چگونه آمریکا با شبکه تهدید ایران برخورد کند؟

آرین طباطبایی و همکاران اش در موسسه رند در آخرین پژوهش خود به چگونگی عملکرد و کارکردهای شبکه منطقه ای ایران پرداخته اند؛در این گزاش 14 هزار کلمه ای که درآگوست 2019 به نگارش درآمده ولی در سال2021 منتشر شده است؛طباطبایی به وجوه اشتراک و تمایزات اعضای شبکه منطقه ای ایران می پردازد؛البته او ترجیح داده است به جای این عبارت از “شبکه تهدید ایران” با عنوان اختصاری ITN استفاده کند.
🔹او و همکاران اش در این مقاله تفصیلی تلاش کرده اند از برداشت های کل گرایانه در مورد این شبکه بپرهیزند و به جای آن به طبقه بندی و دسته بندی اعضای مشارکت کننده در شبکه تهدید دست بزنند.از نگاه طباطبایی ایران ضمن برخورداری از یک استراتزی جامع در مورد شبکه منطقه ای خود از 4مدل هدف گذاران،بازدارندگان،تثبیت کنندگان و تاثیرگذاران برای پیشبرد اهداف اش استفاده می کند و هر یک از بازیگران شبکه خود را در یکی از این دسته بندی ها قرار داده است.این مطالعه شاید یکی از عمیق ترین تحقیقات اخیر منابع آمریکایی درباره شبکه نفوذ ایران و راههای مواجهه با آن باشد؛
🔹پیش از این کار ،برایان کاتز در مقاله ای تحت عنوان “فراتر از محور؛استراتژی منطقه ای در حال تحول ایران و شراکت های غیر دولتی در خاورمیانه”به تاریخ 11 اکتبر 2018 در مرکز مطالعات بین المللی و استراتژیک واشنگتن تلاش کرده بود نحوه عملکرد شبکه منطقه ای ایران را مورد بررسی قرار دهد. به اعتقاد کاتز” با تقویت محورهای مقاومت (اعضای مرکزی و فرعی) و تکمیل اتحاد اعضا با ایران شاهد شکل‌گیری یک مدل حامی-نیابتی (A Patron-Proxy) هستیم. در چنین چارچوبی اصطلاح محور مقاومت فاقد توانایی نمایش پویایی‌ها میان ایران و گروه‌های وابسته است. ترکیب وابستگی متقابل نظامی، تعهدات دوجانبه و انگیزه‌های فردی اعضا، ما را ملزم می‌کند که چنین روابطی را در قالب مناسب‌تر یعنی «اتحاد» مفهوم‌بندی کنیم.”
🔹با این حال پژوهش وی همانند تحقیق آرین طباطبایی این چنین بصورت ریز و جزئی وارد ساختار و بافت این شبکه نشده بود ،از این حیث طباطبایی کار ناتمام کاتز را بگونه ای موثر تکمیل کرده است.با این حال انتشار این گزارش پس از تقریبا 2سال از زمان نگارش، این ظن و گمان را تقویت می کند که احتمالا طباطبایی بدلیل همین پروژه توانست در ماه فوریه 2021 به سمت مشاور ارشد وزارت خارجه آمریکا برسد.از همین رو باید این نوشته اخیر او را جدی تر از یک پروژه صرف آکادمیک دانست و احتمالا تاثیراتی بر سیاست منطقه ای ایالات متحده نیز برجای خواهد گذاشت؛تاثیراتی که البته از هم اکنون قابل مشاهده و رصد است.
🔹بطور مثال آنتونی بلینکن در پاسخ به نامه 43 سناتور آمریکایی مبنی بر قطع مذاکرات وین بدلیل جملات مشکی حماس به اسراییل از تداوم این مذاکرات دفاع کرده است؛چرا که بر اساس پروژه طباطبایی هم حماس و هم جهاد اسلامی در رده دوم شبکه تهدید ایران و در طبقه بازدارندگان قرار می گیرند که از حیث بعد کنترل و فرماندهی و همچنین وابستگی،ارتباط سطح پایین میان آنان و ایران قابل تعریف است ؛دقیقا برعکس گروههایی نظیر کتائب حزب الله و عصائب اهل الحق که در رده اول و طبقه هدفگذاران جای دارند و از حیث کنترل و فرماندهی و وابستگی شاهد ارتباط تنگاتنگ میان آنان و تهران هستیم،بنابراین در صورت وقوع حملات موشکی و کشته شدن احتمالی سربازان آمریکایی در جریان این حملات در عراق احتمال تاثیرگذاری آن بر روند مذاکرات وین و نحوه برخورد دولت بایدن با ایران بسیار شدت می گیرد.با مطالعه این پژوهش 14 هزارکلمه ای می توان به یک منطق راهبردی و ادراک چند بعدی در زمینه مواضع سیاسی و دیپلماتیک دولت بایدن در منطقه دست یافت.

شبکه تهدید