بحران تیگره و تاثیر آن بر روابط ترکیه و اتیوپی

در twitter به اشتراک بگذارید
در whatsapp به اشتراک بگذارید
در telegram به اشتراک بگذارید
 نیروهای حکومت مرکزی اتیوپی با جبهه آزادیبخش خلق تیگرای Tigre People’s Liberation Front درآستانه جنگ قرار گرفته اند. اتیوپی با نماد”حوا آفریقایی” شناخته می شود و هرگز مستعمره کشورهای غربی نشده و منشا روح پان آفرقانیسم است.
 

 اما امروز اتیوپی در آستانه بالکانیزه شدن قرار گرفته و دچار تنش و آشوب داخلی شده است. اتیوپی بعد از سرنگونی رژیک هایل سلاسی اول تا کنون تنها بین سالهای 1991-1994 میلادی در شرایط صلح و ثبات زندگی کرده است. گفته می شود صلح در اتیوپی کوتاه و جنگ ها طولانی است. جمعیت اتیوپی چند قومی است و در جوامع چند قومی ناهمگون ایجاد اجماع ملی با توجه به فرهنگ میراث مانده از حکومت و قدرت استعماری، دشوار است.


صادرات ترکیه به اتیوپی کالاهای صنعتی است و کاهش صادرات ترکیه به اتیوپی ، این کشور را با مشکلات صنعتی شدن و توسعه روبرو خواهد کرد. موقعیت اجتماعی، تئولوژیک و ژئوپلیتیک اتیوپی، این کشور را نسبت به سایر کشورهای آفریقایی در ممتازی قرارداده است. ترکیه برای اولین بار در منطقه زیر صحرای آفریقا با اتیوپی روابط برقرار کرده و از این لحاظ از اهمیت راهبردی برخوردار است.

روابط ترکیه و اتیوپی به دلیل وقوع بحران تیگره در مرحله حساسی قرار دارد. اما روابط ترکیه و اتیوپی به دلیل سابقه یک قرن اخیر به علت بحران تگره متزلزل نخواهد شد. اما محافل سیاسی و آکادمیک، دیپلماسی و اقتصادی بر بحران تیگره متمرکز شده اند.
تاثیر مستقیم بحران تیگره بر روابط ترکیه و اتیوپی به ویژه در روابط اقتصادی غیر قابل بحث است. بنا به گزارش مجمع جهانی اقتصاد ، نرخ رشد و توسعه اقتصادی اتیوپی از سال 2010 تا 2019 میلادی 9.4 درصد بود و یکی از کشورهای آفریقایی است که نرخ رشد سطح بالایی دارد.

نرخ رشد بالا و سریع اتیوپی بعد از شیوع ویروس کووید19 و وقوع بحران تیگره در سال 2020 میلادی به 6.1 درصد کاهش یافت. بنا به آمار موسست آمار دولت ترکیه TÜİK، حجم واردات ترکیه از اتیوپی 484 میلیون و 51 هزار دلار بود و در سال 2021 میلادی به 217 میلیون دلار کاهش یافت. حجم صادرات ترکیه به اتیوپی در سال 2019 میلادی 905 میلیون و 380 هزار دلار بود و در سال 2021 میلادی به 642 میلیون و 247 هزار دلار کاهش یافت. ترکیه از آغاز بحران تیگره تا کنون سیاست بی طرفی را در پیش گرفته است.
بنا به آمار وزارت تجارت/بازرگانی ترکیه در سال 2020 میلادی ترکیه با 1.5 درصد صادرات اتیوپی در ردیف هیجدهم صادرات اتیوپی قرار گرفته است و حجم واردات از ترکیه نیز قابل توجه است.

حجم واردات اتیوپی از کشورهای دیگر شامل 29.5 درصد از چین، 5.7 درصد از ترکیه است. ترکیه به اتیوپی آهن، مشاین آلات فولادی، تجهیزات مکانیکی صادر و از اتیوپی سبزیجات، ریشه ها و سبزیجات ریشه ای و غده ای (هویج، سیب زمینی و چغندر)، بذرهای روغنی ، علوفه (علف یونجه، سیلاژ ذرت، علف ماشک، علف چمنزار، کاه جو) وارد می کند. بیش از 150 شرکت ترک در بخش نساجی، ساختمان سازی و صنایع با 2.5 میلیارد بودجه در اتیوپی سرمایه گذاری کرده و فعالیت می کنند و در ردیف دوم سرمایه گذاری خارجی در اتیوپی قرار دارند. گسترش بحران تیگره به سطح کشور اتیوپی بر توان فعالیت شرکت های ترک و تجارت خارجی اتیوپی و روابط تجاری دو کشور تاثیر عمیقی گذاشته است. هفتاد درصد صادرات اتیوپی متشکل از قهوه و کنجد و سایر بذرهای روغنی است و به پین، اسرائیل و امارات عربی متحده و در نهایت به ترکیه صادر می شود.

