خروج از افغانستان، اشتباه عظیم آمریکا

با پایان یافتن حضور دو دهه‌ای ائتلاف نظامی به‌رهبری آمریکا در افغانستان در این ماه، اکثریت سرزمین‌های این کشور دوباره تحت کنترل طالبان اسلامگرای افراطی قرار می‌گیرند و هزاران غیرنظامی و نیروهای امنیتی دولتی مجبور می‌شوند که به کشورهای همسایه به‌ویژه تاجیکستان پناه ببرند.

اگرچه واشنگتن همچنان به دولت افغانستان اطمینان می‌دهد که حملات هوایی خود را برای حمایت از نیروهای رسمی از سر می‌گیرد، اما زنان، کودکان و افراد مسن احساس آسیب‌پذیری می‌کنند، زیرا آن‌ها قبلا هدف خشونت و آزار شبه‌نظامیان وحشی طالبان قرار گرفته‌اند. به‌نظر می‌رسد جنگ داخلی اجتناب‌ناپذیر است؛ به این معنا که طالبان تنها تهدیدی که از دل افغانستان بیرون می‌آید نخواهد بود.

هنگامی‌که این گروه در فوریه سال گذشته توافقنامه صلح دوحه را با آمریکا امضا کرد، متعهد شد که از حمله تروریستی توسط گروه‌ها یا افرادش علیه آمریکا، متحدان آمریکا یا هر کشور دیگری در جهان جلوگیری کند. اما هیچ دلیلی وجود ندارد که گمان کنیم القاعده که عامل اولیه جنگ بود، میدان را ترک خواهد کرد.

طالبان برای پیروزی در جنگ علیه نیروهای امنیتی قانونی افغانستان، تا آن‌جا که می‌تواند به حمایت نیاز دارد. القاعده در حدود ۱۵ ولایت افغانستان را میدان حضور خود می‌داند و بهترین شریک برای کمک به طالبان جهت تضعیف بیشتر دولت کابل، کنترل آسان کشور و اعمال ایدئولوژی و قوانین سختگیرانه خود بر کل مردم افغانستان است.

«جان کربی» -سخنگوی وزارت دفاع آمریکا- ضمن دفاع از تصمیم جو بایدن -رئیس جمهور آمریکا- برای تکمیل فرایند خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، تاکید کرد که اهداف کشورش برای ریشه‌کن کردن القاعده محقق شده است. با این حال، او به حضور عوامل و گروه‌های این سازمان در خاک افغانستان اذعان کرد. وی افزود: «اما آن‌ها هیچ شباهتی به سازمان ۲۰ سال پیش ۱۱ سپتامبر ندارند».

با نزدیک شدن به بیستمین سالگرد حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر و موافقت بایدن با این‌که درگیری در افغانستان «جنگی غیرقابل پیروزی» بود، القاعده هشتگ «سال فرار» را در کانال تلگرامی خود زد تا اعلام پیروزی بر «کافران» آمریکایی کند. این هشتگ پیامی به حامیانش بود مبنی بر این‌که زمان تجدید سازمان و از سرگیری فعالیت‌های شیطانی‌اش فرا رسیده است. رهبری اسلامگرای رادیکال، با پس کرفتن پناهگاه سنتی خود در افغانستان، اکنون آماده طغیان است.

روسیه معتقد است که القاعده تنها نخواهد بود. «سرگئی شویگو» -وزیر دفاع روسیه- در سفر هفته گذشته خود به تاجیکستان، ظهور تهدید جدیدی را در افغانستان از سوی جنگجویان داعش که از چندین نقطه از جمله عراق، سوریه و لیبی به این کشور سرازیر می‌شوند، متذکر شد. ظاهرا داعش تصمیم گرفته است با کمک «داعش خراسان» (منطقه‌ای محدوده پاکستان و افغانستان که پیکارجویان افغانستانی و پاکستانی داعش در آن هستند و داعش آن را به این اسم می‌شناسد) که قبلا مسئولیت حملات گسترده در این کشور جنگ‌زده را به عهده گرفته‌ بود، متحد شود.

گزارش شورای امنیت سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که طرح تازه‌ای برای جذب تروریست بین‌المللی آغاز شده است. در این گزارش آمده است: «رهبران این گروه همچنین امیدوارند طالبان سرسخت و سایر ستیزه‌جویانی که توافقنامه صلح افغانستان بین آمریکا و طالبان را قبول ندارند و جنگجویانی از جمهوری عربی سوریه، عراق و دیگر مناطق درگیری را به‌خدمت بگیرند.

دولت آمریکا باید به‌خاطر داشته باشد که اکثر همسایگان افغانستان کاملا با آمریکا دوست نیستند و برخورد با آن‌ها دشوار است؛ کشورهایی چون ایران، روسیه، چین، پاکستان و ترکیه.

آمریکا دارد با محاسبه اشتباه تهدید قریب‌الوقوع و نادیده گرفتن پیامدهای اقداماتش مرتکب اشتباه بزرگی می‌شود که امنیت ملی‌اش را به‌خطر می‌اندازد؛ به‌ویژه با نبود منابع اطلاعاتی قابل‌اعتماد در منطقه. واشنگتن باید به سخنان «بیل برنز» -رئیس سیا- توجه کند. وی در ماه آوریل به قانونگذاران آمریکایی گفت که خروج از افغانستان مانع از توانایی سازمان سیا در جمع‌آوری اطلاعات می‌شود و بر عملکرد آن تاثیر منفی می‌گذارد.