دریایی روسیه یکی از مهم‌ترین ارکان نظامی این کشور به شمار می‌آیند و کرملین همواره به واسطه آنها بخش قابل ملاحظه‌ای از امنیت خارج نزدیک خویش را تأمین کرده است و به نظر می‌رسد علاوه بر دریای بالتیک، شمال، سیاه، خزر، مدیترانه (بندر طرطوس) و اقیانوس آرام، به ایفای نقش در خلیج فارس نیز می‌اندیشد که با گذار سیاست‌های ایالات متحده از خاورمیانه به شرق آسیا، گسترش روابط کشورهای عربی با کرملین، هم‌گرایی امنیتی تهران و مسکو و همچنین تحرکات چین در خلیج‌فارس و دریای عمان، احتمال پررنگ‌شدن روسیه در این منطقه دور از ذهن نیست.
منبع:https://sharghdaily.com
- برچسب ها: اقدامات نظامی دریایی روسیه, اقیانوس آرام, اندیشکده, اندیشکده جریان, ایران, جریان, خلیج فارس, دریایی روسیه, روسیه
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
