چشم انداز روابط آمریکا و کوبا در دوران بایدن

افزایش فشارها و تحریم ها بر کوبا در یک ماه پایانی دوره ترامپ

 تنها در یک ماه پایانی روی کار بودن ترامپ شاهد افزایش سطح فشارهای دولت امریکا بر کوبا بودیم. در تاریخ 1 دی 99 سه کمپانی کوبایی وابسته به ارتش کوبا از سوی وزارت خزانه داری امریکا تحریم شد و در لیست ویژه افراد و دارایی های مسدود شده از سوی دولت امریکا وارد شد.[1] 12 دی 99 امریکا “بانک مالی بین المللی کوبا” را به اتهام سودآوری و کمک به نظامیان کوبایی، کمک به سرکوب مردم کوبا و سرمایه گذاری برای مداخله در ونزوئلا تحریم کرد[2]. 22 دی 99 دولت امریکا مجددا کوبا را وارد لیست کشورهای حامی تروریسم کرد[3]. 26 دی 99 امریکا بر اساس قانون تحریم های “مگنیتسکی” و به جرم نقض حقوق بشر، وزارت کشور و وزیر کشور کوبا را تحریم کرد[4].

سابقه تحریم ها و اتهامات امریکا بر کوبا در دوران ترامپ

• ژوئن 2017: تحریم لیستی از نهادهای کوبایی به اتهام وابستگی و مالکیت توسط نظامیان کوبایی که از ژاویه 2021 به دفعات بروزرسانی شده است؛
• تلاش برای توقف صادرات نفت ونزوئلا به کوبا؛
• آوریل 2019: تحریم های خزانه داری امریکا بر چندین شرکت کشتیرانی و کشتی های باری که نفت ونزوئلا را به کوبا حمل می کردند.
• جولای 2019: تحریم شرکت دولتی واردات و صادرات نفت کوبا
• می 2019: به جریان انداختن پرونده های دعاوی اموال مصادره شده (آمریکائی ها) در کوبا که در دوران اوباما به حالت تعلیق درآمده بود؛
• تحریم های آمریکا بر کوبا در حوزه مسافرتی؛[5]
• ژوئن 2019: اعمال محدودیت بر مسافرت های تحصیلی و تفریحی، ارسال پول از سوی مهاجران برای خانواده هایشان از خارج از کشور
• دسامبر 2019: تعلیق پروازهای تجاری به شهرهای کوبا به جز هاوانا
• ژانویه 2020: تعلیق پروازهای چارتری به شهرهای کوبا به جز هاوانا
• اکتبر 2020: تعلیق پروازهای چارتری خصوصی به هاوانا
• سپتامبر 2020: خزانه داری امریکا مسافران امریکایی را از اقامت در بیش از 400 هتل و اقامتگاه خصوصی کوبایی منع کرد که به ادعای وزارت خارجه امریکا در کنترل دولت کوبا، مقامات تحریم شده کوبایی یا دیگر اعضای حزب کمونیست کوبا بودند.
• تحریم های آمریکا بر کوبا در حوزه ارسال پول از خارج[6] ؛
• سپتامبر 2019: محدود شدن پول های ارسالی برای خانواده های کوبایی به 1000 دلار به ازای هر شهروند کوبایی و حذف پول های اهدایی
• ژوئن و سپتامبر 2020: وارد ساختن دو شرکت تسهیل کننده ارسال پول های خارجی به کوبا در لیست شرکت های تحریم شده کوبایی
• اکتبر 2020: خزانه داری امریکا نقل و انتقال پولهای ارسالی از خارج را برای کوبائیانی که در لیست تحریمی امریکا قرار داشتند، ممنوع اعلام کرد.
• دیگر تحریم های تجاری و مالی؛
• سپتامبر 2019: لغو “معاملات چرخشی”[7] که امکان برخی نقل و انتقالات مالی با امریکا را به موسسات بانکی میداد.
• اکتبر 2019: وزارت تجارت امریکا دسترسی کوبا به هواپیماهای تجاری اجاره ای را محدود کرد که منجر به نیاز کوبا به شرکت های ثالث برای صادرات کالا به کوبا شد که هزینه ای اضافی برای کوبا در بر داشت.
• الزامی کردن مجوز برای صادرات اقلام خاص اهدایی به سازمان های تحت کنترل حکومت یا حزب کمونیست کوبا، و کالاهای مرتبط با زیرساخت های ارتباط از راه دور
• وضع تحریم های گذرنامه ای؛
• سپتامبر 2019: وضع محدودیت گذرنامه ای بر رائول کاسترو به اتهام نقض حقوق بشر در کوبا و ونزوئلا
• نوامبر 2019: وضع محدودیت گذرنامه ای بر وزیر کشور کوبا به اتهام نقض حقوق بشر
• ژانویه 2020: وضع محدودیت گذرنامه ای بر وزیر دفاع کوبا به اتهام نقض حقوق بشر
• اتهامات در حوزه تروریسم؛
• مِی 2020: وارد ساختن کوبا به لیست سالانه کشورهایی که در مبارزه با تروریسم با امریکا همکاری کامل ندارند. (برای اولین بار پس از 2015)
• 11ژانویه 2021: معرفی کوبا به عنوان حامی تروریسم بین المللی
• اتهام حملات صوتی به کارکنان سفارت امریکا در هاوانا: وزارت خارجه امریکا مدعی بود که طی 2018-2016 کارکنان سفارت امریکا در هاوانا متحمل آسیب های جدی سلامتی مانند از دست دادن شنوایی و درک با دلالیلی نامشخص شدند. ( که منجر به کاهش سطح روابط دیپلماتیکی و بسته شدن سفارت امریکا شد.)

