کریس ریکلتون در یادداشتی که پایگاه اینترنتی اوراسیا نت منتشر کرد؛ نوشت: در ابتدا این سردرگمی وجود داشت که وی پس از تشکیل دولت در 28 ژانویه از کدام کشور دیدار کند. در حال حاضر به نظر میرسد که این کشور روسیه باشد. راوشان سابیروف، معاون نخستوزیر، 25 ژانویه اظهار کرد که دیدار از مسکو «جزو برنامه» است، اما وی هیچ تاریخی ذکر نکرد. قبلاً در اوایل اکتبر، روسلان کازاکبایف، وزیر امور خارجه، سفر به کرملین را برای جباروف مطرح کرده بود، اما این سفر اتفاق نیفتاد. پس از اینکه جباروف اوایل این ماه در انتخابات برنده شد، قصد وی برای بازدید از قزاقستان در اولین دیدار خارجی، بسیاری را شگفتزده کرد. این امر عدول از سنت محسوب میشود، زیرا دیدار از مسکو برای روسای جمهور جدید قرقیزستان واجب بوده است. سه رهبر منتخب اخیر این کشور پس از به قدرت رسیدن، کرملین را اولین مقصد خود انتخاب کرده بودند.
اما مسکو رفتار جباروف را کماهمیت جلوه داده است. ولادیمیر پوتین، رهبر روسیه، دستیابی جباروف به قدرت را «بدشانسی» توصیف کرده و اظهار کرد که الگوگیری از دموکراسیهای غربی برای قرقیزستان زود است. پوتین در ماه دسامبر اظهار کرد که «سطح آگاهی سیاسی، بلوغ نهادها [در قرقیزستان] همانند مثلاً فرانسه نیست».
هیئت نمایندگی قرقیزستان به رهبری تالانت مامیتوف، رئیس پارلمان، ماه دسامبر ظاهراً در مسکو توسط ویاچسلاو ولودین، همتای مامیتوف، مورد سرزنش قرار گرفته است.
هنگامیکه قرقیزستان برای دومین بار در سال 2010 رئیس دولت را تغییر داد، پیشکش جدیدی برای تقدیم به کرملین داشت: وفاداری. بیشکک تحت رهبری کورمانبک باکیف (که همان سال کنار گذاشته شد) شریکی بیوفا بوده و قول داده بود که واگذاری پایگاه نظامی به آمریکا را لغو کند، اما پس از افزایش اجاره توسط واشنگتن، از این تصمیم خود بازگشت؛ اما رفتار آلمازبک آتامبایف، جانشین باکیف، مورد رضایت روسیه بود.
تا سال 2014، آمریکاییها از قرقیزستان رفتند. سال بعد، کشمکش بر سر عظیم جان عسکروف (زندانی مدافع حقوق بشر که پارسال در زندان فوت کرد) باعث شد که بیشکک به توافق همکاری متقابل با واشنگتن پشت پا بزند. پس از آتامبایف، نوبت به متحد وی، سورونبای جینبکوف، رسید که شخصیتی قابلاعتماد محسوب میشد.
با این حال، یک فریبکاری احتمالاً مایه آزردگی خاطر مسکو شد. هنگامیکه آتامبایف و جینبکوف به جان هم افتادند، پوتین برای آتامبایف طلب شفاعت کرده و از هر دو بهطور جداگانه برای گفتگو در ژوئیه 2019 میزبانی کرد. این تحولات در آن زمان آتامبایف را از زندانی شدن نجات داد، اما بههرحال جینبکوف ماه بعد آتامبایف را بازداشت کرد و باعث تعجب همگان شد.
روسیه در بیشکک اهرم زیادی دارد. صدها هزار مهاجر قرقیزستانی در روسیه کار میکنند و در بازار کار نسبت به مهاجران تاجیک و ازبک از اولویت برخوردار هستند. همچنین، روسیه سوخت بدون عوارض گمرکی در اختیار قرقیزستان قرار میدهد.
سال 2010، کرملین با اعمال تعرفه بر سوخت، سقوط باکیف را شتاب بخشید. سابیروف، معاون نخستوزیر، اظهار کرد که هدف اصلی جباروف از این سفر مذاکره برای تخفیف قیمت گاز خریداری شده از گازپروم است.
چین شریک مهم دیگری برای قرقیزستان بشمار میرود، اما جباروف در آنجا نیز با چالش مواجه است. در چند سال اخیر، سرمایهگذاری جدید چین در قرقیزستان ناچیز بوده است. این امر دور از انتظار نبوده است. پس از حملات متعدد به معادن تحت مدیریت چین در آشوبهایی که جباروف را به قدرت رساند، اواخر پارسال سفیر چین برای بحث و بررسی در مورد امنیت کسبوکارهای چینی بارها با مقامات قرقیزستان دیدار کرده است. جباروف اظهار کرده است که قرقیزستان بدهی خود به چین را با امتیاز معادن پرداخت خواهد کرد.
از سوی دیگر، غرب نیز از ظهور جباروف خشنود نیست. جباروف در نامه تبریک پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری نوامبر آمریکا، از مذاکرات برای توافق همکاری جدید متقابل استقبال کرده است. بااینحال، تصور تقویت روابط با آمریکا بدون مشکل نخواهد بود، زیرا رویکرد ضد-آمریکایی همواره در سیاست قرقیزستان وجود دارد.
علاوه بر این، دونالد لو، سفیر آمریکا در قرقیزستان اشاره کرده است که نقش حکومتی وی نسبت به سفرای پیش از خود بسیار بیشتر است. در پی تلاش دونالد لو برای ترغیب جامعه مدنی به تلاش برای محکومیت جنایتکاران زیرزمینی، کامچیبک و راییمبک ماترائیموف، رئیس سابق گمرک (که هر دو تحت تحریم آمریکا هستند)، بیشکک مداخله خارجی را تقبیح کرد.
ازبکستان که در زمان رئیسجمهور سابق، اسلام کریموف، در قبال قرقیزستان موضعی خصمانه داشت، تحت رهبری شوکت میرضیایف به یک دوست قابلاعتماد تبدیل شده است. تجارت متقابل بین آنها از 50 میلیون در سال 2016 (سال مرگ کریموف) تا پایان سال 2019 سالانه به 818 میلیون دلار رسیده است.
قزاقستان مایه آزار قرقیزستان بوده است. این کشور بزرگ و غنی از نفت، با واکنشهای ظاهراً گزینشی مقابله با قاچاق در مرزها زندگی را برای کامیونداران قرقیزستان دشوار کرده است. تصمیم به برنامهریزی برای سفر به قزاقستان حماقتی نسنجیده بود. نور سلطان آکیلبک، از منتقدان جباروف، خواستار تدبیر فوری دیپلماتیکی شده و طی توئیتی گفته است: «کشورهای شریک با مشاهده این رفتار سردرگم هستند که آیا میتوان با رئیسجمهوری توافق کرد که امروز یکچیز و فردا چیز دیگری میگوید. چنین رفتاری بدین معناست که باید از خیر طرحهای بین-دولتی گذشت».
منبع:https://www.scfr.ir
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.