بدترین کابوس تهران

آلکس وتنکا – 14 اکتبر 2020 – فارن پالیسی

وتنکا در این گزارش به این موضوع پرداخته که چرا ایران در حل مناقشه قره¬باغ از روسیه، ترکیه و اتحادیه اروپا عقب¬تر ایستاده است. وی بر این باور است که محذوریت های ایران باعث شده تا تهران واکنش فعالی به بحران قره باغ نداشته باشد. این محذوریت ها به شرح ذیل می باشند:
1. تحریم¬های آمریکا و وضعیت اقتصادی دشوار ناشی از آن: وتنکا معتقد است تمرکز سیاست خارجی ایران بر مقابله با تحریم¬ها است و دیگر مسایل نسبت به این موضوع در حاشیه قرار دارند.
2. کاهش استقلال دیپلماتیک تهران نسبت به سال¬های پیش: وتنکا این موضوع را مطرح می کند که ایران در مناقشه پیشین قره باغ در دهه۱۹۹۰ میلادی، مستقلانه إعمال نفوذ کرد و تاثیر زیادی بر دو طرف داشت. اما اکنون به دلیل ملاحظات کلانی که ایران در ارتباط با ترکیه و روسیه دارد، امکان ایفای نقش مستقل توسط تهران وجود ندارد.
3. جمعیت 20 میلیونی آذری¬های ایران: ایران بیش از ۲۰ میلیون شهروند آذری زبان دارد که برایشان سرنوشت هم نژادهایشان در جمهوری آذربایجان مهم است. تظاهرات های اعتراضی در شهرهای آذری نشین ایران، قدرت مانور ایران در حل این مناقشه را محدود کرد.
4. شیعی بودن جمعیت آذربایجان: با توجه به ایدئولوژی شیعی ایران، و همچنین تلاش های آذربایجان برای نشان دادن مناقشه خود با ارمنستان به عنوان یک مناقشه مذهبی میان مسلمانان و مسیحیان، عدم حمایت ایران از آذربایجان می توانست هزینه های زیادی برای تهران داشته باشد.
5. نگرانی از افزایش فعالیت های تجزیه طلبانه ترکی: ایران هم اکنون در حال مبارزه با گروه های قومی مبارز بلوچ،کرد و عرب است و بی علاقگی ایران برای تحریک گروه های تجزیه طلب ترکی باعث شد تا این کشور علیرغم رابطه آذربایجان با اسرائیل، از باکو حمایت کند.
6. نگرانی از گسترش بحران به مرزهای ایران: ایران هم اکنون در سوریه با ترکیه درگیر است، تهران علاقه ندارد این تنش ها به مرزهای شمالی این کشور گسترش یابد. این موضوع باعث برخورد محتاطانه یا کم اثر ایران با مناقشه قره باغ شده است.

Tehran’s Worst Nightmare

منابع پژوهش در دفتر پژوهشکده موجود است.