آینده آمریکا در نظام بین‌الملل

چکیده پرونده نشریات و اندیشکده آمریکایی ضمن تحلیل و تبیین شرایط کنونی نظام بین‌الملل؛ به دنبال پاسخ‌گویی به این پرسش هستند که چگونه می‌توان در جهان چندقطبی مانع بروز فاجعه و موجب ارتقا ثبات شد؟ که در بخش ذیل به صورت مختصر به آن می‌پردازیم. 1. بهترین وسیله برای ارتقا ثبات در قرن بیست‌و‌یکم کنسرت جهانی قدرت‌های بزرگ است. کنسرت جهانی با فراهم آوردن بستری برای گفتگوی استراتژیک واقعی و پایدار می‌تواند اختلافات ژئوپلیتیک و ایدئولوژیک گریزناپذیر را واقعاً خاموش و مدیریت کند. 2. کنسرت جهانی از قوانین مدون اجتناب می‌کند، در عوض به ایجاد فضای گفتگو برای ایجاد اجماع متکی است. کنسرت مخالف استفاده از نیروی نظامی یا سایر ابزارهای اجباری برای تغییر مرزهای موجود یا سرنگونی رژیم‌ها، به‌جز در موارد دارای اجماع فراگیر بین‌المللی است. 3. برای پیشبرد همبستگی با قدرت بزرگ، کنسرت باید بر دو اولویت تمرکز کند. یکی تشویق احترام به مرزهای موجود و مقاومت در برابر تغییرات ارضی از طریق اجبار یا زور است. دومین اولویت کنسرت تولید پاسخ جمعی به چالش‌های جهانی است. 4. کنسرت جهانی بهترین و واقع‌بینانه‌ترین روش را برای پیشبرد هماهنگی قدرت‌های بزرگ، حفظ ثبات بین‌المللی و ارتقاء نظم مبتنی بر قوانین ارائه می‌دهد. باید هوشیارانه با این واقعیت مقابله کنند که کنار زدن رهبری احتمالاً منجر به بازگشت یک سیستم جهانی پراختلال و رقابت بی‌بندوباری می‌شود. یک کنسرت جهانی نمایانگر یک حد وسط عمل‌گرایانه بین آرمان‌های آرمان‌گرایانه اما غیرواقعی و گزینه‌های خطرناک است.

کنسرت جدید قدرت ریچارد هاس: نظریه‌پرداز سرشناس روابط بین‌الملل و رئیس شورای روابط خارجی آمریکا چارلز کاپچن: عضو ارشد شورای روابط خارجی و استاد برجسته امور بین‌الملل در دانشگاه جرج تاون ریچارد هاس به همراه چالز کاپچن در مطلبی برای نشریه معتبر فارن افرز با عنوان «کنسرت جدید قدرت‌ها» ضمن تحلیل و تبیین شرایط کنونی نظام بین‌المللی، این پرسش که «چگونه می‌توان در جهان چندقطبی مانع بروز فاجعه و موجب ارتقاء ثبات شد؟» را به بررسی گذاشته‌اند. اهم نکات و گزاره‌های اصلی این مقاله نظام بین‌الملل در یک نقطه عطف تاریخی قرار دارد؛ به‌موازات تداوم صعود اقتصادی آسیا، دو قرن سلطه غرب بر جهان -ابتدا ذیل صلح بریتانیایی و سپس تحت صلح آمریکایی در حال افول است. غرب نه تنها سلطه مادی بلکه نفوذ ایدئولوژیک خود را نیز از دست می‌دهد. در سراسر جهان، دموکراسی‌ها طُعمه ضد لیبرالیسم و نفاق پوپولیستی می‌شوند و در همین حال یک چینِ در حال ظهور، با همراهی یک روسیه ستیزه‌جو، در تلاش هستند اعتبار و نفوذ غرب و رویکردهای جمهوری‌خواهانه را در هر دو بخش حاکمیت داخلی و بین‌المللی به چالش بکشند. بهترین وسیله برای ارتقا ثبات در قرن بیست‌و‌یکم کنسرت جهانی قدرت‌های بزرگ است. کنسرت‌ها دارای دو ویژگی هستند که آنها را به خوبی با فضای در حال ظهور جهانی متناسب می‌کند: نخست، به لحاظ سیاسی فراگیر هستند و دوم، به لحاظ رویه‌ای غیررسمی تلقی می‌شوند. یک کنسرت جهانی با فراهم آوردن بستری برای گفتگوی استراتژیک واقعی و پایدار می‌تواند اختلافات ژئوپلیتیک و ایدئولوژیک گریزناپذیر را واقعاً خاموش و مدیریت کند. یک کنسرت جهانی شش عضو دارد: چین، اتحادیه اروپا، هند، ژاپن، روسیه و ایالات‌متحده. دموکراسی‌ها و غیر دموکراسی‌ها از موقعیت برابر برخوردار خواهند بود و شمولیت، تابعی از قدرت و نفوذ خواهد بود، نه ارزش‌ها یا نوع رژیم. اعضای کنسرت تقریباً 70 درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی و هزینه‌های نظامی جهانی را تشکیل می‌دهند. گنجاندن این شش دولت سنگین‌وزن در رنکینگ کنسرت به آن نفوذ ژئوپلیتیکی می‌بخشد و در عین حال از تبدیل‌شدن آن به یک فروشگاه گفتگوهای سنگین و گزاف جلوگیری می‌کند.