مقایسه دوران اوباما با ترامپ (رویکرد دموکرات ها و جمهوریخواهان امریکایی در قبال کوبا)

در سال 2014 شاهد عادی سازی روابط امریکا با کوبا با روی کار آمدن اوباما بودیم که چرخش بزرگی در سیاست تحریم های تجاری امریکا بر کوبا لحاظ می شد که از 1960 بر این کشور وارد شده بود. در ماه می 2015 نیز کوبا از لیست کشورهای حامی تروریسم خارج شد. طی 2015 و 2016 به تدریج با اصلاح قانون “کنترل دارایی های کوبا”  محدودیت ها در حوزه روابط دیپلماتیک، مسافرتی، ارسال پول از سوی مهاجران برای خانواده هایشان از خارج کشور، تجارت، ارتباطات و بانکداری و سیستم های مالی لغو شد و زمینه ساز امضای 20 توافقنامه بین دو دولت و مذاکرات متعددی شد[8]. ولی با روی کار آمدن ترامپ و اتخاذ سیاست جدید در مورد کوبا در 2017، تحریم های جدیدی بر کوبا وضع شد و تلاش ها برای عقب گرد از عادی سازی روابط آغاز شد. در سال 2019 با گسترش تحریم ها، امریکا در مسیر افزایش فشار بر دولت کوبا به اتهام نقض حقوق بشر و حمایت از حکومت مادورو در ونزوئلا حرکت کرد.

