توان فضایی ایران؛ غربی‌ها از چه نگرانند؟

فناوری فضایی به عنوان یکی از فناوری‌های پیش رو در عصر کنونی شناخته می‌شود که تنها تعداد معدودی از کشورهای پیشرفته صنعتی جهان در این حوزه صاحب دانش بومی می‌باشند. ایران یکی از کشورهایی است که از سالها قبل با تکمیل چرخه فرآیند پرتاپ ماهواره، به عضویت باشگاه فضایی جهان درآمده و توانسته است ماهواره‌های متعددی را با موفقیت به مدار زمین ارسال کند.

در همین راستا طی روزهای اخیر نیز بار دیگر تهران از ارسال موفقیت‌آمیز یک ماهواره تحقیقاتی به فضا خبر داد. روز پنجشنبه ۹ دی، احمد حسینی، سخنگوی فضایی وزارت دفاع نیروهای مسلح در خصوص جزئیات عملیات ارسال این ماهواره به رسانه‌های داخلی گفت: «در این ماموریت تحقیقاتی فضایی، برای نخستین بار ۳ محموله تحقیقاتی به صورت همزمان به ارتفاع ۴۷۰ کیلومتری و با سرعت ۷۳۵۰ متر بر ثانیه پرتاب و محقق گردید».

ارسال ماهواره به فضا علاوه بر کمک به رشد و توسعه فناوری‌های جدید و کاربردی (در حوزه‌های دفاعی، سنجش از دور، مخابرات، هدایت و ناوبری دریایی، هوایی و زمینی) همچنین در ارتقای بهره‌وری و رفع نیازهای بخش‌های مختلف اقتصادی در کشور (همانند کشاورزی، شهرسازی، معادن و …) و همچنین مباحث محیط زیستی (شناسایی منابع آبی سطحی و نیز مطالعه در مورد آب های زیرزمینی و جزر و مد دریاها، ارزیابی و شناسایی جنگل ها و مراتع و بررسی تراکم و کیفیت جنگل ها، بررسی در مورد تنوع زیست محیطی و زیستگاه های حیات وحش، شناسایی آلودگی های مواد آلاینده مانند آلودگی های نفتی، پیش بینی زلزله، توفان، سیل و گردباد و…) بسیار تأثیرگذار است و به همین دلیل امروزه با توجه به وجود دشمنی‌ها و تحریم‌های تمام عیار غربی‌ها علیه ملت ایران وجود یک برنامه بومی توسعه فناوری فضایی بسیار حیاتی می‌باشد.

گام‌های بلند ایران در تسخیر فضا

اگرچه صنعت فضایی در ایران یک عرصه نوپا و در حال رشد است اما تهران در مدت کوتاهی توانسته است که با اتکا به خودباوری و دانش نخبگان جوان و متعهد گام‌های بسیار بلندی در پیشرفت فضایی کشور بردارد به صورتی که حیرت جهانیان را در برداشته است.

ایران در اسناد بالادستی فضایی اهداف بلندپروازانه ای برای تبدیل شدن به یک قدرت اصلی در عرصه حضور در فضا ترسیم کرده است. در سند نقشه جامع علمی کشور مصوب دی ماه 1389 و نیز سند جامع توسعه هوافضای کشور مصوب دی ماه 1391 قرار شد تا توانایی کامل پرتاب و به کارگیری ماهواره در 4 مدار طی 4 گام تثبیت شود.

گام چهار و نهایی برای رسیدن به قابلیت بهره برداری کامل از فناوری فضایی تزریق ماهواره های کاربردی در مدار 36000 کیلومتر است که باید در سال 1407 تثبیت شود. طبق برنامه قرار است ماهواره‌بر سروش، تثبیت کننده توان نهایی ایران برای تزریق محموله های سنگین کاربردی در مدار 36000 کیلومتری باشد. به گفته مسئولین، سروش ماهواره‌بری با قطر بدنه 4 متری است. هدف نهایی در سند مذکور، به کارگیری ماهواره‌های سنجشی با دقت بهتر از 10 متر و ماهواره مخابراتی در مدار زمین‌آهنگ است.

سه عرصه بسیار پیچیده و مهم در عرصه رسیدن به استقلال کامل در چرخه فرستادن ماهواره به فضا، مربوط به ساخت ماهواره‌ها، ماهواره‌برها و ایستگاه زمینی فضایی است، که با همت نخبگان جوان ایرانی میسر شده است.

ایران پایگاه ملی فضایی امام خمینی (ره) را در مرداد ماه 1396 افتتاح کرد که نخستین پایگاه سکوی ثابت جمهوری اسلامی ایران مطابق با استانداردهای روز دنیا به شمار می رود و مجموعه عظیمی است که با در اختیار داشتن همه مراحل آماده سازی، پرتاب، کنترل و هدایت ماهواره برها، قادر است در فاز نهایی همه نیازهای کشور در مدار LEO (مدار نزدیک زمین) را نیز پوشش دهد.

با ساخت پایگاه پرتاب امام خمینی(ره) در سمنان ایران به هفتمین کشوری تبدیل شد که توانایی طراحی، ساخت و راه‌اندازی پایگاه پرتاب فضایی را به‌طور مستقل دارد. قابلیتی که حتی کشورهای پیشرفته ای مانند انگلیس از داشتن آن بی بهره هستند.

