وضعیت اقتصادی ایران مستلزم یک بازنگری فوری و اساسی در سیاست است اما به نظر نمیرسد که این کار در حال انجام باشد.
در بخش ذیل به نکات و گزارههای اصلی این یادداشت اشاره خواهیم کرد
- اگرچه ایران در حال گذار از یک بحران مالی طاقتفرسا میباشد اما هیچ نشانهای از پیشرفت وجود ندارد. گرچه تهران ممکن است به توافق هستهای با کشورهای خارجی دست یابد، اما معضلی که با آن مواجه است ساختاری است و به سیاستهای کلانی مربوط میشود که از زمان انقلاب آنها را دنبال کرده است. تغییرات اساسی نیازمند تصمیمگیری در بالاترین سطوح است حال آنکه ابراهیم رئیسی فاقد نفوذ سیاسی لازم برای این کار میباشد. از سویی رهبر ایران نیز تمایلی به کاهش نقش برخی نهادها مانند سپاه پاسداران در اقتصاد ندارد و اولویت او حفظ نظام است.
- وضعیت اقتصادی ایران مستلزم یک بازنگری فوری و اساسی در سیاست است اما به نظر نمیرسد که این کار در حال انجام باشد. به نظر میرسد رئیسجمهور در انتخاب مسئولان، وفاداری را بر صلاحیت ترجیح میدهد. چند ماه پس از روی کار آمدن دولت رئیسی بر سر برخی سیاستهای اقتصادی از جمله یارانههای نقدی فقرا و سوخت اختلافنظر پیدا کردهاند. برخی خواهان حذف ارز یارانهای برای اقلام وارداتی همانند مواد غذایی و دارو هستند و دیگر سودای ارز تکنرخی را در سر دارند. برخی میگویند مخبر و محسن رضایی بر سر سیاستهای اقتصادی با یکدیگر اختلاف دارند و این امر باعث شده تا دوگانگی در سیاستهای اقتصادی به وجود آید. حتی برخی گزارشها حکایت از اختلاف بین مخبر و میرکاظمی به عنوان رئیس سازمان برنامهوبودجه نیز دارد. ازاینرو به نظر میرسد عدم انسجام در تیم اقتصادی و نداشتن یک سیاست اقتصادی مستحکم، مشکلی است که کل ساختار دولت را درگیر کرده است.
- ابراهیم رئیسی فاقد اهرم سیاسی لازم برای ایجاد انسجام در میان تیم اقتصادی است، اگرچه وی اعلام کرد محمد مخبر مسئول تنظیم و اجرای دستور کار اقتصادی است اما شکاف بین مقامات همچنان گسترده است. در مقابل برای اجرای سیاستهای اقتصادی و اصلاحات، رهبری ایران در موقعیتی قویتر قرار دارد اما وی تمایلی به مداخله ندارد و اولویتش حفظ قدرت سپاه پاسداران است. حتی برخی استدلال میکنند انتقاد وی از صنعت خودروسازی به این دلیل بوده است تا زمینه را برای ورود سپاه پاسداران به این عرصه آماده کند؛زیرا بسیاری معتقدند اگر سپاه میتواند موشک بسازد، ماشینهای باکیفیت نیز میتواند تولید کند.
نویسنده در بخش پایانی یادداشت مینویسد:
به نظر نمیرسد رهبر ایران بخواهد روند فعلی را تغییر دهد زیرا حتی پس از انتشار فایل صوتی فرماندهان سپاه به حمایت از آنها پرداخت. این فایل دو واقعیت اساسی را آشکار میکرد: ۱- در آن فایل محمدعلی جعفری درباره فساد گسترده و نحوه رفع آنها بحث میکند ۲- این مکالمه همچنین پرده از رقابت در میان فرماندهان برای کسب قدرت و ثروت را آشکار میکند. پس از انتشار این فایل برخی از فرماندهان برکنار شدند.
منبع:
اندیشکده جریان