عربستان در نیمه نخست سال 2021 برای بهبود روابط با برخی از کشورهای خاورمیانه تلاش کرد. این کشور به دلایل ژئوپلتیک، امنیتی و اقتصادی، مذاکره با ایران در بغداد، پیگیری بهبود روابط با قطر، کاهش تنش ها در روابط با ترکیه و نزدیکی محتاطانه به سوریه را انتخاب کرد.
با توجه به اینکه این کشورها تا پیش از این با عربستان روابط چندان خوبی نداشتند، مشخص می شود که سیاست خارجی این کشور به سوی عملگرایی بیشتر، رفته است. شرایط سخت اقتصادی به جا مانده از ویروس کرونا، تهدید فزاینده این کشور از سوی یمن و پایان دوره ریاست جمهوری ترامپ که حامی بی قید و شرط عربستان بود، نشان دهنده واقعیت جدیدی در رابطه با عربستان است.
بهبود روابط عمان و عربستان
در همین راستا، عربستان گام هایی برای بهبود روابط خود با کشور همسایه خود یعنی عمان که عضو شورای همکاری نیز است، اتخاذ کرد و این در حالیست که طی سال های گذشته دو طرف روابط چندان گرمی نداشتند.
تنش هایی که بین عربستان و عمان وجود داشت، به همکاری بین ایران و عمان، رفتار عربستان در بخشی هایی از یمن و مشخصا در منطقه المهره نزدیک به عمان، نگرانی عمان از دخالت احتمالی عربستان در فرآیند انتخاب جانشین سلطان قابوس و سایر مسائل مربوط بود.
سفری که اخیرا «هیثم بن طارق»، سلطان عمان به عربستان داشته، برای روابط دوجانبه مهم بود و به زودی دو کشور به تقویت روابط دوجانبه در دوره پس از سلطان قابوس اقدام خواهند کرد.
پیش از این سلطان هیثم در 11 ژوئیه و در نخستین سفر خارجی خود از زمان آمدن برسرکار به عنوان سلطان جدید عمان، به شهر نیوم در عربستان رفت.
عمان و عربستان اخیرا توافقنامه هایی در زمینه حمل و نقل، فرهنگ و تجارت امضا کردند. دو کشور جاده ای به طول 500 مایل که «عبری» در عمان را به احساء در عربستان متصل می کند، بازگشایی کردند.
در رابطه با اقدام عربستان برای بهبود روابطش با عمان باید به رقابت فزاینده بین عربستان و امارات که اخیرا به درگیری بر سر تولید نفت در اوپک منجر شد نیز توجه کرد.
ریاض به این نتیجه رسیده که روابط بهتر با سایر کشورهای عضو شورای همکاری به خصوص عمان و قطر، در زمانی که منافع ریاض و ابوظبی از یکدیگر فاصله می گیرند، به نفع منافع عربستان است.
جنگ یمن
جنگ یمن که عربستان به شدت به دنبال خروج از آن است، یکی از دلایل تمایل عربستان برای بهبود روابطش با عمان است. سلطان هیثم و پادشاه عربستان در دیدار اخیر به مساله جنگ یمن نیز پرداختند.
پیش از این و در 9 ژوئیه نیز وزرای خارجه عربستان و عمان درباره یمن و سایر مسائل منطقه رایزنی کردند و پس از یک هفته به رایزنی های خود در حاشیه 148 اُمین دور از نشست وزرای خارجه کشورهای عضو شورای همکاری ادامه دادند.
عربستان که اکنون تهدید انصار الله با سلاح های پیشرفته را فزاینده می بیند، معتقد است که عمان میانجیگر خوبی در این پرونده است. عربستان که پیشتر از بی طرفی عمان در مساله یمن ناراحت بود، اکنون راه صلح در یمن را از طریق عمان می بیند.
با وجود اینکه مسقط نمی تواند به زودی و یا به صورت خارق العاده جنگ یمن را حل کند، اما ثابت کرده تنها کشور در شورای همکاری است که می تواند پلی میان انصار الله و ایران از یک طرف و از طرفی دیگر پلی میان کشورهای عضو شورای همکاری با کشورهای غربی باشد.
قطعا عمان فقط به عنوان میانجیگر بین عربستان و انصار الله یمن برای کمک به ریاض برای خروج از این باتلاق خونین نخواهد بود چرا که تداوم بحران یمن، خطرناک ترین تهدید برای امنیت ملی عمان نیز محسوب می شود.
وضعیت سخت اقتصادی عمان
چالش های اقتصادی عمان، عامل دیگر تحکیم روابط بین مسقط و ریاض است. اقتصاد عمان از ویروس کرونا و کاهش قیمت نفت ضربه خورد و در بن بستی خطرناک است.
عمان نسیت بدهی به تولید ناخالص داخلی بالایی دارد که از 15 درصد در سال 2014 به 80 درصد در سال 2020 رسیده است. مقامات عمان هم دریافته اند که بیکاری جوانان خطرناک ترین چالش داخلی است.
عمان می تواند از طریق پناه آوردن به یک اقتصاد بزرگتر در میان کشورهای عضو شورای همکاری، کمک های مالی و سرمایه گذاری های بزرگتری کسب کند تا بتواند با چالش های اقتصادی خود مقابله کند. عربستان هم نمی خواهد در عمان یا هر کشور دیگری از شورای همکاری بی ثباتی وجود داشته باشد، بنابراین عربستان نیز دلایل خاص خود برای کمک به عمان در این شرایط سخت اقتصادی را دارد.
راه رو به جلو
عربستان و عمان با مشکلات مشابهی در زمینه عدم تنوع اقتصادی پیش از تمام شدن نفت مواجهند. دو کشور درک کرده اند که تا چه اندازه ایجاد بخش های خصوصی فعال و اقتصادهای مبتنی بر دانش مساله بسیار مهمی برای ثبات بلندمدت در سطح تمامی کشورهای عضو شورای همکاری است.
مقامات عمانی از فرصت های موجود برای جذب سرمایه گذاری بیشتر عربستان و تقویت تجارت دوجانبه استقبال می کنند.
این نکته حائز اهمیت است که انسجام اقتصادی گسترده تر با عربستان به عمان کمک می کند تا از موقعیت جغرافیایی خود در رابطه با بخش خدمات لجستیکی، بنادر و زیرساخت ها بهره ببرد.
منبع:https://mdeast.news
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.