عبدالرسول دیوسالار: کارشناس مسائل سیاست خارجی و دفاعی ایران، مدیر ابتکار امنیت منطقهای در انستیتو دانشگاه اروپا، کارشناس ارشد انستیتو میدل ایست
عبدالرسول دیوسالار در این مقاله معتقد است تهران با گسترش فعالیت هستهای در قالب ازسرگیری غنیسازی اورانیوم به 20 درصد بهطور فزاینده زمان گریز هستهای را کاهش داده است. اقدامات تهران احتمالاً برای افزایش اهرم فشار بر دولت بایدن انجام شده است؛ اما آیا ورود مجدد دولت آمریکا به برجام و کاهش تنشهای احتمالی بر منطق استراتژیک ایران در مورد سلاح اتمی تأثیر خواهد گذاشت؟
اهم نکات و گزارههای اصلی مقاله:
نویسنده در بخش دیگر مقاله بر این عقیده است که بازدارندگی متعارف ایران در چندین جبهه تحتفشار بود:
حفظ صبر استراتژیک در شرایطی که ایالاتمتحده و اسرائیل برای کاهش اهرم نفوذ ایران تهدیدات معتبری نشان داده، دشوار بود. این معضل در دو ماه آخر ریاست جمهوری ترامپ آشکار شد، در صورتی که اگر تهران تصمیم میگرفت مستقیماً به اقدامات اسرائیل، مانند ترور محسن فخری زاده پاسخ دهد، ریسک جنگ با تلآویو افزایش مییافت
تهران نگران است که پیشرفتهای ایالاتمتحده در فناوریهای پیشرفته منجر به ایجاد RMA جدید شود که مدل بازدارندگی فعلی را ناکارآمد میسازد. خروج آمریکا از پیمان نیروهای هستهای میان برد (INF) در تهران بهعنوان علامت احتمالی تفسیر میشود که ایالاتمتحده قصد دارد سیستم های تهاجمی پیشرفتهتری در منطقه ایجاد کند. پیشرفت در موشکهای مافوق صوت، جنگ سایبری، هوش مصنوعی، انرژی هدایتشده و سیستم دفاعی موشکی پیچیدهتر نیز نشانگر هراس ایران از آینده جنگ با آمریکا است.
پایداری و بقای آینده برنامه موشکی ایران و گروههای نیابتی اکنون مورد سؤال است. در تهران اجماع وجود دارد که در برابر درخواستهای ایالاتمتحده و اتحادیه اروپا برای بحث در مورد برنامه موشکی خود مقاومت کند. با این حال، نخبگان امنیتی نگراناند که ممکن است از نظر سیاسی مجبور شوند به نوعی در حوزه برنامه موشکی امتیازاتی اعطاء کنند. نگرانی در مورد چشمانداز شبکه نیابتی ایران نیز از اهمیت کمتری برخوردار نیست. مشخص نیست تهران تا چه مدت میتواند به حمایت مالی از گروههای نیابتی خود ادامه دهد. مهمترین چالش تهران ظهور پروکسی های سرکش است. اینها گروههایی هستند که از کنترل مستقیم ایران دور میشوند و عملیات مستقلی را چه در عراق و چه درجاهای دیگر انجام میدهند که منافع ایران را تأمین نمیکند.
نویسنده در پایان مقاله بر این نظر است:
رئیسجمهور بایدن باید تشخیص دهد که تلاش برای تضعیف قدرت بازدارندگی متعارف ازجمله با اصرار بر ایجاد محدودیت در حوزه موشکهای بالستیک ایران ممکن است پیامدهای قابلتوجهی برای منع تکثیر سلاح اتمی داشته باشد. نتیجه این امر حمایت نخبگان ایران از منطق استراتژیک تعقیب سلاح اتمی میباشد.
استراتژی پایدار منع گسترش سلاحهای اتمی تنها زمانی تحقق مییابد که رویکرد برجام محور با مجموعهای از سیاست ها تکمیل شود که تضمین میکند مزایای امنیتی تعقیب گزینه اتمی پایین است. این تنها از طریق یک فضای امنیتی تنشزدا ممکن است رخ دهد که در آن تهران اثر مستمر بازدارندگی متعارف خود را ببیند.
تنها پس از ایجاد یک چارچوب استراتژیک فراگیر که نیازهای امنیتی مشروع همه بازیگران منطقه، ازجمله ایران را برآورده کند، ممکن است تهران مایل باشد در مورد اصلاح ارکان بازدارندگی متعارف خود صحبت کند. ارائه یک مدل عملی از توازن نظامی در خاورمیانه باعث میشود که برجام پایدارتر باشد و ضمن تشویق تهران برای ورود به مذاکرات نظامی، زمینه را برای رفع نگرانیهای سایر بازیگران منطقه فراهم کند.
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.