اما در کنار ساخت ماهواره‌ها و ایستگاه فضایی زمینی، ساخت‌ ماهواره‌برهای بومی نیز بخش دیگری از موفقیت بزرگ ایران در عرصه فضایی می‌باشد. فناوری ساخت موشک‌های ماهواره‌بر در اختیار کشور‌هایی است که تعداد آن‌ها به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد و جمهوری اسلامی ایران هم به همت جوانان انقلابی در بین آن‌ها قرار گرفته است و توانسته با موشک‌های تماما بومی خود ماهواره‌ها را در مدار زمین قرار دهد.

ماهواره‌بر سفیر: اولین موشک ماهواره‌بر ساخت ایران با فناوری دو مرحله و سوخت مایع بود که در سال 1386 موفق شد ماهواره امید را در مدار ۲۵۰*۳۷۵ کیلومتری زمین قرار دهد.

ماهواره‌بر سیمرغ: سیمرغ، به عنوان نسل پیشرفته‌تر ماهواره‌برهای ایرانی یک ماهواره‌بر دومرحله‌ای با 26 و نیم متر طول و استفاده از سوخت مایع است که با خوشه‌ای کردن چهار موتور سفیر در مرحله اول توانایی حمل ماهواره‌های ایرانی را تا مدار 500 کیلومتری داراست. این قابلیت باعث می‌شود بتوان ماهواره‌های سنگین‌تری را به مدار حمل کرد و از طرفی هم، چندین ماهواره کوچک را در یک پرتاب به فضا پرتاب نمود. پرتاب ماهواره‌برهای سیمرغ از سال ۱۳۹۶ آغاز شده است.

سریر و سروش: نسل پیشرفته‎‌تر ماهواره‌برهای ایرانی که در مراحل تحقیقات و آزمایشات به سر می‌برند سریر و سروش نام دارند. ماهواره‌بر سوخت مایع سریر از افزوده شدن یک مرحله به ماهواره‌بر 26متری سیمرغ حاصل شده است که طول آن را به 35 متر می‌رساند. با توجه به اینکه گام سوم ایران تثبیت توان تزریق ماهواره‌های 500کیلوگرمی در مدار 1000کیلومتری یا ماهواره‌های حدود 1000کیلوگرمی در مدار بالای 600کیلومتری عنوان شده است، قاعدتاً سریر باید در دو دسته مأموریت مذکور مورد استفاده قرار گیرد. همچنین طبق برنامه قرار است ماهواره‌بر سروش، تثبیت‌کننده توان نهایی ایران برای تزریق محموله‌های سنگین کاربردی در مدار 36000 کیلومتری باشد.

مقابله غرب با پیشرفت علمی ایران به بهانه‌های واهی

تلاش‌های ایران برای ارسال ماهواره به فضا بار دیگر با انتقادات کشورهای غربی مواجه شده است که همواره به بهانه‌های واهی همانند نقض قطعنامه‌های شورای امنیت و ارتباط دادن ارسال ماهواره به برنامه دفاعی موشکی، سعی در فضاسازی سیاسی و رسانه‌ای علیه برنامه فضایی ایران هستند.

پس از پرتاب ماهواره اخیر نیز کشورهای اروپایی فرانسه و انگلیس در کنار دولت حامی تروریست امریکا، که در دهه‌های گذشته با فروش تسلیحات نظامی گسترده به شیخ نشینان عربی و تسلیح تروریست‌ها و حمایت از جنایات رژیم صهیونیستی، از عوامل اصلی بروز بی ثباتی در منطقه بوده‌اند، مجدداً ادعاهای واهی خود علیه برنامه تحقیقاتی فضایی ایران را شروع کرده‌اند.

به طور حتم نگرانی اصلی غربی‌ها به توانمندی ملت ایران در خوداتکایی و گذار از فشارهای تحریمی است که با هدف جلوگیری از تبدیل شدن ایران به یک الگوی پیشرفت بدون سرسپردگی و وابستگی و باج دادن به غربی‌ها در میان دیگر ملت‌های منطقه و جهان است.

ورود به باشگاه کشورهای محدود عضو باشگاه فضایی، با توجه به موارد متعدد کاربرد این صنعت در اقتصاد، می‌تواند در سالهای آینده به منبع مولد اقتصادی و ارزآوری برای کشور تبدیل شود.

براساس آمارهای جهانی، در یک دهه گذشته در حالی متوسط رشد اقتصاد جهانی 19.4 درصد بوده که اقتصاد فضا رشد 139 درصدی را تجربه کرده است. در این میان، 76 درصد از اقتصاد فضا توسط بخش خصوصی مدیریت می‌شود.

آمارهای سال 2017 درباره صنعت اطلاعات مکانی که بخشی از اقتصاد نوظهور فضایی است، نشان از چرخه مستقیم 290 میلیارد دلاری دارد و و براساس پیش‌بینی‌ها، در سال 2020 به 439 میلیارد دلار خوهد رسید. ضمن آنکه تا 20 سال آینده اگر همین رشد ادامه یابد، اقتصاد مستقیم بخش فضا به بیش از یک هزار و 100 میلیارد دلار خواهد رسید.
در سال 2017 اقتصاد صنعت ماهواره «سنجش از دور» 40 میلیارد دلار بوده و پیش‌بینی شده این این صنعت در 20 سال آینده رشد یک هزار و 300 درصدی داشته باشد.

با توجه به چنین نگاه اقتصادی به فضا در سطح بین المللی، دولت جدید ایران نیز برنامه توسعه صنعت فضایی را مجدداً در اولویت قرار داده است و برگزاری اولین جلسه شورای عالی فضایی پس از 10 سال با حضور ابراهیم رئیسی نشان از چنین عزمی می‌باشد.