مخالفت‌ها با پیشنهاد دولت عراق برای تقویت روابط با مصر و اردن
در تاریخ ۷ فروردین/ ۲۷ مارس، عمرو ادیب مجری پرکار مصری، مصاحبه‌ای کم‌سابقه با کاظمی برای شبکه سعودی MBC Egypt انجام داد.
کاظمی “تجربه‌ی عالی مصر در اصلاح سیستم اقتصادی خود” را ستود. وی با تأکید بر این‌که سیستم اقتصادی عراق ” مشابه یا نزدیک به” اقتصاد مصر است، افزود که بهتر است دو کشور تعامل بیشتری با یکدیگر داشته باشند.
روز قبل از آن، یک شبکه‌ی مستقل عراقی به نام تلویزیون آسیا، با عمرو موسی، وزیر خارجه‌ی سابق مصر و دبیرکل پیشین اتحادیه‌ی عرب، مصاحبه کرد.
موسی از رهبران فعلی عراق – از جمله کاظمی، رئیس‌جمهور عراق برهم صالح، رئیس مجلس محمد الحلبوسی، و سیاستمدار و روحانی شیعه عمار الحکیم تمجید کرد.
پوشش گسترده‌ی خبری در آستانه‌ی نشست ۹ فروردین/ ۲۹ مارس در بغداد، واکنش‌های انتقادی قابل توجه رسانه‌های نزدیک به “محور مقاومت” به رهبری ایران را در پی داشته است.
در تاریخ ۸ فروردین / ۲۸ مارس، شبکه تلویزیونی العهد، مرتبط با عصائب اهل الحق، گزارشی در مورد نهایی شدن یک توافق اقتصادی با چین در زمان نخست وزیری عادل عبدالمهدی پخش کرد. طبق ادعای مطرح شده در این گزارش، دولت فعلی تحت فشار آمریکا این توافق را کنار گذاشته است.
گزارش شبکه‌ی عهد از این که دولت، مصر را برای مشارکت در بازسازی عراق برگزیده است، انتقاد کرد. زیرا این انتخاب در حالی صورت می‌گیرد که دو همسایه‌ی عراق، یعنی ایران و ترکیه، تعاملات خود را با چین افزایش داده‌اند.
در همان روز، شبکه الاتجاه، مرتبط با کتائب حزب‌الله، با یک تحلیل‌گر مسائل سیاسی به نام جاسم الموسوی مصاحبه کرد.
موسوی در مورد احتمال “عادی‌سازی روابط اعراب با اسرائیل” از طریق اردن و مصر، اظهار نگرانی کرد. وی گمان می‌کند که عراق با تعامل با مصر، “به اسرائیل علامت می‌دهد که دشمن این کشور نیست.” با چنین منطقی، وی افزود: ” شاید از طریق این نشست‌ها، عراق به طور غیرمستقیم در توافق‌ها با اسرائیل مشارکت داشته باشد.”
زمینه/تحلیل: کاظمی از زمان روی کار آمدن در ماه اردیبهشت ۱۳۹۹/ می ۲۰۲۰، در تلاش بوده است تا تعامل خود را با کشورهای حوزه‌ی خلیج فارس و همچنین اردن و مصر افزایش دهد. تماس‌ها به طور جدی در زمان نخست‌وزیر پیشین آغاز شد. در فروردین ۱۳۹۸/ مارس ۲۰۱۹، عبدالمهدی، نخست وزیر وقت عراق، برای حضور در اولین نشست سه‌جانبه با رئیس جمهور مصر عبدالفتاح السیسی، و پادشاه اردن، عبدالله دوم به قاهره سفر کرد. اما ظاهراً جنبش اعتراضی که در اکتبر (مهر/ آبان) ۲۰۱۹ در عراق شکل گرفت از سرعت این تعاملات کاست.
در شهریور ۱۳۹۹/ آگوست ۲۰۲۰، مذاکرات با اردن و مصر با دیدار رهبران سه کشور در امان از سر گرفته شد. در اواخر همان سال، عراق و مصر پانزده تفاهم‌نامه در زمینه‌های مختلف اقتصادی امضاء کردند.
نکته قابل توجه این است که گفتگوهای کنونی در بغداد قرار بود در سطح سران صورت گیرد. اما سیسی در پی یک سانحه‌ی مرگبار قطار در مصر، نتوانست در این نشست حاضر شود. رئیس‌جمهور مصر از زمان روی کار آمدن در سال ۱۳۹۳/ ۲۰۱۴، پروژه های بزرگی را انجام داده است. شاید این دستاوردهای مشخص – و تأثیر آنها بر وجهه‌ی سیسی به عنوان یک رهبر قدرتمند – مورد توجه کاظمی قرار گرفته باشد.
از طرف دیگر، اردن پلی برای رسیدن به مصر و کانالی احتمالی برای فروش نفت خام عراق در بازارهای جهانی است.
کاظمی در تلاش است تا بلوک اقتصادی متشکل از عراق، اردن و مصر را “مشرق جدید” معرفی کند، که اصطلاحی تاریخی است برای اشاره به مناطق شرقی جهان عرب. در این شرایط، مخالفان نخست‌وزیر به وی اتهام می‌زنند که می‌خواهد عراق را از نظر سیاسی و اقتصادی از ایران دور کند.
یکی دیگر از جنبه‌های مهم تعاملات فعلی، ادعاها در مورد قطع روابط عراق با چین است.
حیدر العبادی نخست وزیر پیشین در دی ۱۳۹۴/ دسامبر ۲۰۱۵ برای انعقاد قرارداد همکاری راهبردی با چین به پکن سفر کرد. جانشین وی عبدالمهدی در سپتامبر ۲۰۱۹ (شهریور/ مهر ۱۳۹۸) به چین سفر کرد و در آنجا قرارداد ۲۰-ساله‌ی تبادل “نفت در برابر بازسازی” را امضاء کرد. اما اجرای توافق‌نامه از آن زمان متوقف شده است. بر هیچ جایگزین دگیری نیز توافق نشده است.
مخالفان کاظمی ادعا می‌کنند که وی مانع گسترش روابط با پکن شده و همزمان به دنبال نزدیک شدن به متحدان عرب ایالات متحده است. منتقدان این اقدامات را بخشی از نقشه‌ی واشنگتن می‌دانند. نخست‌وزیر عراق نظر دیگری دارد.
چشم‌انداز: به نظر می‌رسد چندین عامل ژئوپلیتیکی و اقتصادی باعث افزایش همکاری‌ها بین عراق، اردن و مصر شود.
جدایی نرم کاظمی از ایران و تلاش برای تضعیف شبه‌نظامیان مورد حمایت این کشور احتمالاً همراه با تلاش‌ها برای کاهش تجارت با تهران و محدود کردن منافع مالی متحدان عراقی ایران خواهد بود. همکاری اقتصادی با مصر و اردن، یکی از گزینه‌های پیش روی کاظمی است.
بهره‌گیری از نفت ارزان عراق سبب می‌شود مخارج ارزی قاهره و امان کاهش یابد. از نظر ژئوپلیتیک نیز مصر همچنان می‌کوشد نقش خود را به عنوان رهبری فعال در میان کشورهای عربی بازیابد. اردن نیز با تثبیت موقعیت خود به عنوان یک قطب انرژی به دنبال پیشرفت اقتصادی است.
منبع:https://amwaj.media
- برچسب ها: اردن, اسرائیل, اندیشکده, اندیشکده جریان, جریان, دولت عراق, عادی‌سازی روابط اعراب با اسرائیل, عراق, مصر, مصطفی الکاظمی, نفت خام عراق
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
