عصر تزلزل در روابط عربستان سعودی – امارات متحده عربی
روابط پایدار و نزدیک ریاض و ابوظبی که در گذشته برقرارشده بود، در حال از بین رفتن است. طیف گستردهای از اختلافات سیاسی میان ریاض و ابوظبی در طی هفتههای گذشته به صورت شدیدتری در حال نمایان است. فهرست طولانی اختلافات شامل درگیری یمن، سازش با قطر، عادیسازی روابط با اسرائیل و توافقنامه ابراهیم، مدیریت روابط با ترکیه، سهمیه تولید اوپک پلاس، استراتژی ایران و تجارت فرامرزی است. در این راستا نشریه آمریکایی فارن پالیسی در تحلیلی به قلم «نیل کوئیلیام» به تبیین و بررسی اختلافات جدید ریاض و ابوظبی پرداخته است.
در بخش زیر به نکات و گزارههای اصلی این یادداشت اشاره میکنیم
- تنش میان عربستان سعودی و امارات متحده عربی مسئلهی جدیدی نیست. در دههها قبل از تحولات بهار عربی (2011)، بین دو کشور تنشهایی وجود داشته است که از مشخصه روابط کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس میباشد. این تنشها و اختلافات اغلب در نگرانیهای مشترک نسبت به توسعه قدرت منطقهای ایران و تهدیدات اسلام سیاسی (اخوان المسلمین) ریشه میگیرد؛ بنابراین اینکه مجدداً این چالشها ظاهر میشوند، این مسئله را یادآوری میکند که رقابت بین کشورهای حوزه خلیجفارس، متغیر غیرقابلتفکیک در روابط میان آنها در چارچوب شورای همکاری خلیجفارس است.
- توافقنامه ابراهیم در سپتامبر 2020 م نیز اختلافات آشکار ریاض و ابوظبی را در قبال اسرائیل نشان داد. ابوظبی درصدد بهرهمندی از فرصتهای تجاری و راهبردی در کنار همکاری نزدیکتر با آمریکا، بهشدت تعهد خود را به این توافق مطرح کرد؛ اما ریاض درصدد است تا در قبال مسئله فلسطین رویکردی محتاطانه اتخاذ کند تا در راستای عادیسازی مناسباتش با اسرائیل مشکلی پیش نیاید. امارات متحده عربی همچنان به ارتباطات نهچندان عمیق خود با آنکارا ادامه میدهد؛ درحالیکه دوباره ریاض مسیر کاهش تنش با این کشور را ترسیم کرده است.
- عربستان سعودی در رقابت مستقیم با همسایگانش درصدد است تا خود را بهعنوان قطب جدید منطقه خلیجفارس معرفی کند و به همین دلیل از شرکتهای بینالمللی خواسته که دفاتر خود را در پادشاهی سعودی حفظ کنند. علاوه بر این، ریاض همچنین بر کالاهای تولیدشده در مناطق آزاد تجاری و کالاهای اسرائیل، قوانین تعرفهای خود را تغییر داده است. اختلافنظر بر سر سهمیه تولید نفت در اوپک پلاس و سیاستهای مختلف زیستمحیطی یکی دیگر از نمونههای افزایش رقابت بین دو کشور میباشد.
نویسنده در بخش پایانی یادداشت مینویسد: «مشکل اساسی شورای همکاری خلیجفارس این مسئله است که روایت امنیتی که زمانی منافع جمعی، هر شش عضو را به یکدیگر مرتبط کرده بود، اتفاق نیفتاده است.
باوجوداینکه تهدیدات ایران همچنان پابرجاست؛ منافع ملی که شامل تنوع اقتصادی و امنیت داخلی میشود باعث شده که کشورهایی پیشرو مانند امارات و عربستان سعودی مسیر خود را ترسیم کنند.»
منابع پژوهش در دفتر اندیشکده موجود است .
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
