موانع پیش روی بایدن در رابطه با ایران
سینا عضدی، کارشناس اندیشکده شورای آتلانتیک آمریکا در یادداشتی که وب‌سایت این اندیشکده منتشر کرد، نوشت: چند سال «فشار حداکثری» دولت ترامپ باعث آسیب به اقتصاد ایران شده اما نتوانسته به اهداف اعلام‌شده‌اش برای بازگرداندن ایران به‌پای میز مذاکره برای رسیدن به توافقی «بهتر» یا واداشتن جمهوری اسلامی به رفتار کردن مانند کشوری «عادی» موفق شود.
در عوض، در این سال‌ها روابط آمریکا-ایران ستیزه‌جویانه‌ترین دوران خود را از اواخر دهه 1980 تاکنون تجربه کرد. تهران و واشنگتن در دو سال گذشته، دو بار در آستانه جنگ قرار گرفتند: اول، بعد از شلیک ایران به یک پهپاد آمریکایی در سال 2019 و دوم، وقتی ایران در پاسخ به ترور قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس در اقدامی تلافی‌جویانه نیروهای آمریکایی در عراق را به‌طور مستقیم هدف گرفت. تهران برنامه هسته‌ای خود را دوباره تقویت کرده و در یمن، سوریه، لبنان و افغانستان و نیز در عراق نفوذ منطقه‌ای خود را به نمایش گذاشته است. تهران به «فشار حداکثری» با «مقاومت حداکثری» پاسخ داده است. دولت جو بایدن می‌تواند با کاهش برخی از تحریم‌ها علیه اقتصاد ایران و با حمایت صریح و تسهیل صدور کالاهای بشردوستانه به ایران تنش‌ها را کاهش دهد. همچنین انتظار می‌رود که بایدن به رویکرد دولت باراک اوباما که در آن معاون رئیس‌جمهور بود، بازگردد؛ یعنی احیای دیپلماسی چندجانبه‌ای که به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در سال 2015 منجر شد.
بایدن ایران را «بازیگری متزلزل کننده» خوانده است که هرگز نباید اجازه تولید تسلیحات هسته‌ای را داشته باشد. او در ماه سپتامبر وعده داد که اگر ایران به پایبندی دقیق به برجام بازگردد، او آمریکا را «به‌عنوان نقطه آغاز مذاکرات تکمیلی» به برجام باز خواهد گرداند. اخیراً یک مقام عالی‌رتبه سابق دولت اوباما گفت که در اولین ماه‌های ریاست جمهوری بایدن شاهد پیوستن کامل او به این توافق خواهیم بود، یعنی لغو تحریم‌ها در ازای تعلیق برخی از برنامه‌های هسته‌ای ایران که در سه سال گذشته توسعه‌یافته است.
دولت بایدن به متحدان سنتی خود یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان و نیز اتحادیه اروپا خواهد پیوست تا ائتلاف دوران اوباما را که برجام نتیجه آن بود، بازسازی کند. درعین‌حال کشورهای اروپایی در فاصله زمانی انتخابات آمریکا و تحلیف بایدن درصدد رفع شکاف با ایران خواهند بود. هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان در پیام تبریک به بایدن توییت کرد که «ما فقط درصورتی‌که نیروهایمان را به هم پیوند بزنیم قادر به حل چالش‌های بین‌المللی خواهیم بود.» او به‌طور خاص از دولت بایدن خواست در خصوص ایران همکاری نزدیکی داشته باشد. دیگر رهبران اروپایی نیز بر لزوم احیای همکاری میان اتحادهای ترانس آتلانتیک تأکید کردند.
درهرصورت در مسیر بایدن برای احیای دیپلماسی با تهران موانعی وجود دارد. اول این‌که زمان اندکی تا انتخابات ریاست جمهوری ایران در ژوئن 2021 باقی‌مانده است. حسن روحانی که در ماه اوت به پایان دومین دور ریاست جمهوری خود می‌رسد در تاریخ سوم نوامبر گفت: «اکنون، فرصتی برای دولت بعدی آمریکا پیش‌آمده که اشتباهات گذشته را جبران کند و به مسیر پایبندی به توافقات بین‌المللی بازگردد.» محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه او نیز اخیراً گفت: «آنچه برای ما مهم است چگونگی رفتار کاخ سفید بعد از انتخابات است، نه این‌که چه وعده‌ها و شعارهایی داده‌شده است.» ظریف هرگونه مذاکره مجدد درباره برجام را رد کرد و گفت که «اگر ما می‌خواستم چنین کاری (مذاکره دوباره) را انجام دهیم، چهار سال قبل با ترامپ انجام داده بودیم.»
دولت بایدن برای رسیدن به توافق درباره مسئله هسته‌ای با ایران شش ماه وقت دارد. دولت جدید آمریکا همچنین با فشار لابی عربستان، امارات و اسرائیل که همگی از آغاز با برجام مخالف بودند، روبرو است. پایتخت‌های خاورمیانه به‌طور طبیعی نگران هستند که تعامل دوباره آمریکا با ایران نه‌تنها به تقویت ایران بلکه به نزدیکی بیشتر ایران و آمریکا منجر شود که این امر به کاهش اهمیت آن‌ها برای واشنگتن خواهد انجامید.
چالش دیگر برای ورود دوباره و سریع آمریکا به توافق هسته‌ای با ایران، تحریم‌های جدید دولت ترامپ است. دولت ترامپ به‌تازگی در تلاش برای دور کردن ایران از نظام مالی جهانی 18 بانک ایرانی را تحریم کرد و وعده مجازات بیشتری را در آخرین روزهای دولتش داده است. هدف تحریم‌ها روشن است: بی‌ثبات کردن اقتصاد ایران و پیچیده کردن تعامل بایدن با ایران. عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران اخیراً هشدار داد که اگر آمریکا می‌خواهد به برجام بازگردد، باید همه تحریم‌های یک جانبه‌ای را که از سال 2017 تاکنون اعمال شده، رفع شود.
بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا بعد از چهار سالِ آشفته، فرصت تعدیل دوباره روند روابط آمریکا و ایران را خواهد داشت. در دوره کوتاهی که روحانی و بایدن، هر دو در رأس قدرت هستند، به آن‌ها توصیه می‌شود به‌سرعت به سمت پایبندی کامل به برجام حرکت کنند زیرا احتمالاً دولت بعدی ایران یک شریک مذاکراتی سخت‌تر و بدبین‌تر خواهد بود.
منبع:https://www.scfr.ir/
- برچسب ها: آمریکا, اسرائیل, امارات, انتخابات ریاست جمهوری, ایران, ترامپ, ترامپیسم, جمهوری‌خواهان, جو بایدن, چین, خاورمیانه, روسیه, سازمان تجارت جهانی, سوریه, سیاست مهاجرتی, عربستان, فلسطین, مجلس سنا, محافظه کاران, ویروس کووید-۱۹, یمن
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
