پیامدهای تشدید خشونت اخیر بر سیاست عراق

در بخش ذیل به مهم‌ترین نکات و گزاره‌های اصلی این یادداشت اشاره خواهیم کرد

1. در انتخابات سراسری عراق در اکتبر ۲۰۲۱ جریان مقتدی صدر بیشترین کرسی‌های پارلمان را به دست آورد. اندکی پس از آن جریان صدر اتحاد سیاسی را برای انتخاب رئیس مجلس دنبال کرد؛ اما به محض تائید نتایج توسط دادگاه عالی عراق، گروهی از احزاب و جناح‌های سیاسی شیعی شروع به مقابله با اقدامات جریان صدر کردند. مجموعه‌ای از تحولات در ژانویه نشان داد که این فضای امنیتی به ابزاری برای تسویه‌حساب‌های سیاسی تبدیل‌شده است.
2. مهم‌ترین پیامدهای سیاسی این تنش‌ها عبارت‌اند از: ۱- مناقشه کنونی بین جریان صدر و دیگر جناح‌های مسلح طرفدار ایران به منازعه مهمی تبدیل‌شده است که علت آن را می‌توان در: نتایج انتخابات زودهنگام، درخواست صدر برای انحلال گروه‌های مسلح و نزدیک شدن به احزاب سنی و کرد یافت.
3. گروه‌های مسلح تحت حمایت ایران به‌شدت نگران هستند که شکست انتخاباتی آن‌ها ممکن است نفوذ سیاسی آن‌ها را تضعیف کند. این امر با اصرار جریان صدر بر عدم توافق با نوری المالکی و عصائب اهل حق، بر بحران خواهد افزود.
4. مقتدی صدر معتقد است گروه‌های مسلح تحت حمایت ایران باید منحل شوند. او به خوبی می‌داند اگر این گروه‌ها سلاح‌های خود را حفظ کنند، او موفق به تشکیل دولت اکثریت ملی نخواهد بود. رهبران جناح‌های مسلح طرفدار ایران می‌دانند که تشدید تنش ممکن است نتایج مطلوب را به همراه نداشته باشد.
5. ایران پس از اعلام نتایج زودهنگام انتخابات، دیپلماسی آرامی را در عراق دنبال کرد. اگرچه متحدان تهران در انتخابات شکست خوردند اما نتایج را قبول کردند. بعلاوه پس از آن سردار قاآنی از بغداد و نجف دیدن کرد. این مقام ایرانی در دیدارها از اعضای چارچوب هماهنگی خواست تا نتایج را بپذیرند. بعلاوه محمد کوثرانی مسئول امور عراق در حزب‌الله به بغداد سفر کرد. این دیدارها حاکی از آن است که ایران دیپلماسی فشرده‌ای را برای واردکردن نوری المالکی و خزعلی به دولت آغاز کرده است. این تلاش‌ها ناشی از درک ایران از اهمیت حفظ توازن شیعی است.
6. ایران می‌خواهد از هرگونه درگیری در مقیاس بزرگ بین متحدانش و جریان صدر جلوگیری کند؛ بنابراین سه سناریو اولیه برای چارچوب هماهنگی می‌توان در نظر گرفت: ۱- همه اعضای چارچوب هماهنگی به جریان صدر بپیوندند ۲- برخی از آن‌ها به جریان صدر بپیوندند ۳- برخی از اعضای چارچوب هماهنگی کل روند سیاسی را تحریم کنند. سناریوی آخر محتمل‌ترین سناریو می‌باشد؛ زیرا همان‌طور که مشخص است جناح‌های مسلح می‌ترسند که صدر به وعده انتخاباتی خود مبنی بر خلع سلاح و انحلال آن‌ها عمل کند.

نویسنده در بخش پایانی یادداشت می‌نویسد:

هرگونه تشدید تنش در آینده عراق به چند عامل بستگی دارد: ۱- تصمیم دیوان عالی در خصوص درخواست تجدیدنظر ۲- نحوه برخورد صدر با دخالت دادن نوری المالکی و خزعلی و همچنین تصمیمش در مورد آینده حشد الشعبی ۳- تحرکات ایران در عراق

https://epc.ae/en/details/brief/repercussions-of-recent-violent-escalation-on-iraqi-politics