ترکیه انگیزه اصلی آمریکا برای لغو تحریم تسلیحاتی قبرس
مجلس سنای آمریکا در اقدامی که به مذاق رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهوری ترکیه خوش نخواهد آمد؛ به لغو تحریم تسلیحاتی قبرس رأی داد.
دلیل امضای قانون رفع تحریم اسلحه برای جمهوری قبرس را که توسط دونالد ترامپ به‌صورت مشروط عملی شد، باید فراتر از رخدادهایی جستجو کرد که در چند ماه گذشته به وقوع پیوسته‌اند. عدم موافقت ترکیه با استفاده از موشکهای اس-400 از یک سو و اراده سیاسی قاطع در ادامه جستجوها و تصمیم به حفاری در مناطقی از دریای مدیترانه جهت استخراج منابع هیدروکربن از سوی دیگر و مهم‌تر از همه اقدام عملی به تأسیس پایگاه نظامی دریایی- هوایی ترکیه در قبرس شمالی و اعزام نخستین پهپاد ساخت داخل به فرودگاه گئچیت قلعه در شمال قبرس در نهایت باعث شده است که نگرانی‌هایی از سوی اتحادیه اروپا و همچنین ایالات‌متحده پدید آید. لیکن با تمام این اوصاف، مهم‌ترین موضوعی که واشنگتن را به چنین اقدامی واداشته، مربوط به تحریک جدی منافع اسرائیل و مصر در منطقه است که ترکیه با عقد تفاهم‌نامه امنیتی- نظامی و مرزی با دولت لیبی در هفته‌های گذشته و تعیین خطوط مرزی دریایی موجب شد که اعمال فشار سیاسی بر کاخ سفید از سوی متحدان آمریکایی در مدیترانه شرقی صورت عینی پیدا کند؛ زیرا جزیره کرت یونان به‌عنوان نقطه ثقل خطوط انتقال انرژی، اعم از برق و گاز میان اسرائیل، مصر، یونان و قبرس به شمار می‌رود و بر اساس تفاهم‌نامه امضاشده میان رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه و فائز السراج، نخست‌وزیر لیبی، این جزیره در موقعیت انفعالی قرار گرفته و اهداف راهبردی کشورهای یادشده ضربه خواهد خورد.
گفتنی است که در چند روز اخیر مجلس ملی ترکیه توافق امنیتی و نظامی دولت آنکارا با دولت وفاق ملی لیبی را که در 27 نوامبر به امضا رسیده بود، به تصویب رساند و بدین ترتیب تفاهم‌نامه موجود شرایط قانونی و حقوقی به خود گرفت. بر اساس همین مصوبه راه اعزام و حضور گسترده نیروهای نظامی ترکیه در لیبی هم گشوده شد و ترکیه خواهد توانست بر اساس همین توافق‌نامه دریایی، حقوق و منافع ملی‌اش را تأمین کند. البته السراج نیز به‌عنوان دولت وفاق ملی از سوی خلیفه حفتر تحت‌فشار و تهدید است و ترکیه با حمایت از آن، حضوری فیزیکی برای مبارزه با نیروهای نظامی مخالف دولت لیبی خواهد داشت و از همه مهم‌تر خواهد توانست از چمبره تنگ حضور در مدیترانه شرقی به سمت شمال آفریقا راه‌یافته و موازنه قدرت را به نفع خود تغییر دهند.
همچنان که معلوم است از زمان بروز حوادث مربوط به نبرد میان ترک‌ها و یونانی‌های قبرسی در سال 1974 و حضور ترکیه در شمال این جزیره، تنش جدی میان دو جامعه ترک و یونانی در قبرس پدید آمده و آتن و آنکارا نیز از این مقوله جدا نمانده‌اند. با اعزام نیروهای صلح سازمان ملل به منطقه و جلوگیری از توان‌افزایی نظامی در جزیره، ایالات‌متحده قانون تحریم تسلیحاتی را برای دولت جمهوری قبرس از سال 1987 اعمال نموده بود؛ اما اکنون با شرح شرایطی که بدان اشاره شد، ترامپ قانون همکاری و امنیت انرژی در مدیترانه شرقی را امضا کرد و در ضمن رفع تحریم فروش تسلیحات به قبرس را بر اساس شروطی به امضا رساند و به تصویب کنگره نیز رسید. آنچه بسیار جالب‌توجه است اینکه در این مصوبه همکاری میان ایالات‌متحده با دولت یونان و جمهوری قبرس و اسرائیل در دریای مدیترانه شرقی مورد تأکید قرارگرفته است. به‌طوری‌که این قانون تصریح می‌کند ایالات‌متحده باید امنیت انرژی را بین متحدان خود تضمین کند. توجه به اهمیت ساخت خط جنوبی و خط انرژی موسوم به اینترکانکت دریای آدریاتیک که باعث خواهد شد وابستگی انرژی به اروپا از طریق روسیه را کاهش دهد، از اهم اهداف در اقدام اخیر است؛ یعنی تمایل ترکیه به سمت روسیه و عدم حل تنش میان واشنگتن و آنکارا و موضع‌گیری صریح آنکارا در برابر دیدگاه‌های سیاسی- امنیتی اسرائیل باعث شده است که آمریکا، ترکیه را تحت‌فشار قرار دهد.
در همین قانون به حضور بیش از 40 هزار نیروی نظامی ترکیه در جزیره قبرس و تلاش جدی آنکارا به دریافت سلاح‌های پیشرفته دفاعی- تهاجمی و استراتژیکی از روسیه و اهتمام ویژه دولت ترکیه به ماندگاری در جزیره اشاره‌شده که باعث شده است حمایت لازم از دولت جمهوری قبرس مدنظر قرار گیرد. بر همین اساس ایالات‌متحده شرطی را در رفع تحریم تسلیحاتی دولت جمهوری قبرس مدنظر قرار داده که مفهوم اصلی از این قانون را روشن می‌سازد؛ شرط این است که دولت جمهوری قبرس حق استفاده از بنادر خود به کشتی‌های نظامی روسیه را در جزیره ندهد.
به‌موازات اقدام ایالات‌متحده، نیکوس دندیاس وزیر امور خارجه یونان نیز اوایل هفته طی سفری به بنغازی با خلیفه حفتر دیدار و مذاکره کرد که درواقع واکنشی جدی در برابر دولت وفاق ملی و همکاری با آنکارا است. گفتنی است که دولت وفاق ملی از سوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته‌شده است.
درنهایت ماحصل ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که دولت‌های غربی قدرت‌یابی سیاسی- نظامی- امنیتی، دولت ترکیه را نمی توانند برتابند و تحرکات آن را تحریک آمیز تلقی نموده‌اند. لذا به نظر می‌رسد آب‌های مدیترانه شرقی به‌شدت به سمت داغ شدن می‌رود.
منبع:https://www.scfr.ir/
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
