عربستان در صدد تقویت همکاری‌های دفاعی با روسیه
خالد بن سلمان آل سعود، معاون وزیر دفاع عربستان، با همتای روس خود پیمانی برای همکاری نظامی امضا کرده است. توافق‌نامه‌ی امضاشده در مسکو، در راستای بهبود روابط دفاعی دو جانبه است، چراکه ایالات متحده، شریک سنتی عربستان، اقدام به بازنگری در استراتژی امنیتی منطقه‌ای خود کرده است. همچنین طی سفر این مقام عربستان، روسیه پیشنهاد فروش سلاح به این کشور را مطرح کرده است؛ اقدامی که احتمالاً واکنش آمریکا را در پی خواهد داشت.
پوشش خبری: خبرگزاری رسمی عربستان، در تاریخ ۱ شهریور/ ۲۳ اوت، اعلام کرد که خالد بن سلمان، برای شرکت در همایش نظامی-فنی بین‌المللی (۲۰۲۱ ARMY) به مسکو سفر کرده است. این رویداد سالانه جدیدترین تجهیزات نظامی روسیه را به نمایش می‌گذارد.
در همان روز، خالد بن سلمان، در توییتر خود نوشت که با مقامات ارشد دفاعی روسیه، من جمله سرگئی شویگو، وزیر دفاع، دیدار کرده است و درباره‌ی روابط دوجانبه و امنیت منطقه به گفتگو نشسته‌اند. وی همچنین اعلام کرد که همکاری نظامی مشترک با الکساندر فومین، همتای روس وی، باعث افزایش هماهنگی دفاعی بین مسکو و ریاض خواهد شد.
شایان توجه است که کابینه‌ی عربستان، به وزارت خارجه چراغ سبز نشان داد که پیش از امضای پیمان دفاعی، رایزنی‌های سیاسی با همتایان روس خود را پیگیری کند.
احمد الرکبان، روزنامه‌نگار عربستانی، در توییتی این توافق را ارج نهاد و اظهار داشت که این توافق پیوند میان دو ملت را تقویت خواهد کرد. رکبان معتقد است که روسیه، ریاض را در راستای تنوع‌بخشی به فهرست “متحدان تأثیرگذار و صادق” خود، یاری می‌دهد. رکبان در لفافه آمریکا را مورد انتقاد قرار داد و گفت: “هر متحدی از اعتبار و موقعیت ما [عربستان] آگاه نیست.”
ابن جلدون، یک ملی‌گرای سرشناس عربستانی که بیش از ۲۰۰ هزار دنبال‌کننده دارد، توییتی را در زمینه‌ی توسعه‌ی تدریجی روابط روسیه و عربستان از سال ۲۰۱۵ (۱۳۹۳/۹۴) منتشر کرد. جلدون خاطرنشان کرد که استراتژی ریاض “ایجاد شبکه‌ای پیچیده و بادوام از روابط با مهم‌ترین پایتخت‌ها است.” وی از عربستان خواست تا به روابط با ایالات متحده “قانع” نباشد.
خالد الزعتر، تحلیلگر سیاسی عربستانی نیز مشارکت گسترده‌ی پادشاهی با روسیه را تحسین کرد و در توییتی تصاویری از محمد بن سلمان آل سعود، ولیعهد عربستان (برادر بزرگ‌تر خالد بن سلمان) در کنار ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه را منتشر کرد. زعتر اعلام کرد که “یک‌جانبه‌گرایی آمریکا” به پایان رسیده است، چراکه از دید وی، جهان به زودی وارد یک “سیستم بین‌المللی چندقطبی” خواهد شد که در آن جغرافیای اقتصادی مهم‌ترین نقش را ایفا خواهد کرد.
زمینه/تحلیل: عدم قطعیت در مورد آینده‌ی روابط عربستان با آمریکا، عربستان را تا حد زیادی به تقویت روابط خود با روسیه سوق داده است. واکنش عربستان به تغییر سیاست آمریکا در منطقه، طبیعتاً تنوع‌بخشی به شرکایش بوده است.
