کامیابی کاظمی در عین ناکامی نشست بغداد در دستیابی به پیشرفتی عظیم
سرانجام همایش همکاری و مشارکت بغداد در تاریخ ۶ شهریور/ ۲۸ اوت، مقامات ارشد کشورهای همسایه و منطقه را به منظور کمک به ترویج صلح و ثبات در عراق گرد هم آورد. در حالی که این اجلاس منجر به هیچ پیشرفت دیپلماتیک بزرگی نشد، شش هفته پیش از برگزاری انتخابات پارلمان عراق، برای مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر این کشور جایگاه یک میانجی منطقه‌ای را به ارمغان آورد. در واقع، در خور توجه است که در حاشیه‌ی این رویداد، نمایندگان رقبای منطقه‌ای همچون ایران و امارات متحده‌ی عربی دیدار کرده‌اند.
پوشش خبری: پیش از اجلاس بغداد، امجد طه، اینفلوئنسر بحرینی، این گردهم‌آیی را “یک تلاش عربی برای نجات عراق و منطقه از مداخله‌جویی ایران و ترکیه” توصیف کرد.
در ۶ شهریور/ ۲۸ اوت، شیخ محمد بن راشد آل مکتوم، نخست‌وزیر و معاون رئیس‌جمهور امارت و امیر دبی، اعلام کرد که در حاشیه‌ی این نشست با شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر دیدار کرده است. مکتوم در توییتی از حاکم قطر به عنوان “برادر و دوست” یاد کرد و متذکر شد که “فرجام خلیج فارس یکی است.” اظهارات وی حاکی از آن است که روابط بین این دو همسایه پس از پایان رسمی محاصره‌ی قطر در دی/ ژانویه، به تدریج رو به بهبود است. محاصره‌ی قطر از سوی چهارگانه‌ی عرب (بحرین، مصر، عربستان سعودی و امارات) سه سال به طول انجامید.
مکتوم همچنین از ملاقات با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه‌ی ایران پرده برداشت، اما به جزئیات گفتگویشان اشاره‌ای نکرد. به هر حال، مکتوم برای امیرعبداللهیان که در حال “گسترش روابط مثبت با کشورهای همسایه” است، در مقام جدیدش آرزوی موفقیت کرد و همچنین “به مردم ایران، کشور دوست و همسایه [امارات] درود” فرستاد.
روز بعد، در تاریخ ۷ شهریور/ ۲۹ اوت، روزنامه‌ی الشرق الاوسط عربستان که در لندن مستقر است، مطلبی را درباره‌ی این اجلاس و نقض پروتکل توسط وزیر امور خارجه‌ی ایران در عکس دسته‌جمعی این رویداد منتشر کرد. امیرعبداللهیان به جای ایستادن در ردیف دوم با سایر وزرای خارجه، به ردیف اول که برای سران دولتی و حکومتی در نظر گرفته شده بود رفت.
شبکه‌ی الجزیره‌ی قطر همان روز در مقاله‌ای نتایج نشست بغداد را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. یک تحلیلگر، این گردهم‌آیی را برای منطقه موفقیت‌آمیز خواند و آن را برای کاهش اختلافات میان کشورهای عربی خلیج فارس و رقبای منطقه‌ای، ایران و ترکیه مفید دانست. با این حال، تحلیلگران دیگر از نشست بغداد به دلیل عدم توجه کافی به نگرانی‌های محلی عراق مانند بحران کنونی آب و انتخابات پارلمانی پیش رو که قرار است در مهر/ اکتبر برگزار شود، انتقاد کردند.
زمینه/تحلیل: اجلاس بغداد، وجهه‌ی عراق را به عنوان میانجی بین رقبای منطقه مطرح‌تر کرد. مسلماً این‌که عراق چگونه توانست دشمنان منطقه‌ای را دور یک میز گرد هم آورد، مهمترین ویژگی این نشست بود.
نکته‌ی مهم این است که اجلاس بغداد در حالی برگزار شد که قرار است انتخابات پارلمانی عراق در مهرماه/ اوایل اکتبر برگزار شود. هر چند کاظمی اعلام کرده است که نامزد نخواهد شد، گمانه‌زنی‌ها از خیز او برای دومین دوره‌ی نخست‌وزیری حکایت دارند. کاظمی در اردیبشهت ۱۳۹۹/ می ۲۰۲۰ در شرایطی که اعتراضات گسترده‌ی ضد دولتی، عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر پیشین را هدف قرار داده بودند، روی کار آمد.
