بازداشت محمود عزت از رهبران برجسته اخوان المسلمین توسط دستگاه امنیتی مصر

دولت مصر اعلام نمود که محمود عزت، قائم مقام مرشد اخوان المسلمین و رهبر بالفعل این جریان پس از 7 سال زندگی مخفیانه در قاهره بازداشت شد. وی که در سال 1944 میلادی در مصر متولد شد و از سال 1962 به عضویت این جریان درآمد، از بلندپایه­ترین اعضای این سازمان بود و مناصبی همچون عضویت در دفتر ارشاد (معادل شورای مرکزی) و معاونت مرشد عام این جماعت را بر عهده داشت و طی دوران سادات و مبارک چندین بار به دلیل فعالیت های سیاسی و تشکیلاتی به زندان محکوم شده بود. وی یکی از اعضای حرس القدیم یا طیف متأثر از سید قطب محسوب می­گردد که از دهه­های 1980 و 1990 کنترل اخوان­المسلمین را در دست داشتند و در سال 2012 میلادی توانستند با وجود مخالفت طیف نوگراتر جماعت، که در دهه­های 1970 و 1980 وارد این جماعت شده­بودند، جماعت اخوان­المسلمین را به سمت معرفی خیرت الشاطر و سپس محمد مرسی به عنوان کاندیدای ریاست­جمهوری مصر سوق دهند.

پس از کودتای سال 2013 میلادی و بازداشت محمد بدیع، مرشد عام اخوان­المسلمین، محمود عزت بر طبق آیین­نامه داخلی این جماعت به عنوان جایگزین موقت مرشد عام منصوب شد. وی در طول مدت ریاست خود با بحران های زیادی مواجه شد که مهم­ترین آن­ها را می­توان سرکوب بی­سابقه کادرهای اخوانی و بروز دودستگی­های عمیق در میان کادرهای اخوان­المسلمین به خصوص در سال 2015 اشاره نمود. در این سال اختلاف نظرها بر سر راهبرد اتخاذ شده از جانب رهبران قدیمی و عمدتا مستقر در خارج و نارضایتی ها میان رهبران جدید و جوان جایگزین شده با کادرهای بازداشت شده، به رهبری محمد کمال بالا گرفت. محمود عزت با وجود تعلق به طیف قدیمی و محافظه­کار، توانست با تکیه بر تاریخ مبارزاتی، کاریزما و حضور خود در مصر و همچنین با استفاده از کشته­شدن محمد کمال در سال 2016 بخشی از انسجام را به جماعت اخوان در مصر بازگرداند.

جماعت اخوان­المسلمین در طول سال­های گذشته با حمله وحشیانه­ای از جانب دولت مصر به منظور از بین بردن این جماعت مواجه بوده­است که از زمان عبدالناصر بی­سابقه بوده­است و سبب شده است که این سازمان سیاسی ضربات سنگینی را متحمل شود. این جماعت همچنین از سال 2013 میلادی با مشکلات داخلی بسیاری از جمله دودستگی­های داخلی و نارضایتی از در کادرها رنج می­برد. با مرگ محمود عزت و انتقال کرسی رهبری این سازمان سیاسی به محمد منیر، که از کادرهای محافظه­کار سنتی و خارج نشین است، به دو دلیل احتمال تضعیف اخوان­المسلمین را افزایش خواهد داد. اول آن­که محمد منیر به دلیل سکونت در خارج از کشور و تیپ شخصیتی و خط فکری، کاریزمای لازم برای حفظ انسجام در سازمان و کنترل نارضایتی­ها را نداشته باشد. از جانب دیگر حضور محمد منیر در خارج نیز سبب خواهد شد که احتمال نفوذ بیشتر متحدان منطقه­ای اخوان المسلمین، یعنی قطر و ترکیه، در این سازمان و خط سیاسی آن بیش از پیش افزایش یابد که هر دو این موارد در صورت رخ دادن منجر به تضعیف بیشتر سازمان اخوان­المسلمین خواهد شد.