سفر الکاظمی به واشنگتن و راهبرد آمریکا در عراق
مصطفی الکاظمی، نخستوزیر عراق سهشنبه گذشته ۲۸ مردادماه در رأس یک هیئت سیاسی و اقتصادی برای تکمیل گفتوگوهای راهبردی بین واشنگتن و بغداد، راهی آمریکا شد. الکاظمی پنجشنبه گذشته در کاخ سفید با دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا و در آخرین روز سفرش به واشنگتن با نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان این کشور دیدار و گفتوگو کرد.
سفر الکاظمی، نخستوزیر عراق به آمریکا توجه رسانهها را ازآنجهت به خود جلب کرد که این سفر نخستین سفر وی به واشنگتن بود و در شرایطی این سفر را انجام داد که در داخل عراق نگاهها معطوف به این موضوع بود که آیا در این سفر چارچوبی برای خروج نیروهای آمریکایی موردبحث قرار خواهد گرفت یا خیر؟ چراکه برخی از گروههای عراقی از الکاظمی درخواست کرده بودند که بهعنوان یک اولویت به این موضوع نگاه کند. همچنین این سفرها چه منطقهای و چه فرا منطقهای بهعنوان یک تجربه سیاسی برای نخستوزیر عراق که در راستای سامان دادن به سیاست خارجی دولتش تلاش میکند نیز محسوب میشد.
البته اولین سفر خارجی مصطفی الکاظمی بعد از پست نخستوزیری، سفر به ایران بود که هم بعد سیاسی داشت و هم بعد اقتصادی؛ اما در مورد آمریکا این مسائل چندوجهی است؛ جدای از بحث سیاسی روابط بین آمریکا و عراق و این امر که آینده این روابط با توجه به مسائلی که در ماههای گذشته بین دو طرف موردبحث قرارگرفته ازجمله در ارتباط با توافقنامه امنیتی جدید چگونه خواهد بود، یکی از موضوعات مهم در خصوص چارچوببندی مسئله خروج نیروهای آمریکایی از عراق است. البته در این سفر آنگونه که دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا اعلام کرد آمریکاییها برنامهریزی کردهاند که در یک دوره سهساله عمده نیروهایشان را از عراق خارج کنند. در همین راستا طی چند روز گذشته نیروهای آمریکایی یک پایگاه نزدیک بغداد بهعنوان التاجی را تخلیه کرده و به دولت عراق واگذار کردند و در مناطق دیگر مستقر شدند.
درواقع چشمانداز خروج نیروهای آمریکایی از عراق تابع دو مکانیسم است؛ نخست مصوبه مجلس عراق است که بر اساس آن باید نیروهای آمریکایی از عراق خارج شوند ولی این مصوبه هنوز بلاتکلیف است.
مسئله دیگر به توافقنامه امنیتی بین بغداد-واشنگتن بازمیگردد که در چارچوب همان توافقنامهای است که در سال 2009 بین دو کشور منعقد شد و امروز بازتعریفی از همان توافق بین عراق و آمریکا صورت گرفته است؛ بنابراین آمریکاییها، هم میخواهند بخشی از نیروهایشان را از عراق خارج کنند و هم مایل نیستند که بهطور کامل از عراق خارج شوند. بهبیاندیگر کاخ سفید در پی آن است که قالبهای جدیدی از حضور نظامی نیروهایشان در عراق را ارائه دهد و پیشبینی میشود که آمریکا در یکروند طولانیتری بحث خروج نیروهایش از عراق را دنبال کند.
همچنین بخشی از چشمانداز روابط آتی آمریکا و عراق بر چگونگی سامان دادن به روابط اقتصادی، سرمایهگذاریها در عراق و مسئله انرژی بازمیگردد. شاهد بودیم که آمریکا در 15، 16 سال گذشته در این زمینه فعالیتهایی انجام داده و شرکتهای آمریکایی در عراق فعال هستند. در بلندمدت نیز آنها برای عراق برنامههای خاص خود را تعیین کردهاند و در همین قالب عراقیها نیز به دنبال آن هستند که شکل تعریفشدهتری به روابط اقتصادی با آمریکا بدهند.
موضوع سومی که برای واشنگتن اهمیت دارد نیز نقش آمریکا در منطقه است و آمریکاییها نمیخواهند عراق را رها کنند. آنها از منظر سیاسی نیز در پی آن هستند که نقش و نفوذ برخی از کشورهای همسایه عراق بهویژه جمهوری اسلامی ایران را در عراق کاهش دهند. نگاه سیاسی آمریکا به عراق به این صورت است که نفوذ خود را در عرصههای سیاسی و فرهنگی در این کشور افزایش دهند و در این غالب از نقش بازیگران منطقهای بکاهند، همچنان که ترامپ یکی از دلایل حضور نظامی آمریکا در عراق را خطرات همسایه شرقی این کشور یعنی ایران عنوان کرد! این در حالی است که آمریکا نتوانسته سیاستش را در این قالب بهخوبی پیش ببرد که بخشی از این مسئله ناشی از نوع روابط تهران-بغداد از منظرهای تاریخی، مذهبی و فرهنگی بین دو کشور است. درعینحال عراق نمیتواند ایران، همسایهای با طولانیترین مرز دو کشور را نادیده بگیرد؛ بنابراین دور کردن ایران و عراق از یکدیگر شدنی نیست و این مزیت ایران در رابطه با عراق محسوب میشود.
درنهایت در خصوص آینده روابط آمریکا و عراق به نظر میرسد که مصطفی الکاظمی نیمنگاهی به روابط با آمریکا و بازتعریف جدید از آن دارد. در رسانهها بحثهای زیادی به نقل ازنخست وزیر عراق منتشر شد ازجمله گفتگوی وی با واشنگتنپست حائز بررسی است. الکاظمی در آن گفتگو اشارهکرده بود که رابطه آمریکا و عراق یک رابطه پایدار است و حضور آمریکا در کشورش را نیز به مقابله با داعش ربط داده بود.
این مواضع الکاظمی، نوع نگاه و مبانی سیاسی وی در رابطه با آمریکا را نشان میدهد. برخی بر این اعتقادند که آمریکاییها امیدوار هستند که با حضور الکاظمی در پست نخستوزیری عراق این پیوندها گسترش بیشتری پیدا کند و دامنه انتقاد از آمریکا داخل عراق کاهش پیدا کند؛ اما در این خصوص نباید از روند تحولات بعدی عراق غافل بود؛ چراکه سال آینده انتخابات برگزار میشود و شخص الکاظمی بهعنوان یک دولتمرد برای آینده سیاسی خود برنامههایی دارد و شاید وی در فکر ایجاد گروه یا حزب سیاسی باشد. همچنین چگونگی برونرفت از بحرانهای داخلی همچون بحرانهای اجتماعی و مشکلات اقتصادی میتواند کلید موفقیت الکاظمی و دولت وی باشد. علاوه بر این انتخابات آمریکا در آبان ماه سال جاری برگزار میشود و انتخاب دوباره ترامپ بهعنوان رئیسجمهور آمریکا در هالهای از ابهام قرار دارد، بنابراین تحولات سیاسی پساانتخابات آمریکا نیز میتواند بر روند تحولات واشنگتن – بغداد تأثیرگذار باشد.
منبع:https://www.scfr.ir/
- برچسب ها: آمریکا, ایران, بحران داخلی, بغداد, پایگاه التاجی, ترامپ, توافقنامه امنیتی, خرج آمریکا از عراق, خروج آمریکا از عراق, سیامک کاکایی, عراق, مصطفی الکاظمی, واشنگتن
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
