سلام قطر به انتخابات پارلمانی با فیلتر قومی و قبیله ای

قطر قرار است به زودی اقدام به برگزاری انتخابات پارلمانی کند.

در همین ارتباط نیز امیر قطر به تازگی قوانین مربوط به نخستین انتخابات مجلس در این کشور عربی حوزه خلیج فارس را تأیید کرد.

 در این انتخابات که قرار است ماه اکتبر برگزار شود، قطری‌ها به منظور برگزیدن دو سوم اعضای مجلس که یک شورای مشورتی خواهد بود، رای خواهند داد.

به گزارش رویترز، این انتخابات که برنامه‌های مربوط به آن در سال ۲۰۰۳ و در همه‌پرسی قانون اساسی تصویب شده بود، پیش از برگزاری مسابقات فوتبال جام جهانی در سال آینده به میزبانی دوحه انجام خواهد شد.

شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، همچنان پانزده عضو این شورای ۴۵ نفره را منصوب خواهد کرد و ۳۰ عضو دیگر این مجلس از طریق انتخابات برگزیده خواهند شد. بنا بر قوانین جدید این شورا دارای اختیار قانون‌گذاری و تصویب سیاست‌های کلان دولت و بودجه است.

مجلس شورا همچنین بر دستگاه‌های اجرایی – به استثناء نهادهایی که سیاست‌های دفاعی، امنیتی، اقتصادی، و سرمایه‌گذاری را تعیین می‌کنند – نظارت خواهد داشت.

فعالیت احزاب سیاسی در قطر، مانند سایر کشورهای حوزه خلیج فارس، ممنوع است. هرچند پیش از این در قطر انتخابات محلی برگزار شده است.

بر اساس قانون انتخابات که روز پنج‌شنبه اعلام شد، شهروندان بالای ۱۸ سال که پدربزرگ آنها در قطر متولد شده باشد می‌توانند در رأی‌گیری شرکت کنند. نامزدها باید دست‌کم ۳۰ ساله و اصالتا قطری باشند. از هر یک از ۳۰ منطقه انتخاباتی یک نماینده به مجلس شورای مشورتی راه خواهد یافت.

انتخابات چه اهمیتی برای قطر دارد؟

قطر با برگزاری انتخابات پارلمانی تلاش دارد تا خود را کشوری پیشرو در میان کشورهای عربی خلیج فارس نشان دهد.

مجلس شورای قطر در سطح کشورهای عضو شورای همکاری، نخستین مجلسی نیست که قدرت قانون گذاری دارد، اما مجالس قانون گذاری در سایر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس نظیر امارات و بحرین، تا حد زیادی تحت کنترل خاندان حاکم بر این کشورها و فاقد اختیار واقعی برای انجام ماموریت های خود هستند.

براین اساس قطر انتخابات امسال را برگزار می کند تا خود را قدرتی در میان کشورهای عربی معرفی کند که به دنبال ترقی است و از طریق تقویت اصول مشارکت، حقوق بشر و دموکراسی در سطح گسترده تری از کشورهای عربی، قدرت نرم خود را نشان می دهد.

از سوی دیگر قطر  از بزرگترین حامیان و سرمایه گذاران رسانه ای در کشورهای غربی و اروپایی به شمار می رود و برخی از مهمترین شبکه های تلویزیونی و حتی باشگاه های فرهنگی و ورزشی تحت مالکیت خاندان امیر قطر قرار گرفته اند. حضور قدرتمند مالی قطر در باشگاه های فرهنگی و رسانه های اروپایی از طرف  دیگر باعث شده تا انتقادات زیادی  از سوی افکارعمومی نسبت به عدم وجود نهادهای دموکراتیک و ساختارمند وجود داشته باشد. از همین رو حال قطر با برگزاری انتخابات پارلمانی تلاش دارد تا چهره ای دموکراتیک را نزد  افکارعمومی و رسانه های بین المللی از خود نشان دهد.

انتخابات پارلمانی، قطر را دموکراتیک می کند؟

در عین حال باید توجه داشت که صرف برگزار انتخابات پارلمانی با برخی اختیارات محدود به معنای دموکراتیزه شدن قطر نیست.

