چشم‌انداز آینده روابط اتحادیه اروپا و افغانستان پس از سلطه طالبان
تاثیرات ژئوپلیتیکی تسلط طالبان بر افغانستان بر کشورهای منطقه به‌مرور زمان مشخص‌تر خواهد شد. در این بین، پیش از سقوط کابل هم کشورهای منطقه و قدرت‌های بزرگ در چارچوب منافع ملی و نگرانی‌های امنیتی خود تماس‌های متعددی با طالبان داشتند تا در صورت بروز هرگونه تغییری در افغانستان، منافع ملی و امنیت ملی این کشورها با کمترین خطر احتمالی روبه‌رو شود.
اتحادیه اروپا در سال‌های اخیر با سیل مهاجران مواجه بوده و این امر باعث شده است تا برخی کشورهای اروپایی، قوانین پناهندگی و مهاجرت خود را بازبینی کنند. احتمال روانه شدن سیل جدید پناهندگان افغان باعث شده است تا اروپا از ماه‌های گذشته تحولات افغانستان را به‌دقت رصد کند. از طرفی اتحادیه اروپا درصدد افزایش حجم تجارت با کشورهای آسیای میانه است و موقعیت جغرافیایی افغانستان در سیاست جدید اروپا در قبال آسیای میانه می‌تواند نقش مهمی ایفا کند.
هفته قبل، جوزپ بورل، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، تاکید کرد که در سایه تحولات در افغانستان، آسیای میانه به منطقه مهم‌تری برای اتحادیه اروپا تبدیل خواهد شد. به گفته بورل، تمام کشورهای آسیای میانه باید تماس دیپلماتیک با اتحادیه اروپا را در کانون توجه قرار دهند زیرا آسیای میانه به یک منطقه مهم‌تر و راهبردی‌تر برای اروپا تبدیل خواهد شد. قطعا تحولات کنونی در این منطقه و ثبات بین‌المللی تاثیر زیادی بر جای خواهد گذاشت.
سقوط کابل و سیاست جدید اتحادیه اروپا در قبال افغانستان
پس از سقوط کابل و تلاش بسیاری از شهروندان افغان برای فرار به سایر کشورها، اورزولا فن درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، در جریان بازدید از مرکز پذیرش موقت پناهجویان افغان در یک پایگاه هوایی در مادرید اسپانیا گفت: «اتحادیه اروپا همچنان تماس‌های فنی خود با گروه طالبان را حفظ خواهد کرد اما هیچ مذاکره سیاسی با آنان نخواهد داشت و قصد ندارد آن‌ها را به رسمیت بشناسد.»
باید خاطرنشان کرد که در سال‌های اخیر، اتحادیه اروپا پشتیبان مالی برخی از پروژه‌های اجتماعی و اقتصادی افغانستان بوده است. اروپا به‌عنوان بزرگ‌ترین کمک‌کننده خارجی در جهان، از سال ۲۰۰۲ و پس از حمله آمریکا به افغانستان بیش از چهار میلیارد یورو به افغانستان کمک فرستاده است. به گفته خانم فن درلاین، یک میلیارد یورویی که اتحادیه اروپا برای هفت سال آینده به منظور توسعه افغانستان کنار گذاشته، به احترام به حقوق بشر، رفتار خوب با اقلیت‌ها و احترام به حقوق زنان و دختران مشروط است.
موج جدید مهاجران افغان، بزرگ‌ترین دغدغه امنیتی اروپا
اقتصاد کشورهای اروپایی هم در دوران کرونا با مشکلات زیادی مواجه شد. با واکسیناسیون سراسری، به‌تدریج شرایط سیاسی و اقتصادی این منطقه به سطح پیش از شیوع ویروس کرونا باز می‌گردد. تسلط طالبان و روانه شدن سیل جدید مهاجران افغان که اتحادیه اروپا یکی از مقاصد اولیه آنان است، به بزرگ‌ترین چالش امنیتی اروپا تبدیل شده است. در این راستا، روز سه‌شنبه ۱۷ اوت وزیران خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا با حضور در یک جلسه اضطراری، آثار و نتایج احتمالی به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان را بررسی کردند. خشونت طالبان علیه افرادی که در زمان حضور نیروهای ناتو و آمریکا در افغانستان به هر نحو با این نیروها همکاری کرده‌اند، باعث خواهد شد که این افراد برای در امان ماندن از این خشونت و حفظ جان خود و خانواده‌شان به مهاجرت ناگزیرشوند.
