در این کنفرانس، بر سه فضای سایبری، فضای بیرونی و فضای ذهنی به عنوان میدان های جنگ بالقوه در آینده تأکید شد. البته اشاره شد که ظهور این حوزه های جدید درگیری به معنای پایان اشکال سنتی تر نبرد نیست و این اشکال، کماکان در بخش هایی از جهان در جریان و یا در حال بروز هستند. در این کنفرانس همچنین، تأکید شد که پیشرفت های سریع در فناوری، یک عدم اطمینان جهانی ایجاد کرده است که وقتی در کنار بی اعتمادی قدرت های بزرگ به هم قرار میگیرد، یک اقدام فوری جهانی را طلب می کند.
در مجموع و در یک بررسی کلی، مهم ترین محورهایی که در این کنفرانس به آنها پرداخته شد، به شرح ذیل می باشند:
درگیری در فضای بیرونی: قاعده مند سازی اقدامات فضایی کشورها و اعمال قوانین بشر دوستانه بین المللی در فضا
شرکت کنندگان در کنفرانس اذعان داشتند که درگیری مسلحانه در فضا، عواقب مخربی برای جهان دارد. بنا به استدلال آنها، فضا نقشی حیاتی در تأمین نیازهای نظامی و غیر نظامی کشورها ایفا میکند و بنابراین، قاعده مندسازی و تدوین چارچوب های فنی و حقوقی در جهت چارچوب دادن به رفتار کنشگران مختلف در فضا و همچنین، حمایت از منافع غیر نظامیان در فضا یک ضرورت مهم است. همچنین، طراحی معیارهای فنی به منظور اعمال نظارت بر جنبه های فنی به سرعت در حال تحول تکنولوژی های فضایی و تعیین حقوق و تعهدات کشورهای مختلف (از کشورهای درگیر در رقابت گرفته تا کشورهای بی طرف) از جمله بحث های مهم مطرح شده در این کنفرانس بوده است. موضوع مهم دیگری که در این کنفرانس به آن اشاره شد، تعیین آستانه استفاده از زور و عامل اجبار در فضا بود، به این معنی که گذر از چه خط قرمزی به معنای اعمال اجبار فضایی می باشد.
الگوریتم ها و موضوع مسئولیت انسانی در درگیری های مسلحانه
در این بخش به نقش فزاینده فناوری ها در جنگ اشاره شد و اینکه توسعه سلاح ها، ابزارها و روش های جدید جنگ (مبتنی بر پیشرفت فناوری و استفاده از فناوری هایی چون: هوش مصنوعی) نیاز به بررسی موشکافانه تر نقش عامل انسانی در جنایات جنگی را ایجاد کرده است و به قوانین جدید بین المللی در این حوزه نیاز است. در حقیقت، تعیین قوانین مربوط به استفاده از فناوری های نظامی مبتنی بر هوش مصنوعی در جنگ، از مهم ترین دستور کارهای این کنفرانس بود. نکته دیگر در مورد استفاده از هوش مصنوعی در جنگ اینکه، این استفاده سبب مطرح شدن نوع جدیدی از موازنه در جنگ با عنوان «موازنه سردرگمی» شده است، به این معنی که هر یک از طرفین درگیری سعی می کند تا با استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در روند عملیات شناسایی و جمع آوری اطلاعات و به دنبال آن، تصمیم گیری دشمن اختلال ایجاد کرده و دشمن را دچار سردرگمی استراتژیک کند.
تأثیر بالقوه فناوری کوآنتوم بر میدان های جنگ در آینده
ظرفیت و سرعت محاسبه خارق العاده و همچنین، امکان دسترسی به طیف وسیعی از اطلاعات توسط حسگرهای کوآنتومی و سپس، پردازش آنها در کسری از ثانیه، سرعت تصمیم گیری در میدان جنگ را تا حد قابل توجهی افزایش داده است. اما در اینجا هم به قوانین و معیارهای بین المللی نیاز است تا نحوه بکارگیری این فناوری در میدان های جنگ، تحت کنترل باشد.
