سیاست خارجی ترکیه و چالشهای پیشرو
پس از خروج آمریکا و ناتو از افغانستان نقشی که به ترکیه محول شده، حفاظت و تأمین امنیت از فرودگاه کابل در افغانستان است. هرچند این وضعیت برای سیاست منطقهای ترکیه یک دستاوردها محسوب خواهد شد، اما به همان اندازه خطراتی نیز برای ترکیه به همراه خواهد داشت. ترکیه در اقدامی که تا حدی برای جلب رضایت آمریکا و همچنین پیشبرد منافع خود طراحی کرده، همکاری نیروهای ترک بهعنوان بخشی از پروژه نظارتی ناتو در محافظت از فرودگاه بینالمللی کابل را ارائه داده است. همکاری با آمریکا در افغانستان ازلحاظ گشودن یک صفحه جدید در روابط شکننده بین ترکیه و آمریکا، حائز اهمیت است. آنکارا پس از اعلام این پیشنهاد با متحدان خود ازجمله آمریکا در خصوص حمایت مالی، سیاسی و لجستیکی در حال رایزنی است. امنیت این فرودگاه برای خروج هیئتهای دیپلماتیک از افغانستان پس از خروج آمریکا مهم است. این مأموریت ترکیه در چارچوب توافقنامههای همکاری نظامی با دولت قانونی افغانستان خواهد بود.
اردوغان پیشنهاد کرده است که نیروهای ترکیه در یک اتحاد احتمالی با مجارستان همکاری کنند. ترکیه از سال 2013 به همراه آمریکا، مجارستان و فرانسه سابقه 6 سال حفاظت از این فرودگاه را داشته است. ترکیه وظایف مهمی نظیر کمک به تأمین امنیت در اطراف کابل و اجرای پروژههای زیرساختی را نیز بر عهده گرفته است.
ترکیه تمایل دارد حضور نظامیانش در افغانستان پس از خروج نیروهای ناتو را ادامه مأموریت قبلی ترکیه نشان دهد، اما هدف اعلام شده حضور نظامی ترکیه در افغانستان، فقط آموزش نیروهای امنیتی افغانستان و کمک و پشتیبانی از آنها بدون حضور نیروهای رزمی است. وظایف مأموریت ترکیه در افغانستان مربوط به کمکی است که ناتو در چارچوب قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل متحد انجام داده است.
نیروهای مسلح ترکیه بر اساس اختیاراتی که مجلس ملی این کشور با مصوبه مورخ 10 اکتبر 2001 به دولت ترکیه داد و تصمیم شورای وزیران در این زمینه، بهمنظور تأمین امنیت و ثبات در افغانستان به نیروهای پشتیبانی امنیت بینالمللی افغانستان پیوست. ترکیه از سال 2002 تاکنون در زیر چتر ناتو و تحت فرماندهی آیساف (نیروهای بینالمللی کمک به امنیت) در افغانستان حضور دارد. البته نیروهای ترکیه در افغانستان نیروی رزمی نبوده است. ترکیه بدون ناتو نیز در افغانستان تنها نخواهد ماند، چراکه احتمال مشارکت مجارستان و پاکستان در این مأموریت مطابق با درخواست ترکیه وجود دارد. همراهی پاکستان با ترکیه در افغانستان هم ازلحاظ تقسیم ریسک و هم ازلحاظ افزایش دستاوردها بسیار مهم است. اعزام سربازان ترک به کشوری که ارتش ترکیه را نیروی خارجی اعلام کرده است، ریسک بزرگی خواهد داشت. اظهارات اخیر سخنگوی طالبان مبنی بر اینکه بهعنوان عضوی در ائتلاف پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) ترکیه هم باید نیروهایش را بهموجب توافق امضاشده با آمریکا در 29 فوریه 2020 از افغانستان خارج کند بر پیچیدگی موضوع افزوده است.
در «لیبی» با توجه به بیانیه نهایی دومین نشست برلین به نظر میرسد که همه کارها ازجمله خروج کامل نیروهای خارجی از این کشور در مسیر خود قرارگرفته است. در دومین نشست برلین که بهمنظور دستیابی به راهحل سیاسی در مسئله لیبی در ماه ژوئن برگزار شد، ترکیه بیش از همه متضرر شد. در بیانیه نهایی این نشست از ترکیه نیز بدون ذکر نام، خواسته شد که همراه با نیروهای خارجی، عناصر ارتش خود را از لیبی خارج کند. قاهره همچنان خواهان خروج غیرمشروط ترکیه از لیبی است و در پیامهای خود به آنکارا تأکید دارد که در صورت ادامه حضور غیرقانونی ترکیه در خاک لیبی هماهنگی امنیتی به حالت تعلیق درمیآید، اما ترکیه این مسئله را رد کرده است.
