آخرین تحولات انتخابات پارلمانی قرقیزستان

1-    پایان تنش‌ها با حذف آلماسبیک آتامبایف

انتخابات پارلمانی قرقیزستان در حالی برنامه‌ریزی می‌شود که آلماسبیک آتامبایف، رئیس‌جمهور سابق و رهبر پیشین حزب سوسیال دموکرات بزرگ‌ترین غایب آن است. پیش‌تر زمانی که تنش‌های میان آتامبایف با سورانبای جین‌بیک‌اف، رئیس‌جمهور فعلی بر سر مسائل سیاسی شدت گرفته بود، یکی از میادین سیاسی تعریف شده برای این رقابت، انتخابات پارلمانی 2020 عنوان شده بود. در آن زمان آتامبایف اعلام کرده بود برنامه‌هایی جدی برای شرکت در انتخابات پارلمانی دارد. البته او گفته بود خود شخصا تمایل به ورود به پارلمان ندارد، ولیکن سازماندهی نیروهای نزدیک به خود با هدف تاثیرگذاری بر فرایندهای قدرت از این طریق قابل پیش‌بینی بود. آتامبایف که در آن زمان رهبر حزب حاکم سوسیال دموکرات بود، تلاش‌هایی را برای سامان‌دهی فضای سیاسی حزب و تجدید قوای آن برای اقداماتی جدی آغاز کرد. با این حال اقدامات او در حزب حاکم موفقیت‌آمیز نبود و شدت گرفتن تنش‌ها با برگزاری دو کنگره حزبی موجب بروز گمانه‌زنی‌هایی از احتمال انشعاب در حزب حاکم این جمهوری گردید. با این حال، دیری نپایید که با وقوع تحولات کوی‌تاش (دستگیری آلماسبیک آتامبایف) و برخوردهای سیاسی با نزدیکان او، و به ویژه کاهش ارتباطات با مسکو، به نظر می‌رسد جریان نزدیک به آتامبایف از حزب سوسیال دموکرات پاکسازی شده و در انتخابات پارلمانی جاری احتمالا باید شاهد برگزاری انتخاباتی بدون آتامبایف باشیم.

2-    درخواست 44 حزب و ثبت رسمی 16 حزب در انتخابات پارلمانی

قرقیزستان به لحاظ فضای سیاسی بازترین جمهوری در آسیای مرکزی محسوب می‌شود. در انتخابات پارلمانی پیش‌رو که قرار است 5 اکتبر 2020 برگزار شود، تاکنون 44 حزب درخواست حضور کرده‌اند. با این حال به گفته کمیسیون مرکزی انتخابات این کشور تاکنون تنها 16 حزب سیاسی موفق به ثبت نام و تحویل کامل مدارک برای حضور رسمی در انتخابات پارلمانی شده‌اند. بر همین اساس الباقی 28 حزبی که فرایند ثبت نام را به طور کامل و به موقع انجام نداده‌اند می‌بایست 5 میلیون صوم (معادل 63 هزار دلار) به عنوان جریمه پرداخت نمایند. 16 حزبی که تاکنون به صورت رسمی موفق به ثبت‌نام و تحویل مدارک در کمیسیون مرکزی انتخابات شده‌اند عبارت‌اند از: اکتیو، حزب جانبازان جنگ افغانستان و شرکت‌کنندگان در دیگر درگیری‌های نظامی، مکن اینتیماگی، حزب سوسیالیست آتامکن، مکنچیل، بیر یول، ییمان نورو، زمانداش، چون کازات، رفورما، رسپوبلیکا، بوتون قرقیزستان، سوسیال دموکرات، حزب دموکرات بیریمدیک، مکنیم قرقیزستان، اردو و حزب «قرقیزستان» (که همچنان حضور آن در انتخابات نهایی نشده است).

3-    چالش ثبت‌نام «حزب قرقیزستان»

یکی از جدی‌ترین چالش‌های اخیر در فرایند برگزاری انتخابات پارلمانی قرقیزستان چالش ثبت نام حزب قرقیزستان بوده است. این حزب در تحویل مدارک خود (که می‌بایست نهایتاً تا ساعت 18 انجام می‌شد) یک دقیقه تأخیر نموده و همین امر موجب عدم ثبت رسمی آن شده است. درحالی‌که درخواست این حزب برای حضور در لیست رسمی احزاب فعال در دست بررسی است، برخی احزاب مخالف نظیر آتامکن، بیربال و ریفورما اعتراض خود را برای پیشگیری از آن اعلام کرده‌اند. شایان ذکر است، در نهایت کمیسیون مرکزی انتخابات رای به حضور حزب قرقیزستان در انتخابات پارلمانی داد. با این حال انتشار تصویری از دفترچه ثبت‌نام احزاب و زمان ثبت شده حضور آن‌ها در کمیسیون مرکزی انتخابات که در آن ساعت 18.01 با قلم‌خوردگی به 17.59 تغییر کرده بود موجب خشم بیشتر مخالفین از این اقدام غیرقانونی شده بود.

با این حال پس از شکایت مخالفین به دادگاه اداری بیشکک، این دادگاه رأی به لغو تصمیم کمیسیون مرکزی انتخابات گرفت. در همین راستا کشمکش‌های حقوقی و سیاسی برای حضور این حزب همچنان در جریان است و در حال حاضر به یکی از مهم‌ترین محورهای رسانه‌های قرقیزستان بدل شده است. درعین‌حال کانات عیسایف، رهبر این حزب اعلام کرده که این حزب همچنان در انتظار فرایندهای قانونی می‌ماند و تصمیمی برای برگزاری تظاهرات اعتراضی ندارد.

4-    استعفای وزیر کار و توسعه اجتماعی

تب انتخابات پارلمانی در قرقیزستان در حالی داغ و داغ‌تر می‌شود که هفته گذشته علوقبیک کاچکاروف، وزیر کار و توسعه اجتماعی این کشور با هدف شرکت در انتخابات پارلمانی پیش‌رو از سمت خود استعفا کرده است. وی با ذکر این که درخواست مکتوب استعفای خود را به نخست‌وزیری قرقیزستان تقدیم کرده است، در توضیح علت این امر گفته است که در پارلمان بیشتر از کرسی وزارت می‌تواند برای این جمهوری مفید باشد. کاچکاروف دومین چهره جدی در لیست حزب بیریمدیک است که بسیاری از مقامات دولتی قرقیزستان عضو آن هستند. این حزب از نزدیک‌ترین ائتلاف‌های پارلمانی سوسیال دموکرات است و اصیلبیک جین‌بیک‌اف، برادر رئیس‌جمهور و رئیس فعلی پارلمان نیز در لیست همین حزب قرار دارد. گفتنی است در انتخابات ریاست جمهوری سال 2017 نیز کاچکاروف یکی از رقبای نه چندان جدی سورانبای جین‌بیک‌اف بود که تنها توانست کمتر از 1 درصد آراء را کسب کند. با این حال، حضور در کارزار انتخابات ریاست جمهوری به وی فرصت بهره‌مندی از پست وزارت کار و توسعه اجتماعی را اعطا کرد.