حکومت جدید اسرائیل زیر سایه میراث نتانیاهو

 در اسرائیل دوماه قبل هشت حزب سیاسی حکومت جدیدی تشکیل دادند. حکومت جدید اسرائیل در سیاست خارجی، راهبرد سیاست خارجی نتانیاهو را در پیش گرفته است. نفتالی بنت نخست وزیر اسرائیل 13 ژوئن 2021 میلادی از کنست میزبان ۱۳ حزب حاضر در پارلمان اسرائیل رای اعتماد گرفت.
نتایاهو/ لیکود و احزاب اولترا ارتدوکس حامی وی، برای بهره برداری از ضعف های حکومت ائتلافی شکننده کمین کرده اند.
سیاست اسرائیل بعد از نتایاهو
بنیامین نتایاهو در دوران حکومت خود جامعه اسرائیل به دو قطب مجزا تبدیل کرد. نفتالی بنت در مقابل 59 رای مخالف با 60 رای موافق رای اعتماد گرفت و نسبت آرا نشان دهنده قطب بندی درجامعه اسرائیل است. نتانیاهو نیز بعد از شکست در انتخابات بجای تبریک گفت: حکومت نفتالی یک رژیم شیطانی و چپگرای خطرناک است.
ترکیب ائتلاف حکومت جدید اسرائیل
یائیر لاپید، رهبر حزب راست میانه “یش عتید” اعلام کرد که با رهبران هفت حزب دیگر بر سر تشکیل دولتی ائتلافی به توافق رسیده است. رئیس حزب ملی‌گرا و راست افراطی و مذهبی “یامینا” به ریاست نفتالی بنت، حزب نوبنیاد “امید تازه” به رهبری جیدئون سار، حزب “اسرائیل خانه ما” به رهبری آویگدور لیبرمان که شهرک‌نشیان صهیونیست را نمایندگی می‌کند، “لیست متحد عرب” به رهبری منصور عباس، حزب مرتس سوسیال دموکرات به ریاست نیتسان هوروفیتس، اتحاد حزبی آبی سفید به ریاست بنی گانتس و حزب کارگر به ریاست میراف میخائیلی با تکیه بر حقوق زن و مرد، حقوق اقلیت‌ها، عدالت اجتماعی و مسائل زیست محیطی و به خصوص صلح با فلسطینی‌ها در حکومت ائتلافی جدید اسرائیل حضور دارند. هشت حزب اسرائیلی حکومت ائتلافی نقاط اختلافی بیشتری از نقاط مشترک دارند. مثلا سه حزب سیاست دولت گرای افراطی برپایه حمایت از شهرک های صهیونیست نشین غیرقانونی حمایت می کنند و پنج حزب دیگر از طرح تشکیل دو دولت فلسطین و اسرائیل در کنار هم حمایت می کنند. برای اولین بار و به صورت بی سابقه ای یک حزب سیاسی عربی ” فهرست متحد عربی”در حکومت ائتلافی اسرائیل شرکت کرد.
حکومت جدید اسرائیل با مشکل جدیدی بنام قانون ” اتحاد اعضا خانواده” روبرو است. این قانون فلسطینی های تبعه اسرائیل را مورد هدف قرار داده است. قانون ” اتحاد اعضا خانواده” از سال 2003 میلادی تا کنون در حال اجراست. هر سال مدت اجرای آن در کنست تمدید می شد. اما امسال قانون مزبور تمدید نشد. قانون شرایط سختی را درباره گردهم آمدن فلسطینی های ازدواج کرده که یکی از آنها در غزه و دیگری در کناره باختری ساکن بوده باشد، اعمال می کرد و اجازه نمی داد که عروس و داماد بهم برسند و خانواده تشکیل دهند. هدف اسرائیل ایجاد مشکلات برای ممانعت از ادامه سکونت فلسطینی ها در (اراضی اشغالی فلسطین)اسرائیل است. سازمان های حقوق بشر این قانون را قانون نژادپرستانه اعلام و محکوم کردند. احزاب چپ گرای یهودی و ” فهرست متحد عربی” مخالف این قانون هستند و بدین سبب هنگام رای گیری در کنست این قانون تمدید نشد.
بازسازی سیاست اسرائیل در دوران دموکرات های آمریکا
تنش میان نتانیاهو و آمریکا ناشی از آغاز حکومت حزب دموکرات آمریکا بود.در دوران بارک اوباما گفتگو بین نتانیاهو و آمریکا متوقف شده بود. آنها همدیگر را متهم می کردند. اما روابط دو کشور آسیب چندانی ندید و البته تنش مانع ایجاد همگرایی راهبردی شد. در نزد افکار عمومی جهان تنش آمریکا و اسرائیل انعکاس وسیعی یافت. اما دردوران حکومت باراک اوبامای دموکرات، آمریکا بصورت بی سابقه ای کمک نظامی 38 میلیارد دلاری به اسرائیل اختصاص داد.