همراهی خالد المشری رئیس شورای عالی دولتی لیبی مبنی بر اینکه «نیروهای ترکیه بنا به دعوت دولت لیبی و در چارچوب توافقنامههای قانونی امضا شده بین دو کشور در لیبی حضور دارند. بهجز نیروهای ترک، همه طرفها به شکل غیررسمی و غیرقانونی به لیبی آمدهاند. لذا نمیتوان نیروهای ترک را با نیروهای خارجی و مزدوران برابر دانست»، شرایط را برای آنکارا سادهتر کرده است.
مصر اخیراً در منطقه «جربوب» که یکی از نزدیکترین مناطق خود به کشور همسایه لیبی است، یک پایگاه دریایی ایجاد کرد. نام این پایگاه دریایی نیز مفهوم نمادین دارد. پایگاه 3 جولای. در تاریخ مصر 3 جولای روزی است که سیسی، رئیس وقت ستاد مشترک ارتش مصر با یک کودتای نظامی در سال 2013 به حاکمیت اخوانالمسلمین در این کشور پایان داد. دولت حزب عدالت و توسعه که بزرگترین حامی دولت اخوانالمسلمین/ مرسی بود، بیشترین واکنش را نسبت به کودتای 3 جولای در مصر نشان داد و روابط ترکیه با مصر به بنبست رسید. دولت ترکیه به دنبال عادیسازی روابط خود با سیسی است اما نامگذاری پایگاه نظامی مصر در منطقه مجاور لیبی تحت عنوان «پایگاه 3 جولای» را نوعی رجزخوانی دیپلماتیک علیه ترکیه تلقی کرد.
سفر آتی اردوغان به بخش ترکنشین قبرس که قرار است در 20 جولای انجام شود، از هماکنون حساسیتهایی در قبرس یونانینشین به همراه داشته است. این سفر، یک قدرتنمایی سیاسی آشکار در برابر نیکوزیا، یونان و اتحادیه اروپا است. چراکه ترکیه تنها کشور جهان است که «جمهوری ترک قبرس شمالی» (KKTC) را به رسمیت شناخته است. یونان بهعنوان متحد اصلی قبرس در رابطه با این سفر معتقد است این دیدار در بهترین حالت برای وجهه بینالمللی ترکیه مضر است و در بدترین حالت موجب وضع تحریم و محدودیتهایی علیه ترکیه خواهد شد.
اتحادیه اروپا نیز مخالفت خود را با رویکرد سیاسی ترکیه در قبال قبرس اعلام کرد و «اورزولا فن در لاین» رئیس کمیسیون اروپا در مورد سفر اردوغان اعتقاد دارد: «به رئیسجمهور ترکیه گفتم موضع من در مورد سفر شما به بخش ترکنشین قبرس کاملاً روشن است. ما با حساسیت این سفر را دنبال خواهیم کرد. اتحادیه اروپا هرگز راهحل دو دولت در قبرس را نخواهد پذیرفت.»
«توافقنامه سکوت متقابل» بین یونان و ترکیه در شرق مدیترانه بهمنظور جلوگیری از قطع درآمد گردشگری دو کشور در حال اجرا است. اگرچه آنکارا فعالیتهای حفاری نفت و گاز در شرق دریای مدیترانه و نزدیک قبرس را ادامه میدهد اما نخستوزیر یونان اخیراً از یک لحن نرمتری نسبت به ترکیه و اردوغان رئیسجمهور این کشور استفاده کرده است. به اعتقاد او «ما هنوز مشکلات ساختاری که منجر به ایجاد تنش بین دو کشور میشود را حل نکردهایم اما ما خواستار بهترین روابط بین دو کشور و ملتها هستیم.»
اما وزیر خارجه یونان که موضع تندتری نسبت به نخستوزیر کشورش دارد مدعی است سیاست خارجی یونان مبتنی بر حقوق بینالمللی و مطابق با تصمیمات شورای امنیت سازمان ملل است. وی افزود: موضع دیرینه و ثابت تمامی دولتهای یونانی و وزیران خارجه کشورمان این است که ما فقط در مورد فلات قاره و منطقه انحصاری اقتصادی میتوانیم با ترکیه مذاکره کنیم. چنانچه ترکیه تمایل داشته باشد در مورد موضوعات دیگر مذاکره کند، ما در چنین مذاکراتی شرکت نخواهیم کرد. یونان دارای سیاست خارجی متکی بر حقوق بینالمللی و کنوانسیون ملل متحد در مورد حقوق دریاها است. بسیاری از کشورهای شرق مدیترانه دارای اصول و درک مشترک با ما هستند. ترکیه تنها کشور جهان است که همسایه و همپیمان خود (در ناتو) را به جنگ تهدید کرده است.
منبع:https://www.scfr.ir/
- برچسب ها: آمریکا, اتحاد اروپا, اخوان المسلمین, اردوغان, افغانستان, اندیشکده, اندیشکده جریان, ترکیه, جریان, خروج آمریکا از افغانستان, سیاست خارجی, قبرس, لیبی, محمود فاضلی, مصر, ناتو, یونان
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
دیدگاهها ۲
لطفا در ابتدای گزارش نام نویسنده را قید کنید
سلام و عرض ارادت
نام تمامی نویسنده در ابتدای مقالات درج می شود
سپاس از همراهی شما