واکنش طالبان در صورت تداوم حضور نیروهای خارجی چه خواهد بود؟
تغییر دولت در امریکا، شکل جدیدی را در مناسبات سیاسی و امنیتی در افغانستان بوجود خواهد آورد. همزمان در نشست اخیر ناتو نیز به عدم جمع‌بندی در خصوص خروج زودهنگام از افغانستان و نیز هماهنگی با امریکا اشاره شد. این مواضع در حالی اتخاذ می شود که طبق توافق نامه دوحه، قریب به چند ماه تا پایان خروج نیروهای خارجی از افغانستان زمان باقی است. با توجه به این موارد احتمالاً طی ماه های آتی شکل جدیدی از تحرکات امنیتی و نظامی در افغانستان را شاهد خواهیم بود.
نشست امروز ناتو احتمالاً به معنای نگرانی ناتو از خروج شتابزده از افغانستان و نیز شکل گیری خلاء امنیتی در افغانستان بود. در واقع با توجه به تغییر دولت در امریکا و نیز نزدیکی زمان خروج نیروهای خارجی از افغانستان، طبق توافق دوحه، نشست اخیر ناتو به منزله بررسی موضوع آینده نیروها در افغانستان قابل توجه بود. هماهنگی امریکا و اروپا و نیز عدم تعجیل در خصوص خروج از افغانستان، احتمالاً در شکل و نوع راهبرد جدید غرب نسبت به افغانستان تغییراتی ایجاد خواهد کرد اما تمام این موارد در واکنش طالبان قابل ارزیابی است.
به عبارت دیگر طالبان پس از امضای توافق دوحه عملیات های خود را تنها علیه نیروهای افغانستان انجام دادند و سطح عملیات را به‌گونه ای طرح نمودند که ایالات متحده امریکا به بهانه نقض توافق دوحه از این توافق خارج نشود. در واقع در تمام این مدت، طالبان علیه امریکا هیچ نوع عملیاتی را صورت ندادند و سعی کردند تا دوره تعیین شده خروج نیروها از افغانستان به پایان برسد، اما در صورتی که نیروهای امریکایی و ناتو از افغانستان خارج نشوند، واکنش طالبان چگونه خواهد بود آیا شرایط به سابق بازخواهد گشت و یا آنکه طالبان به منظور جلب اعتماد بیشتر امریکا شرایط جدیدی را بوجود خواهند آورد؟
برای بررسی این موضوع نیاز به بررسی چند سناریوی محتمل خواهیم داشت که در ذیل به آنها اشاره خواهیم کرد:
سناریوی اول بازگشت شرایط به پیش از توافق دوحه است. برخی از تحلیلگران این سناریو را محتمل ترین سناریو در صورت ابقای نیروهای خارجی در افغانستان می دانند. با این تفاوت که اهرم های فشار طالبان افزایش خواهد یافت. همانطور که این مورد در نامه اخیر طالبان به مردم امریکا تا حدودی مشاهده می شد. دسترسی و دستیابی طالبان به پهپادهای پیشرفته و نیز احتمالا سلاح های جدید می تواند توانایی میدانی آنها در عملیات را افزایش دهد. همچنین از آنجایی که طالبان یک بازیگر پراکسی به حساب می آید و نمی توان آن را در دسته بازیگران غیردولتی مستقل قرار داد، حمایت پاکستان از طالبان به منظور فشار به امریکا افزایش می یابد.
اما در سناریوی دوم احتمالاً طالبان به پیش از توافق دوحه بازنخواهند گشت و سعی خواهند کرد تا شروط جدید را مدنظر قرار دهند. آنها در بدبینانه ترین حالت این احتمال را در نظر می گیرند که امریکا به طورکلی به دنبال خروج از افغانستان است اما در زمان بندی این خروج کمی در ابهام قرار دارند. در واقع ممکن است بایدن شروطی همچون “کاهش خشونت ها” و یا “خروج در صورت حصول توافق بین الافغانی” را به توافق دوحه اضافه نماید اما خروج حتمی است چراکه امریکا به این باور رسیده که امکان پیروزی در جنگ افغانستان کمی دور از ذهن می باشد بنابراین سرانجام باید از این کشور خارج شود. در واقع در این سناریو طالبان، گروهی خسته از جنگ می باشند که به دنبال حصول نتیجه در سریع ترین زمان ممکن هستند و بنابراین نمی خواهند با اقدامی علیه امریکا تمام شرایط را به گذشته بازگردانند.
اما سناریوی سوم شرایطی تلفیقی از دوسناریوی گذشته با اندکی تغییر است. در این سناریو طالبان کاملا به مرحله گذشته بازنمی گردند و دست به اقدامی گسترده نخواهند زد اما فشار علیه نیروهای امنیتی افغانستان را تداوم خواهند بخشید و از سوی دیگر امریکا را نیز تحت فشار قرار خواهند داد در واقع در یک محیط نامتقارن به دنبال افزایش قدرت چانه زنی خود هستند اما با این تفاوت از سناریوی اول که فشار آنها اساسی و مبتنی بر عدم تعامل با امریکا نخواهد بود بلکه سعی می کنند حین تعامل و توجه به شرایط جدید، قدرت چانه زنی خود را افزایش دهند. در واقع آنها هدفی به منظور بازگشت به شرایط قبل از توافق ندارند بلکه ضمن توجه به خواسته های جدید بایدن به دنبال افزایش قدرت چانه زنی خواهند بود.
شرایط متفاوت تر از دوره ترامپ خواهد بود اما لزوما این به معنای بازگشت شرایط به دوره جرج بوش و یا اوباما نیست. نه امریکا خواهان باقی ماندن طولانی مدت در افغانستان است و نه طالبان میل زیادی به ادامه جنگ با امریکا و بازگشت به گذشته دارند. اما آنچه که حائز اهمیت است شرایط وخیم امنیتی در افغانستان می باشد که با توجه به شدت خشونت ها منجر به گسترش کشته و زخمی شدن افراد ملکی و نیز سیر مهاجرت و نابسامانی ها خواهد بود شرایطی که مردم افغانستان را خسته تر و ناامیدتر از گذشته کرده است.
منبع:https://telegra.ph
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
