امنیت عربستان سعودی: چالش‌های فزاینده در کنار محدودیت‌های راهبردی
اندیشکده صهیونیستی موسسه مطالعات امنیت ملی در تحلیلی به قلم «یوئل گوزانسکی و تومر باراک» به تبیین و بررسی چالش‌ها و محدودیت‌های استراتژیک امنیت پادشاهی سعودی پرداخته است که در بخش ذیل به مهم‌ترین دلایل این چالش‌ها اشاره خواهیم کرد.
الف) تهدید ایران: اصلی‌ترین تهدید برای عربستان سعودی، ایران می‌باشد که دو کشور در طی سال‌های گذشته در چندین عرصه با یکدیگر درگیر رقابت و دشمنی هستند. در کنار حمایت از حوثی‌ها در یمن، تأسیسات نفتی و نفت‌کش‌های سعودی چندین بار موردحمله ایران و نیروهای نیابتی آن قرارگرفته است. در کنار حملات سایبری مکرر علیه پادشاهی، ریاض نگران فعالیت‌های براندازانه ایران در بین جمعیت شیعه می‌باشد.
ب) تهدید یمن: مهم‌ترین تهدید از سوی یمن، تهدیدات هوایی است که در طی سال‌های گذشته اهداف و مواضع عربستان سعودی به‌خصوص فرودگاه‌ها، تأسیسات نفتی و… موردحمله حوثی‌ها قرارگرفته است. البته در کنار تهدیدات هوایی، حوثی‌ها توانایی خود را در حمله به نفت‌کش‌ها در منطقه دریای سرخ و کشتی‌های نزدیک به بنادر جده و ینبع ثابت کرده‌اند.
ج) تهدید عراق: عراق تهدیدی مضاعف برای عربستان سعودی است. در وهله نخست در عراق بسیاری از شبه‌نظامیان همسو با ایران وجود دارند که می‌توانند امنیت عربستان سعودی را به خطر بیندازند. دوم، عناصر رادیکال سنی و بقایای داعش می‌توانند از طریق مرز زمینی طولانی نفوذ کرده و حملاتی را علیه اهداف سعودی انجام دهند.
د) متغیر داخلی: یکی از عواملی که می‌تواند امنیت سعودی را تهدید کند، نیروهای امنیتی و خاندان سلطنتی هستند که با عملکرد بن سلمان شدیداً مخالف می‌باشند. اقدامات پنهانی آن‌ها می‌تواند تنش‌های داخلی را تسریع و خطر براندازی و نفوذ خارجی را در پادشاهی افزایش دهد.
ه) اسرائیل: ادراک تهدید اسرائیل برای پادشاهی سعودی بسیار پایین به نظر می‌رسد و عربستان سعودی، تل‌آویو را تهدیدی اصلی برای امنیت خود نمی‌داند.
نویسنده در بخش دیگر یادداشت بر نکات و گزاره‌های زیر تأکید می‌کند
- مهم‌ترین تهدیدی که عربستان سعودی در حال حاضر با آن روبرو است، حملات موشکی و پهپادی با مقیاس گسترده به تأسیسات نفتی و زیرساخت‌های اساسی ازجمله تأسیسات آب‌شیرین‌کن و تولید برق می‌باشد. تهدیدات احتمالی از چهار جنبه به یکدیگر مرتبط است: حمله هم‌زمان در چندین جبهه به سرزمین عربستان سعودی، قابلیت‌های دقیق اثبات‌شده در برابر تأسیسات یا مکان‌های شناخته‌شده، هشدار در مورد حملات ناگهانی و نفوذ اطلاعاتی و عملیاتی.
- یکی دیگر از ضعف‌های نظامی عربستان سعودی، محدودیت‌های دریایی این کشور می‌باشد. اگرچه خطوط کشتیرانی از طریق تنگه‌های هرمز و باب المندب یک‌راه نجات برای پادشاهی است، اما در این زمینه ایران از قدرت بالاتری برخوردار است و می‌تواند از طریق تاکتیک‌های نامتقارن مانند حملات قایق‌های تندرو، موشک‌های ضد کشتی و مین‌گذاری عظیم در منطقه خلیج‌فارس اختلالی در مسیر کشتیرانی ایجاد کند.
درصحنه‌های میدانی، محدودیت‌هایی که ارتش سعودی با آن روبرو هست شامل تعداد پایین پرسنل، سو مدیریت داخلی منابع، فقدان زیرساخت‌های فناوری و شکاف‌های عمیق در قابلیت‌های فرماندهی می‌باشد. این محدودیت‌ها با منابع عظیمی که پادشاهی در دفاع از خود سرمایه‌گذاری می‌کند در تضاد کامل است. شکاف میان مراکز قدرت می‌تواند تدوین و اجرای سیاست واحد در حوزه سایبری را که بتواند نیازهای متنوع امنیت پادشاهی را برطرف سازد، دچار مشکل‌کند. یک مانع مرتبط، ضعف نسبی فناوری جامعه عربستان سعودی است. البته این مسئله منحصر به سایبری نیست بلکه نشانگر ضعف پادشاهی است که هنوز فاقد زیرساخت‌های انسانی و تکنولوژیکی لازم برای قابلیت‌های پیشرفته می‌باشد.
نویسندگان در بخش پایانی یادداشت می‌نویسند:
«انتظارات بر این است که روابط بین ایالات‌متحده و عربستان سعودی بر اسرائیل و علائق وی بر تداوم روند عادی‌سازی منطقه تأثیر بگذارد. برای اسرائیل، حضور عربستان سعودی در حفظ جبهه دیپلماتیک و نظامی منطقه‌ای علیه ایران بسیار مهم می‌باشد. ازاین‌رو تل‌آویو به دنبال این است تنزل روابط واشنگتن و ریاض تا حد ممکن جزئی و برگشت‌پذیر باشد. درعین‌حال، اسرائیل علاقه‌مند است که برای ولیعهد سعودی محدودیت‌هایی قائل شود و از اقدامات دیپلماتیک و نظامی که ثبات منطقه را تضعیف می‌کند، جلوگیری نماید.»
https://www.inss.org.il/publication/saudi-arabia-security/
منابع پژوهش در دفتر اندیشکده موجود است .
- برچسب ها: اسرائیل, امنیت عربستان سعودی, اندیشکده, اندیشکده جریان, ایران, جریان, حوثی‌ها در یمن, عربستان, نفت‌کش‌های سعودی, یمن
اندیشکده جریان، جریانی است نواندیش از جوانانی که باور به تحول در حوزه سیاست ورزی جهانی دارند.
جمعی از جوانان تحصیلکرده در رشته های علوم سیاسی و علوم اجتماعی و ارتباطات و اقتصاد و باورمند به اصول اخلاقی شریعت رهایی بخش حضرت دوست گرد هم آمده اند تا با انگیزه های غیر انتفاعی و غیر جناحی جهت بهبود اوضاع حیات جمعی بشر به تشریک مساعی پرداخته و با رویکردی دانش بنیان، مسئله محور، زمینه نگر و آزاداندیشانه امکان ایجاد یک هویت جمعی فضیلت خواهانه و معطوف به بازاندیشی در سیاست های جهانی را فراهم آورند.