پیش بینی روابط دو کشور در دوران بایدن

 بر طبق بررسی ها جستوی زمینه های مشترک همکاری میان دولت امریکا و کوبا و لغو برخی تحریم های مسافرتی و مالی (مانند ارسال پول از سوی کوبائیان خارج از کشور برای خانواده هایشان در داخل کوبا) که دولت ترامپ بر کوبا وضع کرده بود، در دستور کار تیم بایدن در مورد کوبا است که در آخرین سند منتشره از سوی حزب دموکرات امریکا[9]، اشاره مستقیم به این موضوع شده است. دموکرات ها همچنین حمایت دولت امریکا از مردم کوبا برای تعیین آینده شان را اعلام کردند. با توجه به اینکه بایدن به موضوع مقابله با دیکتاتوری ها اعم از چپ و راست و دفاع از حقوق بشر و آزادی بیان در صحبت های انتخاباتی خود تاکید داشت[10]؛ هنوز معلوم نیست که به ابراز تمایل رئیس جمهور کوبا برای ایجاد روابط سازنده دوجانبه میان کوبا و امریکا علیرغم تفاوت ها[11] پاسخ مثبتی بدهد یا نه! ولی پیش بینی می شود که بایدن تنها برخی تحریم های وضع شده بر کوبا در دوران ترامپ و نه تمام آنها را لغو کند.[12] سی ترید[13] معتقد است که سیاست های بایدن در قبال کوبا بیشتر از اینکه چپ میانه رو باشد، در قالب راست میانه رو خواهد بود و علاوه بر آن با توجه به اینکه از 9 تا  نماینده کوبایی-امریکایی در کنگره امریکا، 7 نماینده جمهوریخواه هستند، پیش بینی می کند که این گروه مانع از پیشبرد سیاست های بایدن در مورد امریکای لاتین شوند. از این رو بازگشت سطح روابط دو کشور به دوران قبل از ترامپ یا لغو قانون هلمز-برتون را بعید می داند. در عین حال معتقد است که اگر کوبا دست از مداخله در ونزوئلا بردارد، احتمالا نرمش بیشتری از سوی بایدن برای تغییر سیاست های سخت گیرانه ترامپ بر کوبا وجود خواهد داشت. بر اساس افشاگری اخیر “گروه کورماک”[14] جمهوریخواهان قبل از جلسه استماع آنتونی بلینکن (برای تصدی پست وزیر خارجه)، تلاش خود را برای لابی از طریق متحدانشان در کنگره مانند مارکو روبیو آغاز کردند تا منجر به فشار بر بایدن برای حفظ سیاست های سخت ترامپ بر کوبا و ونزوئلا شود.[15] اندی گومز (استاد مطالعات کوبا در دانشگاه میامی) نسبت به بازگشایی سفارت امریکا در هاوانا در دوران بایدن اظهار امیدواری کرده ولی بازگشت بایدن به سیاست های دوران اوباما را بعید می داند.[16] ویلیام لئو گرانده از دانشگاه آمریکایی در مورد “فرمول رخوت”[17] و راهکار تدریجی بایدن مبنی بر اعطای امتیاز در قبال کسب امتیازات در امور سیاست داخلی کوبا هشدار می دهد. [18] سایت “اورلاندو سنتینل”[19] با اشاره به اینکه حاکمیت سنتی کوبا تمایل به حفظ قدرت به هرقیمتی دارد و اولین اولویت انها در ارتباط با امریکا، رفع محاصره اقتصادی و جمع شدن پایگاه نظامی گوانتانامو است؛ اما به طور کل کوبا را در اولویت کار بایدن نمی بیند. مگر اینکه کوبا تاکتیکش را عوض کند و اولین قدم را برای مذاکره بردارد. از این رو انتصاب “لیانیز توررس”[20] (از اعضای تیم مذاکره کننده کوبا با امریکا در دوران اوباما) به عنوان سفیر کوبا در امریکا را نشانه خوبی در همین راستا می داند که شاید در قدم بعدی منجر به تعیین سفیری برای امریکا در کوبا شود.

