بهار عربی؛ چرا تونس شکست نخورد؟
🔻ایوب البحری سه عنصر اساسی را در مسیر تحقق دموکراسی در تونس موثر میداند که عبارت اند از: پیشینه طولانی نهاد سازی در تونس (از قرن ۱۹ میلادی تا امروز)، عدم وجود تمایلات سیاسی در نیروهای نظامی تونس و خودداری از سرکوب مردم در جریان اعتراضات سال ۲۰۱۱ و وجود طبقه متوسط بزرگ و قدرتمند به عنوان موتور محرک تغییرات مثبت و اصلاحات در تونس، از جمله دلایل اصلی موفقیت این کشور در مقایسه با سایر کشورهای عربی است.
🔻 به باور نگارنده، اعتراضات مردمی، تعلل و عدم تحقق وعده های حاکمان، سرکوب حق اعتراض، استفاده از زور برای سرکوب مردم، فرار روسای دولت‌ها پس از درگیری های خونین و … از جمله ویژگی های مشترک میان اکثر کشورهای عربی در جریان اعتراضات سال ۲۰۱۱ بود؛ لکن نتایج بدست آمده در همه‌ی کشورها یکسان نبود.
🔻یکی از دلایل اصلی موفقیت انقلاب تونس، برخلاف نظر مارکسیست ها که اصالت را به طبقه کارگر میدهند، وجود طبقه متوسط قدرتمند و بزرگ در جریان انقلاب بود. این طبقه پتانسیل کافی برای پیشبرد جامعه به سمت اصلاحات بیشتر و حرکت به سوی دموکراسی واقعی را در خود داشت. در حالی که در تونس بیش از ۵۰٪ جامعه عضو طبقه متوسط و بالا بودند، در دیگر کشورهای عربی مانند مصر ۱۴٪، یمن ۱۷٪ و سوریه ۸٪ عضو طبقه متوسط و بالا بودند. این آمار نشان میدهد که وجود حدی از رفاه اقتصادی لزوماً سبب سکوت شهروندان نمی شود؛ بلکه میتواند شور و اشتیاق ایشان را در جهت نیل به شاخص هایی همچون حکمرانی خوب، دستیابی به حقوق سیاسی، آزادی های مدنی و … افزایش دهد.
🔻 در جریان بهار عربی در سال ۲۰۱۱، بسیاری از کشورهای منطقه موفق شدند تا مراحلی همچون اعتراضات مدنی، اصلاحات و تغییرات بنیادین در سیستم سیاسی را محقق سازند اما همگی به نتایج یکسانی دست نیافتند. در مصر با وجود سقوط دولت حسنی مبارک اما پروژه اصلاحات سیاسی و حرکت به سمت روندی دموکراتیک شکست خورد. در لیبی و یمن با اینکه انقلابیون توانستند از طریق اعتراضات اصلاحاتی اساسی در ساخت سیاسی کشورهای خود ایجاد کنند اما همچنان در این کشورها جنگ داخلی جریان دارد و نهاد دولت مستقر نشده است. در این میان تنها کشور تونس است که توانسته علاوه بر تحقق مراحل یاد شده، نهاد دولت را حفظ کرده و آن را به سمت اصلاحات دموکراتیک هدایت کند.
منبع: اندیشکده جریان
- برچسب ها: آمریکا و بهار عربی, اندیشکده, اندیشکده جریان, بهار عربی, جریان
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