کاظمی در اظهاراتش در افتتاحیه‌ی این همایش، به لزوم احترام قائل بودن نیروهای امنیتی منطقه به عراق اشاره کرد و اعلام کرد که نیروهای خارجی دیگر از عراق به عنوان بستری برای حمله به دیگران استفاده نخواهند کرد. اظهارات او به وضوح به گونه‌ای تنظیم شده بود که عراق را یک بازیگر بی‌طرف در منطقه برای کمک به حل درگیری‌های منطقه‌ای در نظر می‌گرفت، که در مقابل، میدان نبرد حل اختلافات دیگر قدرت‌ها است. احتمالاً این پیام میان مردم عراق خواهد پیچید، حتی اگر کاظمی در انتخابات نامزد نشود.
در مورد ابعاد منطقه‌ای همایش بغداد، حتی با آن‌که گزارشی حاکی از ملاقات مستقیم وزرای خارجه‌ی ایران و عربستان در دست نیست، مقامات عراقی خاطرنشان کرده‌اند که مذاکرات بین آن دو کشور “ادامه دارد”. از این گذشته، وزیر امور خارجه‌ی ایران با نخست‌وزیر کویت و نخست‌وزیر امارات دیدار کرد که نشان‌دهنده‌ی گرم شدن روابط ایران و برخی از همسایگانش در خلیج فارس بود.
شایان توجه است که امسال نمایندگان ایران و عربستان در بغداد جلسات متعددی را به منظور بحث بر سر مسائل امنیتی منطقه برگزار کرده بودند. مراسم سالانه‌ی حج و انتقال قدرت در تهران از سرعت این گفتگو کاسته است.
این نشست برای دیگر تنش‌های منطقه‌ای نیز تغییرات مثبتی به همراه داشته است. پس از اجلاس شورای همکاری خلیج فارس در دی/ ژانویه، که به محاصره‌ی قطر از سوی چهارگانه‌ی عرب پایان داد، برای نخستین بار امیر قطر با عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر دیدار کرد. هر دو رهبر اظهار داشتند که این دیدار یک گام رو به جلو بود و آن‌ها به تقویت روابط دوجانبه ادامه خواهند داد.
لازم به ذکر است که شرکت‌کنندگان در این همایش به منظور اطمینان از ثبات عراق در آینده، وعده‌ی همکاری با دولت این کشور را دادند. بیشتر آن‌ها به تهدید تروریسم و گروه داعش اشاره کردند و متعهد شدند که پشتیبان امنیت عراق باشند.
چشم‌انداز: عراق به احتمال زیاد به میانجیگری بین ایران و عربستان ادامه خواهد داد. در حالی که نتیجه‌ی مذاکرات همچنان نامشخص است، نظر به سال‌ها بن‌بست روابط دو جانبه، تعاملات عربستان و ایران به خودی خود قابل توجه است. ممکن است تحولات مربوط به مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا بر سر احیای توافق هسته‌ای سال ۱۳۹۴/ ۲۰۱۵ ایران سرعت و نتایج گفتگوهای ایران و عربستان را تحت تأثیر قرار دهد. مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا که در وین برگزار می‌شد نیز به دلیل انتقال قدرت در تهران متوقف شده است.
همایش بغداد توانایی عراق را در گردهم آوردن دشمنان منطقه‌ای برای مشارکت مثبت نشان داد. بنابراین بغداد به احتمال زیاد به دنبال گسترش نقش تازه‌ی توسعه‌یافته‌ی خود به عنوان یک میانجی منطقه‌ای خواهد بود.
اگرچه کاظمی اعلام کرده است که قصد ندارد انتخابات اکتبر عراق نامزد شود، موضع‌گیری او در این همایش او را به یک متحد سیاسی ارزشمند برای احزاب سیاسی رقیب تبدیل می‌کند.
کنفرانس بغداد، بغداد،
منبع:https://amwaj.media
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
