بازار گاز در منطقه آشوب
به گزارش میز نفت، بازار گاز طبیعی پس از آغاز همهگیری کووید-۱۹ با بزرگ‌ترین بحران تاریخ خود روبه‌رو شده است. قیمت گاز در بازارهای امریکای شمالی، اروپا و آسیا به پایین‌ترین میزان در دو دهه گذشته سقوط کرده است. مخازن ذخیره‌سازی گاز طبیعی در حالی وارد پاییز شده‌اند که اکثر آنها کاملاً پر هستند.
غول‌های بزرگ تولیدکننده گاز طبیعی بیش از هر زمان دیگری نیازمند همکاری برای کاهش تولید هستند. در بازار کنونی گاز طبیعی، هیچ کنترلی بر میزان عرضه وجود ندارد. چنین شرایطی متفاوت از سایر کالاها و در پاره‌ای از مواقع پیامدهای ناگواری به همراه خواهد داشت.
در مواقعی که کاهش تقاضا به وجود می‌آید، تعدادی از تولیدکنندگان گاز به میزان قابل توجهی از عرضه خود می‌کاهند، اما تعدادی دیگر از تولیدکنندگان حاضر به کاهش تولید نیستند. به همین دلیل قیمت گاز طبیعی با کاهش زیادی روبه‌رو شده و همچنان در این سطح باقی مانده است.
بازار گاز همچنان با انعطاف‌پذیری به جلو حرکت می‌کند، اما شرایط کنونی نشان می‌دهد موانعی بر سر ایجاد یک کارتل جدید وجود دارد و به ویژه قطری‌ها تمایلی ندارند تا این عرصه را به رقبای خود واگذار کنند.
زیر سایه کرونا
از اواخر سال ۲۰۱۸ میلادی، شاهد کاهش قیمت گاز طبیعی در بازارهای جهانی بوده‌ایم. با آغاز همهگیری ویروس کرونا در تابستان امسال، قیمت گاز باز هم کاهش یافته است. در ایالات متحده، قیمت گاز در پایانه هنری به کمترین میزان در ۲۵سال اخیر رسیده. در هلند، قیمت گاز طبیعی نسبت به کمترین میزان در تاریخ این کشور ۶۰درصد پایین‌تر است.
در بازارهای ژاپن و کره‌جنوبی به ندرت قیمت هر یک میلیون بی‌تی‌یو گاز کمتر از ۴ دلار بوده، اما هم‌اکنون شاهد قیمت ۲ دلاری در این بازار هستیم. در گذشته با کاهش قیمتی گاز، شاهد رشد تقاضای آن به ویژه از سوی نیروگاه‌های تولید برق و کارخانه‌های صنعتی بوده‌ایم، اما به دلیل بحران اقتصادی و رکود در کشورهای دنیا، شاهد تغییر مهره‌های بازی هستیم.
در بازار گاز طبیعی عرضه و تقاضا برای متوازن کردن بازار پیشگام شده است. ایالات متحده و روسیه در ماه‌های اخیر، صادرات خود را کاهش داده‌اند. صادرات انرژی ایالات متحده در ماه جولای نسبت به ژانویه ۶۷ درصد کاهش یافته و صادرات گاز خطوط لوله روسیه نیز در این مدت ۱۷درصد کاهش نشان می‌دهد. ( نکته قابل توجه این است که صادرات گاز ایالات متحده با خط لوله تغییر چندانی نداشته است.) صادرات کانادایی‌ها نیز در این مدت ۱۰درصد و نروژی‌ها ۵درصد کمتر شده، اما استرالیایی‌ها با راه‌اندازی طرح‌های جدید تولید ال‌ان‌جی، میزان صادرات خود را کم و بیش حفظ کرده‌اند.
قطر به عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده ال‌ان‌جی دنیا میزان تولید خود را ثابت نگاه داشته است.البته دارابودن قراردادهای بلندمدت، مهم‌ترین دلیل شرایط کنونی آنها است.