بویژه آن که قانون فعلی انتخابات، حق رای را فقط به شهروندانی که اجداد آنها در قطر به دنیا آمده اند، محدود می کند و در این قانون گفته شده  که خانواده نامزد باید پیش از سال 1930 در قطر اقامت داشته باشد؛ مساله ای که در واقع حق رای دادن و تصدی منصب را از برخی شهروندان دارای تابعیت سلب می کند.

همین قانون نیز البته با واکنش برخی قطری ها روبرو شده و به عنوان نمونه قبیله «آل مره» ، یکی از بزرگترین قبیله ای عربی خلیج فارس در دوحه یک تجممع اعتراضی برگزار کرده و نسبت به محدودیت شرکت در انتخابات برای برخی اتباع این کشور اعتراض خود را اعلام کرد.

در واقع محدود کردن رای دهندگان و انتخاب  شوندگان در قطر به افرادی که پیش از سال های 1930 در قطر ساکن بوده اند، در عمل بخش زیادی از قبایل عربی این کشور را که پس از دهه 1930 میلادی وارد این کشور شده‌اند از شرکت در انتخابات محروم خواهد کرد. براین اساس به نظر می رسد که دستگاه حاکم در قطر برای برگزاری انتخابات پارلمانی یکسری از ملاحضات را اعمال کرده که بیش از هرچیز متاثر از شرایط قومی و قبیله ای است.

این در حالی است که قبایل قطعا نقش اساسی در انتخابات قطر خواهند داشت. هنوز وابستگی قبیله ای به ویژه در مناطق دور از شهرها، به شدت قوی باقی مانده است. تا جایی که نگرانی هایی وجود دارد که قبایل به نامزد عشیره خود رای دهند و رای دادن بجای اینکه بر اساس سیاست ها و برنامه های مطرح شده باشد، براساس وابستگی انجام شود.

این مشکل در سایر کشورهای منطقه نیز وجود دارد به گونه ای که این وضعیت در مورد جامعه کویت که شباهت زیادی با قطر دارد نیز صدق می کند و بررسی ها حاکی از آن است که وابستگی قبیله ای، عشایری و قومی بر ترجیحات سیاسی رای دهندگان غالب است. مهم تر از این مساله، این است که انتخابات فقط از قبیله و قومیت گرایی تاثیر نمی پذیرد بلکه خود این مساله موجب ایجاد خطری برای کشور از طریق قبیله گرایی می شود. این گرایش به قبیله گرایی بویژه با محروم ماندن برخی قبایل که پس از دهه 1930 ساکن قطر شده اند، پررنگ تر و برجسته تر نیز خواهد شد و شاید بهتر آن بود که با برداشته شدن این محدودیت،  فرصت برای همه اقوام و قبایل جهت شرکت در انتخابات فراهم شود. بدون تردید به حاشیه راندن برخی قبایل در انتخابات قطر تاثیرات بلندمدتی را در این کشور عربی از نظر برجسته تر شدن مرزهای قومی برجای خواهد گذاشت.

در این میان از این نکته نمی توان غافل بود که شاید محروم سازی برخی قبایل از جمله قبیله المره برای شرکت در انتخابات مرتبط با جایگاه و نگرانی از نفوذ قبایل غیروابسته به دستگاه حاکم دوحه نیز است. در واقع دستگاه حاکم در قطر با محروم سازی برخی قبایل از شرکت در انتخابات، زمینه قدرت گیری آنان را در ساختار سیاسی این کشور از میان خواهد برد. حتی پیشتر نیز دولت قطر از صدور گواهی  تابعیت برای  برخی قبایل جلوگیری کرده و حتی برخی اعضای قبیله المره را به اتهام مشارکت و همکاری با برخی توطئه ها و یا همکاری با سیاست های خصمانه ریاض علیه دوحه سلب تابعیت کرده بود. براین  اساس دور از انتظار نیست که یکی دیگر از دلایل محدودسازی مشارکت کنندگان در انتخابات پارلمانی قطر را مرتبط با برخی نگرانی ها از نفوذ و قدرت گیری قبایل رقیب با دستگاه حاکم ارزیابی کرد.

منبع:http://alwaght.net