هک کردن بازدارندگی هسته ای: گسترش حملات سایبری علیه سیستم های هسته ای
تهدیدات سایبری متوجه سه عنصر مرکزی: فرماندهی، کنترل و ارتباطات زیر ساخت های هسته ای، بطور فزاینده ای در حال گسترش است. این حملات، ضریب اشتباه در تشخیص حمله هسته ای را بالا می برند و در مواقع بحران، سیستم های ارتباطی را مختل می کنند. همچنین، حملات سایبری زنجیره تأمین یک سیستم هسته ای را با اشکال مواجه می کنند. افزون بر این ها، نفوذ به درون مراکز فرماندهی هسته ای، سبب استفاده غیر مجاز و ناگهانی از سلاح هسته ای می شود.
مسابقه تسلیحاتی در فضا
نظامی سازی سریع فضا و معرفی و توسعه سلاح های دفاعی و تهاجمی در این حوزه، ضرورت تدوین یک معاهده کنترل تسلیحات در فضا را مطرح میکند.
ذهن انسانی به عنوان یک میدان نبرد جدید
شرکت کنندگان در کنفرانس به صراحت معتقد بودند که کنترل حوزه شناختی و تصمیم گیری، در حال تبدیل شدن به مرکز نبرد در قرن ۲۱ است و در این رابطه، به استفاده گسترده سازمان های اطلاعاتی و نظامی از علم و دانش اعصاب و روان در جنگ، با دو هدف تأثیرگذاری روی نحوه تصمیم گیری فرماندهان و عملکرد سربازان و همچنین، تأثیرگذاری بر میزان حمایت افکار عمومی از جنگ تأکید داشتند.
روندهای فعلی در فناوری موشکی و اشاعه آن
توسعه فناوری های موشکی نو ظهور بویژه، سامانه های تقویت کننده مافوق صوت و موشک های کروز مافوق صوت، تهدید دیگری بود که در این کنفرانس به آن اشاره شد. در این رابطه، چین، روسیه و ایالات متحده متهم به اشاعه این تکنولوژی در آسیا و خاورمیانه شدند.
درگیری در مناطق خاکستری
از بین رفتن مرز میان جنگ و صلح و عدم تفکیک میان حوزه های غیر نظامی و نظامی، تهدید دیگری بود که در این کنفرانس به آن اشاره شد.
تهدید ناشی از اشاعه سلاح های هسته ای میانبرد در منطقه آسیا-پاسیفیک
به دنبال عدم توافق روسیه و آمریکا بر سر تمدید معاهده سلاح های هسته ای میانبرد (INF)، استقرار سامانه های هسته ای کوتاه و میان برد در منطقه آسیا-پاسیفیک شدت گرفته است و این امر، ضرورت تدوین قوانین جدید در این حوزه با مشارکت طیف وسیع تری از کشورها و مشخصا چین را ایجاد کرده است.
آمادگی برای جنگ شهری آینده: تعادل میان نیازهای عملیاتی و نگرانی های بشر دوستانه
کشیده شدن فزاینده جنگ ها به محیط های شهری و درگیری ناخواسته غیر نظامیان در جنگ، موضوع مهم دیگری بود که در این کنفرانس به آن پرداخته شد. در این رابطه، شرکت کنندگان ضمن اذعان به ناگزیر بودن از ورود به جنگ شهری، بویژه در برخورد با گروه های تروریستی، به موضوع تدوین راهکارهایی برای حفاظت از حقوق شهروندان (تا جای ممکن) اشاره کردند.
توصیه های سیاستگذارانه برای ایران
مفهوم امنیت به زودی برای همه کنشگران عرصه بین الملل تغییر خواهد کرد و ایران نیز یکی از کنشگران است. محتوای کنفرانس امنیتی استکهلم نشان میدهد که امنیت به زودی در قابلیت های نظامی خلاصه نخواهند ماند و حوزه های دیگر نیز تا حدی آسیب پذیری هر کشور را افزایش میدهند که عدم آمادگی در این موارد میتواند پیامدهای فاجعه باری دربر داشته باشد. برخی از موارد بحثشده در این کنفرانس از توجه سیاستمداران ایرانی بسیار به دور هستند (هوش مصنوعی جنگی، نبرد فضایی) و برخی دیگر بسیار مربوط و مهم (هک شدن تأسیسات هسته ای) ولی در مجموع ایران باید اطلاعات خود در این زمینه ها را افزایش دهد و همچنین امکان دفاعی و تهاجمی نیز برای خود ایجاد کند.