موضوع افغانستان چه تاثیری بر روابط روسیه پاکستان دارد
ضمیر کابلوف، نماینده ویژه روسیه در افغانستان در دیدار با باجوا فرمانده ارتش پاکستان، طی اظهاراتی از تشکیل “دولت انتقالی” در افغانستان حمایت کرد. اگر سایر بخش های صحبت کابلوف مورد توجه قرار دهیم متجه می شویم که وزنه حمایت وی از طالبان به مراتب بیشتر از جمهوری اسلامی افغانستان است و این نشان از تغییر اساسی دیدگاه روسها نسبت به مسائل افغانستان دارد. حتا نزدیکی گسترده روسیه و پاکستان، با توجه به سابقه دشمنی آنها طی چند دهه گذشته، موضوع جدیدی است که نیازمند بررسی دقیق تر دارد.
تغییر نگاه روسها به افغانستان
نگاه روسها نسبت به بسیاری مسائل تغییر کرده است. زمانی آنها برای آنکه خطر گروه های سلفی همچون طالبان را دفع کنند، با دشمن خود یعنی امریکا متحد شدند. آسمان حوزه نفوذ روس ها برای حملات هوایی امریکا باز بود و حمایت لوجستیکی روسیه نقش مهمی در نابودی امارت اسلامی ایفا نمود. اما اکنون گویا با گذشت قریب به دو دهه دیگاه بازیگران بین المللی نسبت به پدیده های جهان تغییر یافته است و این تغییر شکل جدید از کنش های رفتاری را می طلبد.
در واقع در دوره ای که شوروی فروپاشید و نظم امنیتی جدیدی شکل نگرفته بود روسیه نمی توانست مستقلانه به عنوان بازیگر فعال در جنوب آسیا مطرح شود. بنابراین نیاز داشت تا به بازیابی و تجدید خود بپردازد لذا هزینه تامین امنیت افغانستان به دوش امریکایی ها افتاد و روسها تقریبا نقش منفعلی در منطقه ایفا کردند. اما پس از افول نظم هژمونیک امریکا از دوره اوباما، و کاهش توان امریکا در افغانستان، روسیه در کنار چین آرام آرام در مسیر قدرت وارد شدند و از نقش منفعل به نقشی فعال تغییر پیدا کردند.
در این میان، نگاه روسها به پدیده طالبان نیز تغییر پیدا کرد و دید آنها نسبت به این گروه تعدیل شد. بنابراین برای بازیگری فعال و تاثیرگذاری بیشتر در این گروه ناگزیر روابط گسترده‌ای را با پاکستان برقرار کردند در واقع روزها دریافتند که بازیگری فعال در افغانستان نیازمند بهبود رابطه با پاکستان است. این دیدگاه بر خلاف دیدگاه چهار دهه پیش آنها نسبت به جنوب آسیا بود که دقیقاً در مقابل پاکستان قرار می‌گرفتند اما اکنون به خوبی دریافته اند که به منظور تاثیرگذاری بیشتر بر تحولات و نیز گروه طالبان، ناگزیر نیازمند گسترش ارتباط با پاکستان هستند در واقع واقعیت های ژئوپولتیکی بر نگاه روسها بسیار تاثیرگذار بود. بگونه ای که سخنان دیروز کابلوف نشان از قرابت فکری روسیه و پاکستان نسبت به مسائل افغانستان داشت.
چرا نگاه روسها به افغانستان تغییر کرد؟
تجربه تلخ جنگ روسها با افغانستان و عدم کامیابی در این کشور آنها را به این نتیجه رساند که اساساً افغانستان یک باتلاق راهبردی است که فعالیت نظامی مستقیم و ورود در آن بسیار هزینه ساز خواهد بود. از سوی دیگر نفوذ در منطقه جنوب آسیا و دستیابی به آبهای گرم همواره آرزوی روسیه در طول تاریخ بوده است به نوعی که این روسیه به عنوان یک راهبرد اساسی در دوران تزار مطرح می‌شود و در دوران شوروی نیز در استراتژی برژنف پیاده می گردد. اما اکنون روسیه راه های جدیدتری را برای آنکه حوزه نفوذ خود را افزایش دهد و در معادلات امنیتی در منطقه جنوب آسیا تاثیر گذار باشد، از طریق نزدیکی به پاکستان مسیر جدیدی را طی می‌کند تا از یک سو نگرانی های امنیتی خود را برطرف کند و از سوی دیگر حوزه نفوذ خود را گسترش دهد د مجموعه قراردادهای نظامی و اقتصادی که در طی سالها و ماههای اخیر با دولت پاکستان امضا شده است نوید راهبرد جدید روزها در آسیای جنوبی را می دهد.
از سوی دیگر احتمالاً در طی سالهای آینده شکل چینش ها در موازنه آسیای جنوبی تغییر کند. در دوره ای روابط پاکستان امریکا و کشورهای حاشیه خلیج فارس در منطقه جنوب آسیا کاملاً علیه سیاست‌های روسیه در این منطقه بود اما اکنون الگوی رفتاری و نیز چینش اعضا تغییر پیدا کرده است به نوعی که طی سال های اخیر پاکستان نگاه گذشته خود نسبت به کشورهای حاشیه خلیج فارس را تغییر داده و از سوی دیگر نسبت به روسیه نگرش مثبت پیدا کرده است.
علی ایحال نزدیکی اخیر مسکو-اسلام آباد، به معنای تغییر رفتار بازیگران نسبت به یکدیگر طی چند دهه اخیر بوده است. در دوره ای که پاکستان با کمک سازمان سیا سد راه روسها در افغانستان بود اکنون رابطه ای بهتر و گسترده تر با روسیه برقرار نموده است و این موضوع تاثیرات امنیتی گسترده ای بر افغانستان باقی خواهد گذاشت.
منبع:https://telegra.ph
- برچسب ها: آمریکا, اندیشکده, اندیشکده جریان, پاکستان, روسیه, ضمیر کابلوف
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