یک کنسرت جهانی از قوانین مدون اجتناب می‌کند، در عوض به ایجاد فضای گفتگو برای ایجاد اجماع متکی است. این کنسرت مانند کنسرت اروپا پشتیبان وضعیت موجود ارضی و حاکمیتی خواهد بود که مخالف استفاده از نیروی نظامی یا سایر ابزارهای اجباری برای تغییر مرزهای موجود یا سرنگونی رژیم‌ها، به‌جز در موارد دارای اجماع فراگیر بین‌المللی است. برای پیشبرد همبستگی با قدرت بزرگ، کنسرت باید بر دو اولویت تمرکز کند. یکی تشویق احترام به مرزهای موجود و مقاومت در برابر تغییرات ارضی از طریق اجبار یا زور است. دومین اولویت کنسرت تولید پاسخ جمعی به چالش‌های جهانی است. در مواقع بحرانی، کنسرت دیپلماسی را پیش می‌برد و ابتکار عمل مشترک را ایجاد می‌کند، سپس اجرای آن را به نهاد مربوطه مانند سازمان ملل برای صلح، صندوق بین‌المللی پول برای اعتبار اضطراری یا سازمان بهداشت جهانی (که) برای بهداشت عمومی تحویل می‌دهد. این کنسرت همچنین در یک تلاش طولانی‌مدت برای سازگاری هنجارها و نهادهای موجود با تغییرات جهانی سرمایه‌گذاری می‌کند. نویسندگان در بخش پایانی این یادداشت معتقدند که با این وجود، یک کنسرت جهانی بهترین و واقع‌بینانه‌ترین روش را برای پیشبرد هماهنگی قدرت‌های بزرگ، حفظ ثبات بین‌المللی و ارتقا نظم مبتنی بر قوانین ارائه می‌دهد. ایالات‌متحده و شرکای دموکرات، آن ‌همه دلیل برای احیای همبستگی غرب دارند؛ اما آنها باید دست از این وانمود بردارند که پیروزی جهانی نظمی که از زمان جنگ جهانی دوم پشتیبانی کرده‌اند، قابل‌دسترس است. آنها همچنین باید هوشیارانه با این واقعیت مقابله کنند که کنار زدن رهبری احتمالاً منجر به بازگشت یک سیستم جهانی پراختلال و رقابت بی‌بندوباری می‌شود. یک کنسرت جهانی نمایانگر یک حد وسط عمل‌گرایانه بین آرمان‌های آرمان‌گرایانه اما غیرواقعی و گزینه‌های خطرناک است.

منابع پژوهش در دفتر پژوهشکده موجود است.