با این حال، عناصر مهم دیگری نیز در همکاری مسکو و ریاض نقش داشته‌اند؛ از جمله منافع مشترک آن‌ها به عنوان صادرکنندگان برتر نفت. در واقع، این اشتراک در سال‌های اخیر منجر به همکاری بی‌سابقه‌ای میان روسیه و عربستان در قالب مجموعه‌ی اوپک‌پلاس شده است. مهم است که این همکاری در شرایطی صورت گرفته است که افزایش تولید نفت آمریکا تهدیدی برای منافع بازار انرژی عربستان و روسیه محسوب می‌شود.
در دوره‌ی دولت دونالد ترامپ، سعودی‌ها برای اقدام قاطعانه در جهت منافعشان و دخالت در مسائل منطقه از پشتیبانی واشنگتن برخوردار بودند. ترامپ پس از به قدرت رسیدن در سال ۱۳۹۵/ ۲۰۱۷، در سفر به ریاض، اوراقی را امضا کرد که برای عربستان امکان خرید سلاح به ارزش ۳۵۰ میلیارد دلار ظرف مدت ۱۰ سال را فراهم می‌کرد. هنگامی که در هفته‌های بعد، چهارگانه‌ی عرب (بحرین، مصر، عربستان و امارات) روابطشان را با قطر قطع و این کشور را محاصره کردند، ترامپ از این حرکت حمایت کرد. وی همچنین وقتی که محمد بن سلمان متهم به دست داشتن در قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار مخالف سعودی در سال ۱۳۹۷/ ۲۰۱۸ بود، از او پشتیبانی کرد. در خور توجه است که ترامپ در همان سال از توافق هسته‌ای ایران که در دوره‌ی باراک اوباما حاصل شده بود و ریاض به شدت با آن مخالف بود، خارج شد.
در مقابل، جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، بلافاصله پس از روی کار آمدن در دی‌ماه گذشته/ ژانویه‌ی امسال با قطع حمایت از عملیات‌های تهاجمی عربستان در یمن، بخشی از فروش سلاح را متوقف کرد. ریاض از سال ۱۳۹۳/ ۲۰۱۵ درگیر جنگ با جنبش انصارالله تحت حمایت ایران، معروف به حوثی‌ها، است.
بایدن همچنین مسیر توافق هسته‌ای را تغییر داده است و از طریق مذاکرات غیر مستقیم با ایران به دنبال احیای برنامه‌ی جامع اقدام مشترک (برجام) بوده است، که به طور رسمی به توافق هسته‌ای ۱۳۹۴/ ۲۰۱۵ شهرت دارد.
واشنگتن نیز در این زمینه احتیاط بیشتری داشته است. به عنوان مثال، ایالات متحده به حملات به کشتی‌ها در منطقه که ایران به دست داشتن در آن‌ها متهم بود، پاسخ نظامی نداد و ناراحتی برخی از مفسران عربستانی را بر انگیخت.
در حالی که بایدن ماه گذشته برای تقویت روابط آمریکا و عربستان میزبان خالد بن سلمان بود، به نظر می‌رسد هنوز اطمینان مجدد برای ریاض حاصل نشده است. قابل توجه است که برخلاف دیگر متحدان آمریکا در خلیج فارس، عربستان در تخلیه‌ی نیروهای به رهبری ایالات متحده از افغانستان که از ۲۳ مرداد/ ۱۴ اوت آغاز شد، شرکت نکرده است.
چشم‌انداز: عربستان به گسترش روابط خود با روسیه ادامه خواهد داد. قرار است همکاری‌های فزاینده‌ی این دو کشور عمدتاً در توسعه‌ی بخش‌های انرژی و امنیت باشد. علاوه بر امکان واردات تسلیحات از روسیه برای عربستان، این کشور احتمالاً در زمینه‌ی مسائل مربوط به انرژی، از جمله قیمت نفت و ایجاد برنامه‌ی انرژی هسته‌ای با روسیه مشورت خواهد کرد.
روابط عربستان و آمریکا استراتژیک و بلندمدت است. با این حال، با توجه به عدم قطعیت در مورد میزان تعهد آمریکا در منطقه -به ویژه در زمان خروج آمریکا از افغانستان و عراق- نگرانی‌هایی که عربستان را به تنوع بخشدن به روابطش سوق می‌دهد، همچنان باقی خواهند ماند
منبع:https://amwaj.media
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
