اهداف و محورهای سفر شاه اردن به واشنگتن

عبدالله دوم از امروز (دوشنبه) سفر خود به آمریکا را آغاز خواهد کرد تا پادشاه 59 ساله اردن که با مجموعه‌ای از بحران های داخلی و خارجی دست و پنجه نرم می‌کند، اولین رهبر عرب باشد که با جو بایدن رئیس جمهور آمریکا دیدار داشته باشد.

اردن که طی 21 سال گذشته در دوران حکومت عبدالله دوم متحد نزدیک آمریکا در منطقه غرب آسیا بوده است، در دوران سلف بایدن یعنی دونالد ترامپ، نسبت به سیاست‌های منطقه‌ای کاخ سفید بویژه در موضوع فلسطین رویکردی انتقادی و همراه با اعلام نارضایتی و مخالفت را در پیش گرفت. اما با تغییر صورت گرفته در صدر هیأت حاکمه آمریکا ملک عبدالله امیدوار است که رابطه بهتری با بایدن داشته باشد.

استمرار کمک‌های مالی آمریکا

اردن در سالهای اخیر با مشکلات اقتصادی بزرگی دست و پنجه نرم می‌کند. در حالی که اقتصاد اردن به کمک‌های خارجی و درآمدهای حاصل از گردشگری متکی است، هم حمایت‌ کشورهای حاشیه خلیج فارس به دلیل درگیر شدن با بحران اقتصادی بسیار کاهش یافته است و هم درآمد بخش مسافرت و جهانگردی به دلیل کسادی بازار سفرها و تورهای جهانگردی، به میزان قابل توجهی کم شده است. در سال 2020 ، طبق داده های بانک جهانی ، اقتصاد 1.6 درصد کوچک شده است. شاید نگران کننده تر از آن بیکاری در سه ماهه چهارم سال 2020 به 24.7 درصد و بیکاری جوانان به 50 درصد رسید. در همین حال ، از آنجا که برخی از اردنی ها از کار خود در خارج از کشور اخراج شدند ، حواله های کارگران بین سال های 2019 و 2020 10 درصد کاهش یافت .همچنین استقراض گسترده در گذشته نسبت بدهی دولت به تولید ناخالص داخلی را از حدود 96 درصد (دسامبر 2019) به 110 درصد افزایش داده است که این امر بدان معناست که اردن به جای سرمایه گذاری در اقتصاد، پروژه های زیرساختی و خدمات عمومی ، باید بخش بیشتری از بودجه خود را به بازپرداخت بدهی‌ها اختصاص می‌دهد. این شرایط بر وضعیت معیشتی مردم تأثیرات منفی گذاشته و موجب شکلگیری اعتراضات گاه وبیگاه علیه دولت شده است.

در این شرایط متحد سرسخت آمریکا امیدوار به تمدید یک بسته پنج ساله 6.4 میلیارد دلاری کمک اقتصادی، که سال آینده به منظور حمایت از اقتصاد متلاطم اردن پایان می یابد، راهی واشنگتن شده است تا در مذاکرات خود در میان مقامات ارشد آمریکایی لابی‌گری کند.

در میانه ناامیدی اردن از اعلام کاهش اهمیت خاورمیانه در سیاست خارجی آمریکا در دوران ترامپ برای تمرکز بیشتر بر چین و همچنین پیشبرد طرح عادی سازی با محوریت امارات که نگرانی امان را از احتمال کاهش حمایت‌های مالی کاخ سفید از اردن در پی داشت، آمریکا اخیراً بخشی از تجهیزات مهم خود از پایگاه‌ العدید قطر را به اردن منتقل کرد تا این امیدواری در میان سران اردنی مبنی بر تداوم اهمیت امان در سیاست منطقه ای آمریکا حفظ شود.

واشنگتن بزرگترین منبع کمک اقتصادی به اردن است که هر ساله بیش از 1.5 میلیارد دلار کمک می‌کند و این کشور در میان دریافت کنندگان اصلی کمک های خارجی ایالات متحده قرار دارد.

