عربستان؛ جوانگرایی یا تثبیت محمد بن سلمان در ساختار قدرت؟
موج تغییرات در دولت سعودی از سال ۲۰۱۵میلادی همزمان با اولین سال پادشاهی ملک سلمان و با تغییر ۳۰تن از مقامات ارشد وابسته به ملک عبدالله کلید خورد. این تغییرات با ولیعهدی محمد بن سلمان با عنوان طرح اصلاحات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مطرح شدکه بدنه جوان جامعه عربستان تا حدی از این طرح استقبال کردند. با تأسیس کمیته مبارزه با فساد به ریاست محمد بن سلمان و دستگیری شاهزادگان تأثیرگذاری مانند ولید بن طلال و متعب بن عبدالله سیر اصلاحات سیاسی در این کشور به سمت تثبیت بیش از پیش محمد بن سلمان در قدرت در حرکت بود. حال ملک سلمان در یک فرمان حکومتی دست به تغییرات گسترده ای در نیروهای مسلح، استانداری ها و معاونت های اجرایی این کشور زده است. ما در این یادداشت به ابعاد این فرمان و نتایج احتمالی آن خواهیم پرداخت.
تغییرات دفاعی
تغییر فرماندهان ارشد دفاعی عربستان در حالی که جنگ در یمن به پایان سومین سال خود نزدیک می‌شود نکته بسیار مهمی است. موافقت با سند توسعه وزارت دفاع مهم ترین فرمان صادره در این بسته اوامر سلطنتی بوده است. طبق این سند، وزارت دفاع، دارای چشم انداز و راهبرد، مدل عملیاتی با هدف توسعه ساختار سازمانی این وزارتخانه و تهیه مقتضیات منابع انسانی مطابق با راهبرد دفاع ملی عربستان است. از این منظر باید به تغییر در فرماندهی نیروهای مسلح عربستان نگاهی موشکافانه تر کنیم. «ژنرال عبدالرحمن بن صالح بنیان»، رئیس ستاد ارکان ارتش، یکی از فرماندهانی است که به گفته خبرگزاری رسمی عربستان سعودی، خدمتش به پایان رسیده و «ژنرال فیاض بن حامد رویلی» جانشین وی اعلام شده است. رئیس جدید ستاد کل ارکان ارتش عربستان یکی از فرماندهان عالی‌رتبه نیروی هوایی عربستان است که در سال گذشته میلادی برای جدیت در اجرای فرامین، مورد تشویق و تقدیر ملک سلمان و محمد بن سلمان قرار گرفته است. او یکی از نظامیان مورد اعتماد و مورد علاقه محمد بن سلمان است. او یکی از فرماندهانی است که بمباران‌های هوایی مناطق مسکونی یمن را بر عهده داشته است. فرماندهان نیروهای زمینی و هوایی ارتش نیز کنار گذاشته شده اند. «محمد بن ترکی» به سِمت فرمانده نیروهای مشترک و «خالد بیاری» سمت معاونت نیروهای مشترک در امور اجرایی را بر عهده گرفتند. این تغییرات در حالی در ساختار ارتش عربستان در حال شکل گیری است که به تازگی اجازه استخدام زنان در ارتش عربستان سعودی نیز صادر شد. این تغییرات گسترده در ارتش عربستان و چینش فرماندهان جدید نشان از ایجاد حلقه‌ای جدید از وفاداران به بن سلمان در نیروهای مسلح عربستان دارد.
موج تغییرات در دولت سعودی از سال ۲۰۱۵میلادی همزمان با اولین سال پادشاهی ملک سلمان و با تغییر ۳۰تن از مقامات ارشد وابسته به ملک عبدالله کلید خورد.
اقتصادی
ملک سلمان در بخش دیگری از این فرمان با تعیین هیئت‌های اقتصادی در وزارت کار و شهرهای مرزی این کشور مانند الجوف تلاش دارد تا روح تازه‌ای در این وزارتخانه ایجاد کند. میانگین سنی پائین و حضور یک زن در ترکیب جدید وزارت کار نشان از حرکت شتابان عربستان به سمت تفکرات اصلاح طلبانه در سیستم‌های اقتصادی و اجرایی این کشور در راستای تفکرات محمد بن سلمان دارد. در همین راستا تعیین معاونین اقتصادی وزارت اقتصاد نیز با ملاک قرار گرفتن تخصص و جوان بودن، نشان از برنامه ریزی برای قدم برداشتن در راستای برنامه‌های چشم انداز ۲۰۳۰و پروژه های اقتصادی مورد تأیید ولیعهد سعودی است.
این تغییرات گسترده در ارتش عربستان و چینش فرماندهان جدید نشان از ایجاد حلقه‌ای جدید از وفاداران به بن سلمان در نیروهای مسلح عربستان دارد.
اجرایی
سومین جنبه این فرمان، تغییر مقامات اجرایی است. انتصاب شهرداران، معاونان اجرایی شهرهایی مانند ریاض، مکه و امیران و معاونان شهرهای الجوف ، مدینه، عسیر و استان الشرقیه و ایجاد تغییرات در شوراهای شهرهای مختلف جنبه‌های دیگری از این فرمان است که جوانگرایی، تخصص گرایی و حمایت از طرح‌های محمد بن سلمان از ملزومات اصلی این انتصابات است.
بر این اساس، می‌توان گفت تمامی تغییراتی که از سوی سلمان در حال رخ دادن است، با هدف زمینه‌سازی برای تثبیت هرچه بیشتر فرزندش محمد در ساختار قدرت در این کشور است.
اهداف تغییرات در عربستان
آنچه در سوابق افرادی مانند «ژنرال فیاض بن حامد رویلی»، «محمد بن ترکی» و« تماضر بنت یوسف الرماح» دیده می‌شود، حمایت آنها از طرح‌ها و برنامه هایی است که از سوی محمد بن سلمان مطرح می‌شود[۱]. اما آنچه در رسانه‌های عربستان به آن پرداخته می‌شود موضوع جوانگرایی ملک سلمان است که تلاش دارد تا دولت و سیستم اجرایی و دفاعی این کشور را نوسازی و اصلاح کند. آنچه تا به حال از سوی «ملک سلمان» در راستای برنامه های تغییرات گسترده در ساختار حکومتی آل سعود محوریت یافته، حفظ جایگاه محمد بن سلمان به عنوان پادشاه آینده عربستان است. بعد از دستگیری «متعب بن عبدالله» از سوی «محمد بن سلمان» بسیاری از کارشناسان سیاسی معتقد بودند که امکان تحرکاتی از دل نیروهای مسلح علیه محمد بن سلمان وجود دارد. بر این اساس، می‌توان گفت تمامی تغییراتی که از سوی سلمان در حال رخ دادن است، با هدف زمینه‌سازی برای تثبیت هرچه بیشتر فرزندش محمد در ساختار قدرت در این کشور است.[۲]
منابع:
[۱] BBCفارسی، فرماندهان نظامی ارشد عربستان سعودی برکنار شدند، ۲۶ فوریه ۲۰۱۸، قابل بازیابی در:
http://www.bbc.com/persian/world-43200225
[۲] BBCفارسی ،چرا فرماندهان ارشد نظامی عربستان مغضوب ملک سلمان شدند؟، ۲۷فوریه ۲۰۱۸، قابل بازیابی در:
http://www.bbc.com/persian/tv-and-radio-43208381
منبع:http://tabyincenter.ir
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