درس آموخته‌های یک بحران
با وجود تلاش‌های تولیدکنندگان برای کاهش عرضه گاز طبیعی، قیمت‌ها همچنان نزولی است. خریداران گاز طبیعی همه کارت‌های بازی را در اختیار دارند. شرکت‌های دارای تأسیسات ذخیره‌سازی گاز امیدوارند تا در زمستان امسال، گاز‌های ارزان خریداری شده خود را با قیمتی بالاتر و سودآور به مشتریان بفروشند.
تولیدکنندگان امریکایی ال‌ان‌جی برای ورود به بازار از قراردادهای کوتاه‌مدت و تک‌محموله‌‌ای استفاده می‌کنند. در این قراردادها خریداران می‌توانند بدون پرداخت جریمه، قراردادهای خود را لغو کنند. این شرایط با وجود داشتن جاذبه برای مشتریان، تولیدکنندگان را با چالش روبه‌رو می‌کند. سقوط قابل توجه صادرات ال‌ان‌جی ایالات متحده در سال ۲۰۲۰ میلادی را باید در چارچوب ساز‌و‌کارهای حاکم بر قراردادهای بازار گاز طبیعی ارزیابی کرد.
روسیه نیز نسبت به شرایط کنونی بازار اقداماتی انجام داده است. صدور گاز آنها به اروپا از طریق خط لوله کاهش داشته و شرکت گازپروم به دلیل داشتن انحصار در بازار گاز اروپا قادر به افزایش زیاد قیمت‌ها نیست.
آمارها نشان می‌دهد سهم بازار مردان یخی در اروپا به دلیل افزایش سهم ال‌ان‌جی در حال کاهش است. امریکایی‌ها مهم‌ترین رقیب تازه وارد به این بازارند و دولت‌های اروپایی نیز از ورود بازیگران جدید و کاهش وابستگی به گاز روسیه خوشحال هستند.
در آن سوی بازار، قطری‌ها قرار دارند که چندان تمایلی به کاهش و افزایش عرضه ندارند.آنها با تمام ظرفیت خود در حال تولید هستند تا درآمد بیشتری به دست آورند.
در بازار گاز طبیعی برخلاف بازار نفت، رهبر بازار تمایلی به دستکاری میزان عرضه ندارد. پیام این شرایط روشن است: قطر میتواند از همه رقبای خود پیشی بگیرد. تولیدکنندگان گاز با دو مدل قراردادهای بلندمدت و کوتاه‌مدت به صدور این محصول می‌پردازند، هر یک از این دو مدل مزایا و محدودیت‌هایی دارند.
درس‌هایی برای آینده
تولیدکنندگان بزرگ بازار گاز، هیچ‌گاه در جهت ایجاد یک کارتل تلاش نکرده‌اند. در سایه قراردادهای بلندمدت، آنها برای رشد تولید تلاش می‌کنند. سازوکار تعیین قیمت گاز براساس قیمت جهانی نفت نیز همواره به ثبات تقاضا کمک کرده، اما به نظر می‌رسد با همهگیری ویروس کرونا و آینده نامعلوم آن، زمان ایجاد یک اوپک گازی فرارسیده است. البته قطری‌ها چندان تمایلی به تشکیل این کارتل جدید ندارند. هرچند آنها نیز خواهان افزایش قیمت‌ها هستند.
در این کارتل جدید، رقابت و همکاری در کنار هم وجود خواهد داشت. ایجاد یک اوپک گازی میتواند سرمایه‌گذاران و تأمین‌کنندگان مالی پروژه‌های جدید را به سوی صنعت گاز سوق دهد. اگر قیمت گاز همچنان کاهش یابد، بسیاری از پروژه‌های در حال توسعه، غیر اقتصادی و زیان‌ده خواهد شد. چنین شرایطی یک کابوس بزرگ برای این بازار خواهد بود.
قطری‌ها به عنوان رهبر تولیدکنندگان کم هزینه بازار از سقوط قیمت‌ها هراس چندانی ندارند، چراکه آنها با داشتن ذخایری عظیم در میدان گنبد شمالی و دارابودن برنامه‌های توسعه برای افزایش تولید ال‌ان‌جی در دو دهه آینده، همچنان رهبری این بازار را در دست خواهند داشت. هرچند سایر تولیدکنندگان با آینده نامعلومی روبه‌رو هستند.
منبع:https://www.mizenaft.com
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