طرح گلایه از ماجرای کودتای ناموفق

سفر امروز ملک عبدالله اولین بازدید او از واشنگتن پس از ماجرای کودتای ناموفق 4 آوریل (15 فرودین) می‌باشد. در هفته گذشته دادگاه مربوط به بررسی اتهامات متهمان طراحی کودتا رای خود را صادر کرد و دو نفر از مقامات اردنی بنام‌های باسم عوض الله و شریف حسین را در اتهامات وارده گناهکار دانست. جالب آنجاست که پس از اعلام بازداشت این دو نفر، رسانه‌های اردنی، فعالان شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی در اردن با توجه به داشتن تابعیت سعودی و ارتباطات این دو نفر با عربستان و شخص محمد بن سلمان، ریاض را به دخالت در تلاش برای انجام کودتا متهم کردند. از طرف دیگر انگشت اتهام اردنی‌ها از همان ابتدای افشای کودتا به سوی رژیم صهیونیستی نیز دراز شده بود.

در حالی که بایدن در شعارهای انتخاباتی خود تأکید کرده بود که موضوع دموکراسی و حقوق بشر را در اولویت روابط خارجی خود با متحدان آمریکا قرار خواهد داد، در اردن مطبوعات آزاد اجازه فعالیت ندارند و فضای سیاسی کاملاً بسته است لذا این موضوع نیز بر تلاش ملک عبدالله نسبت به جلب حمایت سیاسی واشنگتن از نظام حاکم و محکوم کردن کودتا افزوده خواهد کرد.

ملک عبدالله بدون شک امیدوار است که دوستی او با بایدن نتیجه دهد. این دو رهبر سال هاست که یکدیگر را می شناسند ، زیرا بایدن به عنوان سناتور آمریکایی (از جمله در سمت های خود به عنوان عضو و رئیس کمیته روابط خارجی سنا) و بعداً به عنوان معاون رئیس جمهور ، سفرهای زیادی به اردن داشت. 

مسائل منطقه‌ای با محوریت فلسطین

به طور حتم گفتگو در مورد موضوعات منطقه‌ای نیز بعد مهم دیگر دیدار شاه اردن با مقامات کاخ سفید خواهد بود. بی‌شک بیان دغدغه‌های امان در مورد تحولات فلسطین در صدر رایزنی‌های دیپلماتیک ملک عبدالله خواهد بود. دولت بایدن گفته است که در تصمیم انتقال سفارت از تل آویو به بیت‌المقدس بازنگری نخواهد کرد اما به دنبال برقراری مجدد ارتباط با فلسطینیان می‌باشد.

از طرف دیگر در حالی که در دوران ترامپ طرح «معامله قرن» منافع اردن و همچنین جایگاه اردن در مسأله فلسطین را به شدت تنزل بخشید، ملک عبدالله انتظار دارد که بایدن به طور علنی نقش ویژه هاشمی ها در اداره قدس را مورد شناسایی قرار داده و نقش اردن را به عنوان یک بازیگر اصلی در مناقشه میان رژیم صهیونیستی و فلسطین احیا کند.

اگرچه اردن در سال 1994 روابط دیپلماتیک کامل با اسرائیل برقرار کرد، اما این کشور معتقد است که صلح مصر و اردن با رژیم صهیونیستی صلح پس از جنگ و در شرایط خاصی صورت گرفته است و کاملا جنس متفاوتی از عادی سازی های کنونی دارد. اکثریت 10 میلیون نفری اردن فلسطینی تبار هستند که امیدوار هستند که روزی به سرزمین مادری خود بازگردند و از طرف دیگر امان نیز از این طریق بتواند بسیاری از مسائل اجتماعی و سیاسی و اقتصادی مرتبط با حضور گسترده پناهندگان فلسطینی را حل و فصل کند.

در حال حاضر محوری ترین قضیه برای اردن کنرتل تنش‌ها در بیت المقدس است یعنی جایی که با رفتن نتانیاهو از راس قدرت در کابینه رژیم صهیونیستی اما سیاست‌های تجاوزکارانه صهیونیست‌ها علیه ساکنان کرانه باختری و قدس تداوم دارد و در روزهای اخیر مسجدالاقصی با حمایت نیروهای امنیتی رژیم مورد هجوم صهیونیست‌های افراطی قرار گرفت که همین امر سطح تنش در شهر قدس و دیگر شهرهای کرانه باختری را افزایش داده است.

منبع:http://alwaght.net