تحلیل و نظریه

هر چند ترامپ تمامی تلاش خود را تا آخرین روزهای حضور در کاخ سفید بکار برد تا بیشترین موانع را در مسیر هرگونه مذاکره یا از سرگیری روابط میان واشنگتن و هاوانا در دوران بایدن وارد آورد، ولی با توجه به وعده های انتخاباتی بایدن و تحلیل ها، پیش بینی می شود که بایدن در راستای لغو برخی تحریم های مسافرتی و مالی (مانند ارسال پول) اقدام نماید. هرچند این موضوع به معنای بازگشت سطح روابط دو کشور به دوران”عادی سازی” نیست، ولی زمینه ساز بکارگیری راهبرد “فرمول رخوت” از سوی تیم بایدن در مورد کوبا خواهد بود که با توجه به در اولویت نبودن کوبا در سیاست خارجی بایدن منطقی به نظر می رسد. همچنین این راهبرد موجب زمان خریدن برای بایدن خواهد شد تا در یک سال اول ریاست به رفع موانع عدیده ایجاد شده از سوی تیم ترامپ بپردازد. قطعا لغو شبکه تحریم های پلکانی امریکا بر کوبا که به دقت با همکاری وزارت خارجه و خزانه داری آمریکا در دوران ترامپ طراحی و اجرا شدند، روندی زمان بر خواهد بود که یک شبه اتفاق نخواهد افتاد. از این رو”عنصر زمان” و”روند تدریجی” در سیاست خارجی بایدن در قبال کوبا برجسته می شود. به طور کلی بایدن را  نه می توان رئیس جمهوری حامی کمونیسم-سوسیالیسم به مانند ادعاهای انتخاباتی سندرز لحاظ کرد و نه دنباله رو و میراث دار اوباما. بایدن به عنوان رئیس دولت امریکا در راستای بیشینه سازی منافع ملی امریکا در منطقه لاتین و منجمله کوبا اقدام خواهد کرد و در این مسیر تنها تاکتیک های متفاوتی نسبت به ترامپ اتخاذ خواهد کرد.

12 بهمن 1399

[1] https://www.state.gov/additions-of-cuban-military-owned-companies-to-the-specially-designated-nationals-and-blocked-persons-list/

[2] https://www.state.gov/removing-the-cuban-militarys-grip-from-cubas-banking-sector/

[3] https://www.state.gov/u-s-announces-designation-of-cuba-as-a-state-sponsor-of-terrorism/

[4] https://www.state.gov/united-states-places-global-magnitsky-sanctions-on-the-cuban-ministry-of-interior-and-its-minister/

[5] https://crsreports.congress.gov/product/pdf/RL/RL31139

[6]  Remittances: واژه ای است که برای این نوع درآمدهای مالی استفاده می شود که در امریکای لاتین و کوبا غالبا به پول ها و درامدهای ارزی گفته می شود که از سوی مهاجران در خارج از کشور برای خانواده هایشان ارسال می شود.

[7] U-turn transactions

[8] https://crsreports.congress.gov/product/pdf/IF/IF10045

[9] https://www.demconvention.com/wp-content/uploads/2020/08/2020-07-31-Democratic-Party-Platform-For-Distribution.pdf

[10] https://www.upi.com/Top_News/US/2020/10/29/Biden-calls-for-new-Cuba-policy-focus-on-human-rights-in-Florida-speech/8041603998462/

[11] https://www.aa.com.tr/en/world/cuba-venezuela-hope-biden-will-seek-to-improve-ties/2036720

[12] https://www.local10.com/news/local/2020/11/12/us-cuba-relations-biden-will-rescind-some-of-trumps-limits-but-not-all-expert-says/

[13] https://www.seatrade-cruise.com/ports-destinations/few-cuba-policy-changes-expected-biden-administration

[14] Cormac Group

[15] https://www.foreignlobby.com/2021/01/21/latin-america-hawk-lobbies-congress-on-blinken-nomination/

[16] https://www.local10.com/news/local/2021/01/21/biden-administration-will-not-go-back-to-obamas-policy-on-cuba-experts-say/

[17] Formula for Paralysis

[18] https://www.reuters.com/article/us-usa-biden-cuba/cuba-hopes-biden-will-quickly-resume-obama-era-detente-idUSKBN29Q2BT

[19] https://www.orlandosentinel.com/opinion/guest-commentary/os-op-cuba-will-biden-policy-matter-20201222-ioboxegoovd5xegykuxzkaro5i-story.html

[20] Lianys Torres

منبع:https://www.eurica.ir