در جستجوی راهبرد مناسب در قبال سوریه
ناآرامیهای سوریه که با قیام مردم علیه رژیم بشار اسد شروع شد، امروزه به عرصه نبرد میان نیروهای نظامی 5 کشور «ایران – اسرائیل – روسیه – ترکیه – آمریکا» تبدیلشده که هر یک برای تأمین منافع و اهداف خود در این کشور میجنگند. ماحصل بحران سوریه 6.6 میلیون پناهنده و 6.7 میلیون نفر آواره است که شدیداً به کمکهای خارجی نیازمند هستند. استفاده رژیم سوریه از سلاحهای شیمیایی، میزبانی نیروهای شبهنظامی ایران و روسیه، تولید و قاچاق موشک و مواد مخدر نشانگر این است که رژیم اسد برای تغییر سوریه به کره شمالی هیچ مخالفتی ندارد؛ بنابراین واکنش دولت ترامپ به تغییر ماهیت رژیم بشار اسد میتواند حاوی درسهای آموزندهای برای دولت بایدن باشد. در این راستا نشریه آمریکایی فارن افرز در تحلیلی به قلم «اندرو تبلر» به تبیین و بررسی استراتژی مناسب ایالاتمتحده در بحران سوریه پرداخته است.
در بخش زیر به نکات و گزارههای اصلی این یادداشت اشاره میکنیم
- تنها راهحل برای حل معضل سوریه که از حمایت و پشتیبانی بینالمللی برخوردار است، قطعنامه 2254 شورای امنیت سازمان ملل میباشد که بر آتشبس سراسری و استقرار فرایندی معتبر، فراگیر و غیرفرقهای ازجمله مشارکت افراد مقیم خارج از کشور، تدوین پیشنویس قانون اساسی و برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه تحت نظارت سازمان ملل متحد تأکید دارد؛ اما بهجای دستیابی به این هدف، رژیم بشار اسد و حامیانش در ایران و روسیه، آتشبس جعلی اعلام کردند و به نام مبارزه با گروههای تروریستی، مناطق تحت کنترل نیروهای اپوزیسیون را بمباران کردند تا بر آنها تسلط داشته باشند.
سیاست دولت ترامپ در قبال بحران سوریه بر اولویتهای زیر تأکید داشت:
- شکست گروه تروریستی داعش از طریق حمایت از نیروهای دموکراتیک سوریه و سایر گروههای مخالف
- تثبیت مناطق آزادشده و بازگشت بدون خطر پناهجویان به سوریه
- اخراج گروههای شبهنظامی نیابتی همسو با ایران و تدبیراندیشی برای خاتمه بخشی به جنگ که امنیت منطقهای را تقویت میکند.
دولت ترامپ برای تحصیل اولویتهای فوق، سعی کرد ضمن تحریم اقتصادی علیه رژیم بشار اسد، سوریه را به انزوای دیپلماتیک بکشاند و از ارسال کمکهای مالی برای بازسازی مناطق تحت کنترل دولت جلوگیری نماید. دولت ترامپ در واکنش به حملات شیمیایی سوریه، در کنار ارتش ترکیه و اسرائیل به عملیات نظامی مبادرت ورزید. با تشدید فشار بر تهران و رژیم بشار اسد، منابع صهیونیستی شاهد کاهش گروههای شبهنظامی همسو با ایران در سوریه شدند؛ اما ایران، گروههای نیابتی خود را از غرب رود فرات و نواحی دیگر خارج نکرد و حملات اسرائیل به مواضع ایران در سوریه ادامه یافت. تحریمهای اقتصادی آمریکا فشار را بر رژیم بشار اسد افزایش داد و منجر به کاهش 250 درصدی نرخ لیر سوریه در مقابل دلار آمریکا شد. البته این وضعیت باعث کاهش یارانههای دولتی، کمبود غذا و سوخت برای زندگی روزانه مردم گردید. البته در مورد مشکلات فوق، برخی علت را سقوط نظام بانکی لبنان میدانند و برخی هزینههای بالای گمرکی توسط ایستگاههای بازرسی رژیم بشار اسد و گروههای شبهنظامی همسو با ایران؛ اما درمجموع فارغ از اینکه چه کسی مقصر است، رژیم بشار اسد با فشارهای اقتصادی گسترده روبرو است.
نویسنده در بخش پایانی یادداشت مینویسد: تحریم بهترین ابزار دولت آمریکا در برخورد با سوریه است. اگر دولت بایدن خواهان دستیابی به موفقیت است، باید از تحریمها استفاده متفاوتی داشته باشد. برای اجتناب از فشار تحریمی بر مردم و فعالیتهای بشردوستانه، ایالاتمتحده باید صدور مجوز برای سازمانهای غیردولتی امدادرسان به سوریه را تسریع کند. دولت بایدن باید به تدوین یک راهبرد جامع سیاسی اقدام کند که از یکسو هم بشار اسد و نزدیکانش منزوی شوند و هم نفوذ اهریمنی ایران و روسیه محدود گردد. بدون استراتژی فوق، دستیابی به راهحل سیاسی برای بحران سوریه غیرممکن است.
منابع پژوهش در دفتر اندیشکده موجود است .
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