هفته گذشته سازمان بین‌المللی مهاجرت در مورد بروز بحران انسانی در افغانستان هشدار داد. به گفته این سازمان، تشدید جنگ داخلی در ماه‌های گذشته پیامدهای بحران کرونا و خشکسالی را تشدید کرده است. در ادامه گزارش آمده است که در سال ۲۰۲۱ و تحت تاثیر درگیری‌های نظامی، ۴۰۰ هزار نفر دیگر آواره شده‌اند و بیش از پنج میلیون نفر برای گذران زندگی به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند.
در سال‌های اخیر و پس از بروز بحران سوریه، کشورهای اروپایی بیشترین میزان مهاجر و پناهنده را شاهد بوده‌اند. بنا بر آمار منتشر در اتحادیه اروپا، از سال ۲۰۱۵ تاکنون حدود ۵۷۰ هزار شهروند افغانستانی در کشورهای اروپایی تقاضای پناهندگی کرده‌اند. با توجه به تسلط طالبان بر افغانستان طبیعی است که بار دیگر افراد زیادی روانه کشورهای اروپایی شوند و این به نوبه خود اروپا را با چالش‌های امنیتی و اجتماعی روبه‌رو خواهد کرد.
تجارت مواد مخدر نگرانی دیگر اتحادیه اروپا
تجارت مواد مخدر و قاچاق کالا یکی از منابع اصلی درامد گروه‌های مسلح در منطقه است. در مورد سهم طالبان از تجارت مواد مخدر در سال‌های گذشته، باید به گزارش اداره بازرسی ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان، «سی‌گار»، اشاره کرد. بر اساس این گزارش، طالبان از قِبَل تجارت مواد مخدر در خلال سال‌های ۲۰۱۹-۲۰۱۸ بیش از ۴۰۰ میلیون دلار درامد کسب کرده‌اند. در این گزارش همچنین آمده است که ۹۰ درصد مواد مخدر جهان در افغانستان تولید می‌شود و این کشور بزرگ‌ترین تولیدکننده مواد مخدر جهان است. طالبان در روزهای اول تسلط بر افغانستان وعده داد که کشوری عاری از مواد مخدر بنا می‌کند اما با توجه به سود میلیونی این گروه از تجارت مواد مخدر، طبیعی است که به کمک‌های مالی کشورهای خارجی چشم داشته باشد تا بتواند با جذب کمک‌های مالی غرب این وعده را تحقق بخشد؛ هرچند برخی کارشناسان معتقدند که این وعده طالبان می‌تواند بهانه‌ای برای گران شدن قیمت تریاک باشد و در عین حال احتمال دارد تولید مواد مخدر صنعتی در این کشور نیز افزایش یابد.
سرمایه‌گذاری بیشتر اروپا در کشورهای آسیای میانه به‌طور غیرمستقیم بر اقتصاد افغانستان هم تاثیر مثبتی خواهد گذاشت. طبیعی است که بدون ثبات و امنیت مرزها و داخل کشور، نمی‌توان به پیشرفت اقتصاد و بهبود معیشت مردم افغانستان امیدوار بود.
اروپا از یک سو نگران تداوم بی‌ثباتی در افغانستان است و از سوی دیگر با خروج آمریکا از افغانستان از افزایش حضور و نفوذ روسیه و چین به‌عنوان رقبای آمریکا در منطقه نگران است. دیوید مک‌آلیستر، عضو مجلس اروپایی، در جلسه هفته گذشته این مجلس، اتخاذ موضع مشترک کشورهای اتحادیه اروپا در خصوص افغانستان برای جلوگیری از اقدام روسیه و چین در پر کردن خلا سیاسی در این کشور را خواستار شده بود.
با توجه به تسلط طالبان بر افغانستان، افزایش سطح تماس کشورهای منطقه با این گروه و به رسمیت شناختن این گروه توسط برخی کشورهای منطقه و قدرت‌های بزرگ در ماه‌های آینده را شاهد خواهیم بود. اتحادیه اروپا هم از این مورد مستثنی نیست.
با توجه به کنترل زیرساخت‌های ارتباطی و مرزها توسط طالبان، این گروه می‌تواند به تجارت مواد مخدر ادامه دهد. کمک‌های مالی اروپا می‌تواند تا حدی خطر تجارت مواد مخدر به مرزهای این اتحادیه را کاهش دهد. اما برقراری ثبات و امنیت در افغانستان بدون کمک کشورهای دیگر مشکل به نظر می‌رسد. به نظر می‌رسد که اروپا برای رفع نگرانی‌های خود تماس‌ها با طالبان ادامه دهد. مقامات اروپا به رسمیت شناختن طالبان در صورت برآورده شدن منافع خود و شروط این اتحادیه را رد نکرده‌اند.
منبع:https://www.independentpersian.com
- برچسب ها: اتحادیه اروپا, اروپا, افغانستان, اندیشکده, اندیشکده جریان, جریان, طالبان, قاچاق مواد مخدر, مهاجرانِ افغان
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