تدارک این اقلام صادراتی به ترکیه به دلیل بحران تیگره دشوارتر شده است. اگر صادرات ترکیه به اتیوپی که به طور عمده محصولات صنعتی است کاهش یابد، روند صنعتی شدن و رشد و توسعه اتیوپی کندتر خواهد شد. در نتیجه سفر ابی احمد نخست وزیر اتیوپی در 125 سالگرد روابط دو کشور در اوت 2021 میلادی به ترکیه، روابط اقتصادی ترکیه و اتیوپی به همکاری مشارکت راهبردی تبدیل شد. ترکیه و اتیوپی در طی این سفر قرارداد های همکاری در بخش آب، منابع مالی و پولی و نظامی و اقتصادی و تجاری امضاء کردند. ترکیه اعلام کرده است که آماده میانجی گری برای رفع اختلافات و برقراری صلح درباره منطقه الفاشقا است. اختلافات مرزی الفاشقا میان اتیوپی و سودان ادامه دارد.

بحران تیگره ، می تواند سیاست های اجرایی سیاسی، دیپلماتیک و نظامی ترکیه را در منطقه تحت تاثیر خود قرار دهد. ترکیه بعد از آغاز بحران تیگره در نوامبر 2020 تا کنون سیاست بی طرفی فعال را در پیش گرفته و تلاش می کند که به دور از صحنه درگیری ها با حکومت اتیوبی به روابط سیاسی ادامه داده و بر روابط دیپلماتیک تاکید می ورزد. تحولات در بحران تیگره و عاملان و نقش آفرینان آن مداوم در حال تغییر هستند.
سیاست بی طرفی فعال ترکیه
سیاست بی طرفی فعال ترکیه و خودداری از طرفداری از طرفین درگیر و ادامه روابط سیاسی با حکومت اتیوپی از سه نقطه نظر بر ترکیه تاثیر می گذارد:
اگر ابی احمد از بحران نجات یافته و قدرت خود را تحکیم کند، چین و امارات عربی متحده ارتش اتیوپی را به صورت مستقیم تحت حمایت خود قرار خواهند داد و نفوذ سیاسی آنها دراتیوپی افزایش خواهد یافت. این روند بر روابط ترکیه و اتیوپی تاثیر خواهد گذاشت. مواضع چین و امارات عربی متحده در اتیوپی در مقابل ترکیه نیز اهمیت زیادی دارد.


گسترش روابط ترکیه با حکومت ابی احمد نیز باعث شده است که مخالفان بشدت از مواضع ترکیه انتقاد کنند. جامعه تیگره که قدرتمند ترین دیاسپورای فعال آفریقا در کشورهای مختلف به ویژه آمریکاست، تبلیغات شدیدی را عله ترکیه آغاز کرده اند. بدین سبب برای مقابله با تبلیغات آنها، مراکز دیپلماسی عمومی باید فعالتر عمل کنند. دولت های غربی برای تضعیف موقعیت و مشروعیت ابی احمد بعد از وقوع بحران تیگره به صورت سیستماتیک تبلیغات نقض حقوق بشر توسط ابی احمد را آغاز کرده و تلاش می کنند که حکومت ابی احمد را منزوی کنند. بحران تیگره از توان جدی تاثیرگذاری بر ماهیت راهبردی بلندمدت ترکیه در محور سومالی، سودان و اتیوپی در بردارد. ابی احمد علی نخست وزیر جوان و جاه طلب که در راستای سیاست دو گانه” یا زنده ماندن و یا مرگ” به اقداماتی سیاسی ادامه می دهد،تحت تاثیر بن بست موجود، سیاست های تهاجمی خارجی در سیاست خارجی را از نزدیک تحت نظر قرار داد و برخی مواقع به خشونت نامتناسب دست می زند.

ترکیه با اجرای سیاست بی طرفی فعال تلاش می کند که با بهره برداری از تجارب میانجی گری به بحران تیگره پایان داده و این کشور را از بن بست جنگ و صلح خارج کند. زیرا ادامه درگیری های مسلحانه و عدم برقراری صلح، بار سنگینی را بر دوش همه طرفین درگیری و کشمکش بربجا خواهد گذاشت.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

آیا مطمئن هستید که می خواهید قفل این پست را باز کنید؟
باز کردن قفل باقی مانده : 0
آیا مطمئن هستید که می خواهید اشتراک را لغو کنید؟