در دوران حکومت جو بایدن، بجای اتحاد دوجانبه نتانیاهو و ترامپ و طرد سایر بازیگران، تعداد نقش آفرینان در روابط آمریکا و اسرائیل افزایش یافته است. بدین سبب حکومت اسرائیل برای اصلاح روابط خود با حزب دموکرات آمریکا باید گفتمان خود را تغییر دهد. تا موقعیکه افراد افراطی نظیر نفتالی بنت حکومت را در اختیار دارند، نباید انتظار داشت که سیاست دولت درباره شهرکهای (یهودی صهیونیست نشین) در مناطق اشغالی فلسطین تغییر پیدا کند. علیرغم سخنان صلح آمیز و با حسن نیت نقش آفرینان، انتظار نمی رود که جوبایدن روند صلح میان اسرائیل و فلسطین را آغاز کند.

یائیر لبید وزیر امورخارجه حکومت ائتلافی اسرائیل در نزد افکار عمومی بین المللی سیاستمدار لیبرال چپ وانمود می شود. اما سیاست خارجی دوران بنیامین نتانیاهو را پیگیری و اجرا می کند. یائیر لبید در ماه اول وزارت خود،به امارات عربی متحده سفر کرد. وزیر خارجه جدید اسرائیل با آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا گفتگو کرده علاوه بر ادامه راهبرد عادی سازی روابط با کشورهای عربی، تاکید کردند که کشورهای دیگر را نیز برای برای عادی سازی روابط با اسرائیل دعوت و متقاعد کنند. یائیر لبید همچنین برای رفع تنش با اردن که در دوره نتانیاهو به وجود آمده بود، به اردن سفر کرد. اختلافات اردن و اسرائیل به اوج رسیده بود و اردن اجازه نداد که هواپیمای حامل نتانیاهو هنگام سفر به امارات عربی متحده از حریم هوایی اردن عبور کند. اختلاف اصلی اردن و اسرائیل درباره تولیت مسجد الاقصی، تشکیل دو دولت فلسطین و اسرائیل در کنار همدیگر است.
اردن و اسرائیل پیمان صلح وادی عربه در ۲۶ اکتبر ۱۹۹۴ را امضا کردند پیمان صلح اسرائیل–اردن ، پیمانی به منظور عادی سازی روابط و صلح بین اسرائیل و اردنو رفع اختلافات مربوط به آب و زمین بود و با این پیمان امور مربط تنظیم شد و همکاری گسترده‌ای در زمینهٔ گردشگری و تجارت را فراهم کرد. طی این پیمان، هیچ‌کدام از دو کشور اسرائیل و اردن اجازه نمی‌دهند که قلمروشان تبدیل به میدانی برای حملات نظامی یک کشور ثالث شود.
اسرائیل تلاش می کند که توافقنامه صلح وادی عربه پایمال کند. سئوال این است که آیا اردن نقض پیمان را خواهد پذیرفت؟ سازش اردن، نوع روابط با اسرائیل را تعیین خواهد کرد.
یائیر لپید برای تکمیل حلقه آخری روند عادی سازی روابط اسرائیل با کشورهای عربی 11 ماه اوت به مغرب سفر کرد. یائیر لبید اولین وزیر اسرائیلی بود که به مغرب سفر کرد و نشان داد که اسرائیل از سیاست عادی سازی روابط با کشورهای عربی منصرف نشده است. یکی از میرات های نتانیاهو بجا مانده برای حکومت جدید اسرائیل، گشایش دیپلماتیک اسرائیل است. در چند روز اخیر در مرزهای اسرائیل و لبنان تنش بوجود آمده و موازنه بدون درگیری را برهم زد. اسرائیل برای اولین بار از سال 2006 میلادی تاکنون حملات هوایی به لبنان انجام داد و مقامات لبنان نیز اعلام کردند که اسرائیل سیاست نظامی خود را تغییر داده است. درحال حاضر بین اسرائیل و لبنان موازنه قوا برقرار شده است و تا سالهای آینده زنگ خطر را به صدا درآورده است.
آیا پرونده ایران احیا خواهد شد؟
دردوران باراک اوباما یکی از مسائل مهم، قرارداد هسته ای ایران/برجام بود. ترامپ از برجام خارج شد. اما جوبایدن بار دیگر مذاکرات را آغار کرده است. یائیر لپید وزیر امورخارجه اسرائیل مدعی است که ایران به توان تولید سلاح هسته ای دست یافته است و در صورت لزوم اسرائیل به عملیات نظامی علیه ایران دست خواهد زد. بعد از حمله به یک کشتی شرکت اسرائیلی در 29 ژوئیه آمریکا و اسرائیل تعداد زیادی از کشورهای دیگر ایران را به عنوان مسئول حمله به کشتی اسرائیلی اعلام کردند. این نوع حملات و روند به احیا مذاکرات هسته ای کمک نمی کند. بدین سبب جوبایدن به آسانی نمی تواند در کوتاه مدت گشایشی درراستای حل مسئله هسته ای ایران انجام دهد. حکومت جدید اسرائیل که تلاش می کند بین خود با دوران نتانیاهو تفکیک قائل شود، اما گرایش خود را برای ادامه اجرای سیاست خارجی نتانیاهو نشان می دهد. حکومت ائتلافی جدید اسرائیل ترکیبی از ایدئولوژی ها وسیاست های مختلف است و گرایشات مختلف در سیاست داخلی اسرائیل نیز درحال درگیری بایکدیگر هستند. پیش بینی سرنوشت سیاست سازش تجمع نمایندگان گرایشات مختلف اسرائیلی نیز قابل توجه است