کمرنگ شدن نقش امریکا در عراق؛ امتیاز به ایران یا تغییر اولویت ها؟

برخلاف بحران های سیاسی که عراق به طور مشخص از سال 2006 شاهد آن بوده است، امریکا هیچگونه نقش بارزی در بحران کنونی عراق ندارد؛ آن هم با وجود اینکه بیش از 5 ماه از یکی از پیچیده ترین بحران های عراق می گذرد.

مقامات سیاسی و ناظران عراقی در بغداد و اربیل دلایل متعددی را برای عدم نقش آفرینی امریکا در بحران کنونی عراق برخلاف بحران های تشکیل دولت در سال 2010، 2014 و 2018 ذکر می کنند.

در بحران های سابق مرتبط با تشکیل دولت در عراق، مقامات امریکا به ویژه برت مک گورک، هماهنگ کننده امور خاورمیانه، نقش موثری در این بحران ها به ویژه در آخرین آن ایفا کردند.

تصمیم امریکا به عدم مداخله در بحران عراق
در همین رابطه یک مسئول عراقی در وزارت امور خارجه عراق در گفت وگویی با العربی الجدید گفت: ارزیابی امریکا از صحنه سیاسی کنونی در عراق، این کشور را بر آن داشت تا تصمیم به عدم مداخله در بحران کنونی بگیرد و این درحالیست که تشکیل دولتی جدید که با دولت های گذشته متفاوت باشد، برای امریکا اهمیت دارد.

این مسئول عراقی که نخواست نامش فاش شود افزود: مداخله امریکا در این بحران، ممکن است همان چیزی باشد که چارچوب هماهنگی در منازعه سیاسی با جریان صدر بر سر تشکیل دولت انتظار آن را دارد، به ویژه پس از موفقیت صدر در مقابله با فشارهای ایران که در آن صورت مشخص می شود طرف مورد حمایت واشنگتن صدر و متحدانش هستند.

بحران تشکیل دولت جدید در عراق با وجود طرح های سیاسی داخلی و میانجیگری های خارجی وارد برهه حساسی شده است.

صدر و متحدانش در ائتلاف انقاذ وطن، (شامل ائتلاف السیاده، جریان صدر و حزب دموکرات کردستان) بر تشکیل دولت اکثریت ملی اصرار دارند در حالی که چارچوب هماهنگی در تلاش است دولت جدید براساس توافق بین گروه های سیاسی تشکیل شود.

در همین راستا، حیدر الملا، نماینده سابق پارلمان عراق علت عدم نقش آفرینی امریکا در بحران کنونی عراق را، روی آوردن این کشور به شیوه مدیریتی زمان باراک اوباما، رئیس جمهوری اسبق امریکا از طریق تعامل با محورهای فرقه گرایی سیاسی در عراق دانست.

وی در گفت وگویی با العربی الجدید افزود: امریکا مداخله مستقیم در پرونده عراق ندارد اما مداخله کشورهای دیگر می تواند بیان کننده موضع امریکا در این بحران باشد.

پرونده عراق اولویت دولت بایدن نیست
مهدی عبدالکریم، از سران حزب دموکرات کردستان در گفت وگویی با العربی الجدید تاکید کرد امریکا تقریبا در این بحران هیچ نقشی ایفا نکرده است که این مساله نیز دلایلی دارد از جمله اینکه دولت کنونی امریکا پرونده عراق را در اولویت قرار نداده و بنابراین از اهتمام خود به جزئیات مسائل سیاسی در عراق کاسته است.

وی به نقش آفرینی بریتانیا در بحران کنونی عراق بیش از امریکا اشاره کرد و گفت مشغول بودن امریکا به جنگ روسیه و اوکراین و چین و مناطق دیگری در جهان نیز در عدم نقش آفرینی در بحران عراق که در نوع خود بی سابقه بود، تاثیر داشته است.

از طرفی دیگر محمود خوشناو، نماینده اتحادیه میهنی کردستان در پارلمان عراق، عدم مداخله امریکا یا هر کشور خارجی در امر عراق را امری خوب دانست چرا که همه مداخلات گذشته منفی بوده اما واقعیت این است که طرف های دیگری در این بحران مداخله می کنند.

وی افزود که کم رنگ شدن نقش امریکا در عراق به ویژه در بحران کنونی، به عراق مربوط نمی شود بلکه با تغییرات منطقه ای و بین المللی در ارتباط است.

خوشناو تصریح کرد که نقش ایران و بریتانیا در این بحران پررنگ تر است اما حضور امریکا در سطوح مختلف عراق همچنان پابرجاست با وجود اینکه همانند گذشته نیست.

در مقابل علی الفتلاوی، نماینده برجسته چارچوب هماهنگی در گفت وگویی با العربی الجدید گفت: مداخله امریکا در این بحران بسیار ضعیف است اما این بدان معنا نیست که امریکا مداخله ای در امور داخلی عراق ندارد.

وی گفت هرگونه مداخله خارجی در امور عراق غیرقابل قبول است و ایران فقط در صورتی که از آن خواسته شود برای حل قضیه ای یا میانجیگری در یک بحران مداخله می کند.

امتیاز امریکا به ایران و توافق هسته ای
احمد حقی، فعال سیاسی در عراق اما کمرنگ شدن یکباره نقش امریکا در بحران سیاسی عراق را نیز مداخله توصیف کرد و گفت که موضع امریکا در کاهش تنش با ایران در عراق با مذاکرات هسته ای ایران و تلاش دولت بایدن برای تعیین تکلیف این پرونده مرتبط است.

وی افزود که این مساله در از چند جنبه و نه فقط از لحاظ سیاسی نمایان است از جمله حمله موشکی ایران به اربیل که یکی از موشک ها در فاصله 2.5 کیلومتری از سرکنسولگری امریکا اصابت کرد اما امریکا موضع قاطعانه ای در این خصوص نداشت.

حقی بیان کرد که حمله پهپادی به پایگاه عین الاسد و تلاش برای حمله به فرودگاه بغداد که امریکا در آن پایگاه هوایی دارد، همه این مسائل با مذاکرات هسته ای مرتبط است، در نتیجه قطعا پرونده عراق در مذاکرات هسته ای حاضر بوده است.

احسان الشمری، رئیس مرکز اندیشه سیاسی در بغداد نیز گفت که اولویت های دولت بایدن در قبال عراق و خاورمیانه تغییر کرده و عراق اکنون جزء اولویت های امریکا نیست.

وی افزود که امریکا نمی خواهد به صورت مستقیم وارد امور سیاسی عراق و به طور مشخص پرونده تشکیل دولت جدید شود.

الشمری احتمال داد که موضع امریکا در قبال عراق با ورود سفیر جدید امریکا به عراق تغییر کند.